Pytanie
Który z podatników i kiedy jest zobowiązany do zapłaty podatku należnego przy "odwrotnym obciążeniu VAT" w obrocie materiałami wrażliwymi?
Odpowiedź
Mechanizm odwrotnego obciążenia przy rozliczaniu VAT polega na tym, że obowiązek dokonania zapłaty podatku należnego z tytułu danej transakcji zostaje przeniesiony na nabywcę określonych towarów lub usług. Zasadniczo jest to również podmiot uprawniony do odliczenia podatku naliczonego z tytułu dokonanej transakcji. Sprzedawca towarów jest tym samym zwolniony z obowiązku zapłaty VAT należnego do urzędu skarbowego.
Uzasadnienie
Powyższe zasady wynikają z art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) - dalej u.p.t.u. Zgodnie z tym przepisem, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające towary wymienione w załączniku nr 11 do u.p.t.u., jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
- dokonującym ich dostawy jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9;
- nabywcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15;
- dostawa nie jest objęta zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2.
Powyższe oznacza, że z zasad określonych w art. 17 ust. 1 pkt 7 u.p.t.u. można skorzystać, jeżeli dostawcą i nabywcą towarów wymienionych w załączniku nr 11 są podatnikami VAT, zaś dostarczane towary nie są towarami używanymi w rozumieniu ww. art. 43 ust. 1 pkt 2 u.p.t.u.
Co ważne, mechanizm odwrotnego obciążenia ma zastosowanie tylko w odniesieniu do dostawy określonych towarów. Ich wykaz zawiera załącznik nr 11 do u.p.t.u. Aktualną – tj. obowiązującą od dnia 1 października 2013 r. – treść temu załącznikowi nadał art. 1 pkt 7 ustawy z dnia 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1027) – dalej u.z.
Wśród tych towarów są m.in.: żelazostopy (PKWiU 24.10.12.0), pręty walcowane na gorąco, w nieregularnie zwijanych kręgach, ze stali niestopowej (PKWiU 24.10.61.0), miedź nierafinowana; anody miedziane do rafinacji elektrolitycznej (PKWiU 24.44.12.0), druty z miedzi i jej stopów (PKWiU 24.44.23.0), odpady z papieru i tektury (PKWiU 38.11.52.0), odpady z tworzyw sztucznych (PKWiU 38.11.55.0) czy też surowce wtórne metalowe (PKWiU 38.32.2).
Zgodnie z art. 106 ust. 1 u.p.t.u., podatnicy VAT są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy. Natomiast w przypadkach, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 7 u.p.t.u. (czyli w przypadkach, w których ma zastosowanie tzw. mechanizm odwrotnego obciążenia, tj. VAT rozlicza nabywca) w fakturze nie wykazuje się danych dotyczących stawki i kwoty podatku.
Należy również pamiętać, że – w myśl § 5 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia ministra finansów z 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360 z późn. zm.) – w przypadku dostawy towarów, dla których obowiązanym do rozliczenia podatku jest nabywca towarów, faktura winna zawierać dodatkowo wyrazy "odwrotne obciążenie".
Jak rozliczyć fakturę VAT dotyczącą odwrotnego obciążenia? >>>
Mechanizm odwrotnego obciążenia VAT ma działać wstecz >>>
Jak księgować fakturę w przypadku nabycia do którego stosuje się odwrotne obciążenie w VAT? >>>