Pytanie

Działamy jako spółka komandytowo-akcyjna. Od 1 stycznia 2014 r. działamy jako podatnik podatku dochodowego od osób prawnych.
Czy w związku z udzieleniem poręczenia kredytowego dla osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą powstanie przychód z nieodpłatnych świadczeń dla otrzymującego poręczenie?
Jak obliczyć wartość tego przychodu?

Odpowiedź

Poręczenie kredytowe udzielone osobie fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą jest dla niej świadczeniem zaliczanym do przychodów. Jeśli poręczenie ma związek z tą działalnością, wówczas jest przychodem ze źródła jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza.

Uzasadnienie

Zgodnie z przepisami art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – dalej u.p.d.o.f., do przychodów z działalności gospodarczej zalicza się wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczonych zgodnie z art. 11 ust. 2-2b u.p.d.o.f. Przychód ten jest wolny od podatku zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 125 u.p.d.o.f., tj. w przypadku otrzymania świadczenia od członków rodziny – osób zaliczanych do I i II grupy dla celów podatku od spadków i darowizn.

Zakładając, że w tym przypadku poręczenie ma związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, uzyskane z tego tytułu nieodpłatne świadczenie jest przychodem z tej działalności. Jak uznają organy podatkowe: "Udzielenie poręczenia skutkuje bowiem przyjęciem przez poręczającego finansowego ryzyka niewywiązania się dłużnika ze swojego zobowiązania względem wierzyciela. Ryzyko to posiada określoną wartość tj. cenę, którą uzyskujący poręczenie w normalnych warunkach rynkowych musiałby poręczycielowi zapłacić. Korzyść majątkowa po stronie otrzymującego poręczenie może natomiast polegać m.in. na zwiększeniu się jego zdolności kredytowej, uzyskaniu niższego oprocentowania kredytu (pożyczki), czy też samej możliwości jego zaciągnięcia. Z drugiej strony udzielenie poręczenia zazwyczaj nie pozostaje bez wpływu na możliwość i warunki zaciągania innych zobowiązań przez poręczyciela. Ocena, czy korzyści beneficjenta mają konkretny wymiar finansowy, wymaga uwzględnienia ogółu dóbr i interesów oraz pozytywnych następstw, a także obciążeń wynikających z umowy poręczenia." (interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 30 listopada 2012 r., ITPB1/415-942b/12/AD).

Zdaniem tego organu, jeśli poręczenie dotyczy działalności gospodarczej jest przychodem z art. 14 ust. 2 pkt 8 u.p.d.o.f.
Inny organ podatkowy również uznał, że gwarancja (poręczenie) co do zasady jest przychodem z działalności gospodarczej, przy czym trzeba pamiętać o zwolnieniach przedmiotowych wynikających z art. 21 u.p.d.o.f. (patrz interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 27 grudnia 2013 r., ILPB1/415-1097/13-3/AP).

Jeśli chodzi o ustalenie wartości przychodu, dokonuje się tego na podstawie wspomnianych wyżej przepisów art. 11 ust. 2-2b u.p.d.o.f. Moim zdaniem zastosowanie znajdzie tu przepis art. 11 ust. 2a pkt 4 u.p.d.o.f., zgodnie z którym przychód ustala się na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia. W tym przypadku można np. zwrócić się do banków działających na obszarze prowadzenia działalności przez świadczeniobiorcę o informację ile wynosi prowizji za usługę udzielenia przez banki poręczenia kredytu.

Natomiast do sposobu wyliczania takiego przychodu odniósł się WSA w Bydgoszczy (wyrok z 29 lipca 2013 r., I SA/Bd 404/13). Uznał on bowiem, że: "(...) wraz ze spłatą kredytu przez dłużnika zmniejsza się ryzyko poręczyciela za spłatę długu. Wynika to z faktu, że o zakresie zobowiązania poręczyciela rozstrzyga każdoczesny zakres zobowiązania dłużnika (...). Im zatem mniejszy dług, tym większe prawdopodobieństwo spłacenia go przez dłużnika i tym mniejsze ryzyko poręczyciela. Inne jest ryzyko niespłacenia kredytu na początku umowy, w połowie jej trwania, a inne pod koniec umowy. Jest to istotne o tyle, że wartość nieodpłatnego świadczenia z tytułu umowy poręczenia ustala się poprzez dokonanie wyceny ryzyka ponoszonego przez poręczyciela. Zatem wynagrodzenie powinno być ustalone z uwzględnieniem aktualnego zadłużenia kredytobiorcy. W sprawie wykazano (...), że na rynku finansowym istnieją poręczenia, za których udzielenie wynagrodzenie jest ustalane w odniesieniu do rzeczywistej kwoty zobowiązania. W skardze strona nie sprzeciwia się ustaleniu wartości nieodpłatnego świadczenia za okresy kwartalne.
(...) Wyliczając nieodpłatne świadczenie organ uwzględni [więc] aktualne zobowiązanie dłużnika."

Odpowiedź pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego