W przedmiotowej sprawie fiskus zakwestionował prawo małżonków do odliczenia od podatku ulgi na pełnoletniego, uczącego się w szkole wyższej syna, ponieważ jego dochody przekroczyły kwotę 3.089,00 zł. Fiskus zobowiązał małżonków do złożenia korekty zeznania.
Zdaniem fiskusa dochód syna wyniósł 3.164,25 zł, a więc przekroczył kwotę limitu wynikającą z art. 6 ust. 4 pkt 3 ustawy o PIT.
Istotą sporu w niniejszej sprawie był sposób ustalenia dochodu uzyskanego ze stosunku pracy przez pełnoletniego syna w kontekście możliwości uzyskania ulgi prorodzinnej przez jego rodziców.
Małżonkowie podnosili, iż przy określaniu wysokości podstawy opodatkowania dochód syna w wysokości 3.164,25 zł należy pomniejszyć o kwotę składek na ubezpieczenie społeczne (tu było to 479,58 zł). Wobec czego podstawa obliczenia podatku wyniosła 2.685 zł, a tym samym dochód nie przekroczył kwoty 3.089, 00 zł i istniała podstawa do zastosowania ulgi prorodzinnej. Fiskus uznał jednak, że, aby ustalić czy istnieje uprawnienie do skorzystania z ulgi należy od przychodu dziecka odliczyć jedynie koszty uzyskania przychodu.
Sprawa ostatecznie trafiła do NSA. Sąd przyznał rację fiskusowi. Kwestia ta zresztą była już przedmiotem rozważań NSA w wyroku z 15 grudnia 2015 r., sygn. akt II FSK 3000/13. NSA w pełni podziela stanowisko wyrażone w tym wyroku.
Zdaniem sądu stosowanie przepisu art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b) ustawy o PIT podczas obliczania wysokości podstawy opodatkowania dziecka powodowałoby zupełnie inny skutek. Różnicowało ono sposób ustalania dochodu podlegającego opodatkowaniu w zależności od rodzaju stosunku prawnego łączącego pracownika z pracodawcą lub rodzaju więzi pozapracowniczych. Sąd zwrócił bowiem uwagę, że ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych różnicuje obowiązek pobierania składek w zależności od rodzaju stosunku prawnego łączącego daną osobę z pracodawcą np. umowa o pracę, umowa zlecenia, umowa o dzieło. Jedne z nich są obciążone składkami na ubezpieczenie społeczne pozostałe nie.
Poza tym zdaniem sądu uwzględnienie przy obliczaniu wysokości dochodów dziecka podatników podlegających opodatkowaniu, odliczenia na składki ubezpieczenia społeczne, określające w ten sposób limit dochodów podlegających opodatkowaniu, a następnie odliczenia od podatku pomniejszonego o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, powoduje w istocie kumulację ulg podatkowych.
Zdaniem sądu kryterium dochodowe staje się wolne od wpływu czynników niezależnych od innych ulg w postaci odliczeń od dochodu przed opodatkowaniem, w tym z tytułu zróżnicowanych obciążeń z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, i uwalnia to kryterium w sposób najdalej idący od czynników niezależnych od pracującego dziecka.
Wyrok NSA z 9 lutego 2016 r., sygn. akt II FSK 3506/13