Pytanie

Jak sprawdzić, czy podmiot rozliczył VAT od wystawionej faktury?
Kontrahent potwierdził sprzedaż środka transportu (autokaru) fakturą VAT, ale wystawił najpierw fakturę na zapłaconą zaliczkę, a później fakturę końcową, która jest na pełną kwotę i tylko w opisie zaznaczył, że oczekuje na wpłatę pomniejszoną o zaliczkę. Do tej pory nie otrzymano korekty, chociaż w interesie sprzedającego jest jej wystawienie. Zachodzi podejrzenie, że kontrahent źle lub wcale nie deklaruje VAT-u należnego.
Jak to sprawdzić?

Odpowiedź

Nie ma instrumentów, które umożliwiałyby dokonanie podatnikowi sprawdzenia czy dany podmiot rozliczył VAT od wystawionej faktury. Może on jedynie wystąpić z wnioskiem do naczelnika urzędu skarbowego o potwierdzenie, czy kontrahent jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny lub zwolniony.

Uzasadnienie

W analizowanym przypadku mamy do czynienia z sytuacją wystawienia więcej niż jednej faktury dokumentującej w części tę samą transakcję. Do takich sytuacji odnosi się art. 88 ust. 3a pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - dalej u.p.t.u. Zgodnie z tym przepisem nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego m.in. faktury podające kwoty niezgodne z rzeczywistością - w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością.

Niewątpliwie więc podatek VAT wynikający z wystawionej przez sprzedawcę faktury końcowej nie może być w pełni odliczony od podatku należnego nabywcy. Nie oznacza to jednak, iż nabywca w ogóle nie ma prawa go odliczyć. Podatnik ma prawo odliczyć w tej sytuacji podatek VAT wynikający z faktury końcowej, pomniejszony o podatek zawarty w fakturze zaliczkowej - oczywiście o ile spełnia pozostałe warunki do odliczenia. Powinien jednak wystąpić do kontrahenta z wnioskiem o wystawienie faktury korygującej. Jeżeli tego dokonał, to fakt czy sprzedawca wystawi korektę faktury, czy też jej nie wystawi nie będzie miał dla nabywcy większego znaczenia - dopełnił on bowiem należytej staranności, aby transakcja była udokumentowana w sposób prawidłowy i dokonał odliczenia podatku VAT w prawidłowej wysokości.

Zobacz książkę  "Faktura VAT w pytaniach i odpowiedziach" dostępną w księgarni internetowej Profinfo >>

Należy także zauważyć, iż z punktu widzenia nabywcy nie jest istotne, czy kontrahent (sprzedawca) wykazał i uiścił należny podatek VAT wynikający z wystawionej faktury. Zgodnie bowiem z art. 86 ust. 1 u.p.t.u. prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego jest jednym z podstawowych praw podatnika podatku od towarów i usług, a więc fakt nierozliczenia transakcji przez sprzedawcę nie ma dla nabywcy żadnego znaczenia - takie stanowisko potwierdza m.in. NSA w wyroku z 3 października 2006 r., I FSK 17/06).

Istotną kwestią z punktu widzenia nabywcy jest natomiast fakt, czy wystawca faktury jest podmiotem istniejącym i uprawnionym do wystawienia faktury. Jak bowiem wynika z art. 88 ust. 3a pkt 1 lit. a u.p.t.u., faktury wystawione przez podmiot nieistniejący lub nieuprawniony do ich wystawienia nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego. Dlatego też ustawodawca w art. 96 ust. 13 u.p.t.u. wprowadził instrument dający podatnikom możliwość wystąpienia do naczelnika urzędu skarbowego z wnioskiem o potwierdzenie, czy dany podmiot jest zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT. W uzasadnieniu wniosku warto wskazać o swoich podejrzeniach co do nierzetelności kontrahenta. Urząd niewątpliwie tę informację zweryfikuje.

Odpowiedź pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego