PIT: przepadłą zaliczkę trzeba rozliczyć przed fiskusem

Zaliczka, która została zatrzymana tytułem odszkodowania po nieprzystąpieniu do umowy przyrzeczonej nie jest zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych. Tak wynika z wyroku NSA z 18 maja 2017 roku.

W przedmiotowej sprawie fiskus określił podatnikowi zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych w kwocie blisko 450 tys. zł. Jak się okazało podatnik zawarł z pewną firmą umowę przedwstępną sprzedaży niezabudowanej nieruchomości gruntowej. Cena sprzedaży działek została ustalona na kwotę nieco ponad 5,5 mln zł, natomiast w ciągu 7 dni od dnia jego podpisania kupujący został zobowiązany do uiszczenia na rzecz sprzedającego 1,4 mln zł tytułem zaliczki.

W razie nieprzystąpienia przez zobowiązanego do zakupu do przyrzeczonej umowy sprzedaży w określonym terminie, zaliczka miała przepaść na rzecz zobowiązanego do sprzedaży tytułem odszkodowania. Spółka jednak zaliczki nie wpłaciła, a umowa wygasła. Strony podpisały jeszcze raz umowę przedwstępną na zakup gruntów. Tym razem kwota zaliczki wpłynęła na konto podatniczki. Spółka jednak do przyrzeczonej umowy nie przystąpiła, a zaliczka została zatrzymana tytułem odszkodowania.

Podatniczka z tego tytułu nie rozliczyła się z fiskusem w złożonym zeznaniu podatkowym. Twierdziła m. in., że w sprawie zastosowanie będzie miał art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT. Jej zdaniem wystarczające było ustalenie, że na podstawie przepisów prawa cywilnego rangi ustawowej otrzymane zostało odszkodowanie. Twierdziła, że w sprawie, strony poddały się rygorom przepisów właściwych wynikających z Kodeksu Cywilnego. Ponadto wskazała, że gdyby, co w sprawie istotne, doszło do sprzedaży gruntu rolnego (a więc nie nastąpiłaby utrata korzyści), przychód taki byłby zwolniony z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt. 28 ustawy o PIT, dlatego też odszkodowanie za utracone korzyści będą również korzystały ze zwolnienia.

Spór rozstrzygnął ostatecznie NSA. Sąd orzekł, że w nie można tu stosować art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) oraz art. 21 ust. 1 pkt 28 ustawy o PIT, ponieważ odszkodowanie powiązane było źródłowo z odpowiedzialnością kontraktową. Źródłem wypłaty odszkodowania była umowa cywilnoprawna, a nie przepisy ustaw lub rozporządzeń wydanych na podstawie odrębnych ustaw. W sprawie nie znajdowało zastosowania zwolnienie z art. 21 ust. 1 pkt 28 ustawy o PIT.

Wyrok NSA z 18 maja 2017 r., sygn. II FSK 1074/15, LEX nr 2293158

Więcej informacji i narzędzi znajdziesz w programie Vademecum Głównego Księgowego Bądź na bieżąco ze zmianami prawnymi i korzystaj z aktualnych materiałów