Sprawa dotyczyła notariusza, który od zawartej w listopadzie 2007 r. umowy zniesienia współwłasności pobrał podatek w kwocie niższej od należnej. Fiskus jednak dopiero decyzją z 7 listopada 2012 r. określił notariuszowi wysokość zobowiązania. Postanowieniem z tego samego dnia nadał przedmiotowej decyzji rygor natychmiastowej wykonalności. Fiskus wyjaśnił, że określone w decyzji zobowiązanie podatkowe ulegnie przedawnieniu z dniem 31 grudnia 2012 r. Okres do upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego jest zatem krótszy niż 3 miesiące, co czyni wysoce prawdopodobnym wniosek, iż nie zostanie ono wykonane. W tej sytuacji fiskus uznał, że spełniona została przesłanka uzasadniająca nadanie decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności.
Spór w rozpoznanej sprawie dotyczy prawidłowości zastosowania przez organy podatkowe przepisów Ordynacji podatkowej regulujących zasady i tryb nadawania rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji nieostatecznej.
Zdaniem notariusza niewłaściwe uznano, że w sprawie zachodzą przesłanki do nadania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności. W szczególności nie można było uznać, że doszło do uprawdopodobnienia niewykonania wynikającego z decyzji zobowiązania. Nie można bowiem mówić o uprawdopodobnieniu przez organ przedmiotowej przesłanki, ponieważ nie wynika ona z działań płatnika, lecz z zaniechań organu podatkowego.
Sprawa ostatecznie trafiła do NSA. Sąd nie podzielił stanowiska notariusza. Jego zdaniem przesłanka zawarta w art. 239b § 1 pkt 4 ordynacji podatkowej, uzasadniająca nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji nieostatecznej z 7 listopada 2012 r. została zrealizowana, bowiem termin do upływu przedawnienia zobowiązania określonego tą decyzją, który przypadał na koniec 2012 r., był w dacie wydania zaskarżonego postanowienia krótszy niż trzy miesiące. Zdaniem sądu fiskus wykazał istnienie prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania. Według sądu w aspekcie prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania podatkowego bez znaczenia są wszystkie te okoliczności faktyczne dotyczące wielkości majątku podatnika, jego zasobów finansowych, czy dotychczasowej postawy w zakresie uiszczania danin publicznoprawnych skoro do upływu terminu przedawnienia pozostał bardzo krótki okres, przez ustawodawcę wyznaczony na czas krótszy niż 3 miesiące. Nawet przy bardzo dużym majątku, przekraczającym wielokrotnie wartość zobowiązań podatkowych określonych w decyzji organu pierwszej instancji, zobowiązanie to nie zostanie bowiem wykonane bez nadania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności, albowiem wygaśnie na skutek przedawnienia.
Zdaniem sądu skoro decyzja fiskusa została wydana 7 listopada 2012 r., a termin przedawnienia zobowiązania podatkowego z tytułu PCC upływał z końcem 2012 r., a więc w granicach terminu do wydania decyzji przez organ drugiej instancji (notariusz skorzystał z prawa do wniesienia odwołania), to wielce prawdopodobne jest to, że zobowiązanie podatkowe nie zostanie wykonane. Stosownie do art. 239a Ordynacji podatkowej, decyzja nieostateczna nie podlega bowiem wykonaniu. Nie można natomiast dopuścić do tego, żeby odwołanie, czyli element powodujący niewykonalność decyzji nieostatecznej, stał się jednocześnie instrumentem prowadzącym do przedawnienia się zobowiązania podatkowego. Stąd potrzeba nadawania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności, kiedy okres do przedawnienia jest zbyt krótki.
Sąd podkreślił, że fiskus ma możliwość określania wysokości zobowiązania podatkowego do czasu upływu terminu przedawnienia. Natomiast przepisy dot. nadawania rygoru natychmiastowej wykonalności nie wykluczają możliwości wydawania decyzji wymiarowych na krótko przed upływem terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Zdaniem sądu postępowanie takie, wprawdzie niepożądane, znajduje jednak oparcie w obowiązujących przepisach i nie może być rozpatrywane w kategorii zawinienia czy opieszałości organu podatkowego.
Natomiast uprawdopodabniając, że zobowiązanie nie zostanie wykonane fiskus powinien wskazać na takie okoliczności stwarzające ryzyko niewykonania zobowiązania podatkowego, które wiążą się z krótszym niż 3 miesięcznym okresem jego przedawnienia. Taką okolicznością może być między innymi czas niezbędny do uzyskania przez decyzję nieostateczną waloru ostateczności.
Wyrok NSA z 28 stycznia 2016 r., II FSK 3404/13
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
Ordynacja podatkowa. Komentarz
|