Pytanie

Osoba fizyczna zatrudniła na umowę o pracę "pomoc domową" z Ukrainy, który nie posiada numeru NIP i numeru PESEL.
Kto ma obowiązek wystąpić o numer NIP dla obcokrajowca - pracodawca czy pracownik?
Do którego Urzędu Skarbowego należy złożyć NIP-7 - do Urzędu Skarbowego pracownika czy pracodawcy, ze względu na miejsce zamieszania pracodawcy, czy pracownika?

Odpowiedź

O nadanie numeru NIP powinien wystąpić cudzoziemiec. Uwzględniając jednak chociażby barierę językową pracodawca powinien (w znaczeniu praktycznym, a nie prawnym) pomóc mu w tym zakresie.

Uzasadnienie

W myśl art. 3 ustawy z 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników - dalej u.z.e.i.p. - identyfikatorem podatkowym jest:
1) numer PESEL - w przypadku podatników będących osobami fizycznymi objętymi rejestrem PESEL nieprowadzących działalności gospodarczej lub niebędących zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług;
2) NIP - w przypadku pozostałych podmiotów podlegających obowiązkowi ewidencyjnemu, o którym mowa w art. 2 u.z.e.i.p.

Tymczasem zgodnie z art. 7 ustawy z 24 września 2010 r. o ewidencji ludności w rejestrze PESEL gromadzone są dane:
1) obywateli polskich zamieszkujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2) obywateli polskich zamieszkujących poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej w związku z ubieganiem się o polski dokument tożsamości;
3) cudzoziemców zamieszkujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z:
a) uzyskaniem prawa stałego pobytu przez obywatela państwa członkowskiego Unii Europejskiej, obywatela państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym i obywatela Konfederacji Szwajcarskiej,
b) uzyskaniem prawa stałego pobytu przez członka rodziny obywatela państwa członkowskiego Unii Europejskiej, obywatela państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym i obywatela Konfederacji Szwajcarskiej,
c) udzieleniem zezwolenia na pobyt stały,
d) udzieleniem zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej,
e) uzyskaniem statusu uchodźcy,
f) uzyskaniem ochrony uzupełniającej,
g) uzyskaniem azylu,
h) uzyskaniem zgody na pobyt tolerowany,
i) uzyskaniem ochrony czasowej,
j) uzyskaniem zgody na pobyt ze względów humanitarnych;
4) członków rodziny cudzoziemców zamieszkujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o których mowa w pkt 3 lit. e i f.

W efekcie co do zasady cudzoziemiec nie jest obecnie zobowiązany do posiadania numeru PESEL, a tym samym podlega ewidencji NIP. Zgodnie z art. 5 ust. 1 u.z.e.i.p. to podatnicy (a nie płatnicy) są zobowiązani do dokonania zgłoszenia identyfikacyjnego NIP. Ze względów praktycznych jednak pracodawca powinien co do zasady pomóc cudzoziemcowi w wypełnieniu obowiązków - tak po prostu będzie łatwiej.

Odpowiedź pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego