Nabycie lub objęcie udziałów (akcji) w spółce prawa handlowego skutkuje nabyciem przez podmiot stający się jej wspólnikiem praw inkorporowanych przez te udziały (akcje) - praw majątkowych oraz praw korporacyjnych. Jak wynika z ustaw o podatkach dochodowych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków poniesionych przez podatnika na nabycie lub objęcie udziałów (akcji) w spółce w momencie ich poniesienia. Wydatki takie są bowiem kosztem uzyskania przychodów dopiero z momentem odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji).
Możliwe są sytuacje, kiedy do odpłatnego zbycia udziałów (akcji) nie dochodzi, bowiem np. spółka ulega likwidacji lub udziały (akcje) spółki podlegają umorzeniu lub z mocy prawa wygasają prawa wynikające z udziałów (akcji) oraz sytuacje, w których nieodwracalnie zmniejsza się wartość lub ilość posiadanych przez wspólnika udziałów (akcji). Sytuację, w której prawa inkorporowane przez udział lub udziały (akcje) wygasają lub podlegają ograniczeniu w doktrynie oraz w orzecznictwie określa się mianem „unicestwienia” takich udziałów (akcji), przy czym podkreślenia wymaga fakt, iż w przepisach Kodeksu spółek handlowych pojęcie to nie występuje.
W przypadku podziału spółki, w której podatnik posiada udziały (akcje), dochodzi do modyfikacji w tym do zmniejszenia praw tego podatnika inkorporowanych przez posiadane przez niego udziały (akcje) tej spółki. Podział spółki powoduje bowiem, iż własność całości lub części majątku takiej dzielonej spółki przechodzi na własność innej lub innych spółek. Jeżeli podział dotyczy całości majątku spółki dzielonej, spółka ta podlega rozwiązaniu i wykreśleniu z rejestru. Konsekwencją tego jest zaś to, że wygasają (ulegają unicestwieniu) wszelkie prawa inkorporowane przez udział lub udziały (akcje) takiej spółki. W takiej jednak sytuacji, wspólnik taki ma - co do zasady - prawo do uzyskania majątkowej „rekompensaty” w postaci praw udziałowych w spółce (w spółkach) przejmującej majątek spółki dzielonej. Dokonując następnie odpłatnego zbycia tak uzyskanych udziałów (akcji), podatnik może zaliczyć do swoich kosztów uzyskania przychodów poniesione przez niego koszty na nabycie (objęcie) udziałów (akcji) w spółce podzielonej.
Poniesione wydatki na nabycie (objęcie) udziałów w spółce dzielonej podlegają przypisaniu do wydatków „na nabycie lub objęcie” tych udziałów oraz do wydatków „na nabycie lub objęcie” udziałów (akcji) w spółce przejmującej „w takiej proporcji, w jakiej pozostaje u tego wspólnika wartość nominalna unicestwianych udziałów (akcji) w spółce dzielonej do wartości nominalnej udziałów (akcji) przed podziałem; pozostała część kwoty tych wydatków stanowi koszt uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) spółki podzielonej przez wydzielenie”.
Zdaniem ministra finansów, proporcję tę podatnik winien stosować niezależnie od tego, czy zmniejszeniu w wyniku podziału ulegnie u tego podatnika ilość posiadanych przez niego udziałów (akcji) w spółce dzielonej, a tym samym - łączna wartość nominalna tych udziałów (akcji), wartość nominalna posiadanych udziałów (akcji) w spółce dzielonej, bez zmniejszania ilości tych udziałów (akcji), a tym samym - suma ich wartości nominalnej, zarówno wartość nominalna posiadanych udziałów (akcji) w spółce dzielonej, jak i ich ilość, czy wartość nominalna posiadanego udziału (jeżeli wspólnik może mieć tylko jeden udział).
Tylko bowiem taka wykładnia odpowiada systemowemu rozumieniu pojęcia „unicestwienie udziałów (akcji)” i zapewnia równe traktowanie podmiotów, niezależnie od wynikającej z umowy (statutu) spółki oraz z Kodeksu spółek handlowych i przyjętej przez wspólników koncepcji podziału praw inkorporowanych przez udział lub udziały (akcje) danej spółki.
Interpretacja ogólna ministra finansów z 22 stycznia 2016 r., DD5.8201.15.2015.KSM
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
Prawna formuła kosztu podatkowego
|