Jakim ubezpieczeniom podlega emeryt, który prowadzi własną działalność oraz posiada status osoby współpracującej?

Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Głównego KsięgowegoOsoba fizyczna prowadzącą działalność gospodarczą na własne nazwisko opłaca obowiązkowo składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Oprócz własnej firmy jest także osobą współpracującą przy prowadzeniu działalności u syna (gdzie opłaca składkę zdrowotną). W miesiącu październiku przyznano jej emeryturę częściową. Jakie składki w związku z przyznanym świadczeniem jest zobowiązany opłacać przedsiębiorca z tytułu prowadzonej działalności, a jakie z tytułu współpracy u syna?

Odpowiedź:
Zarówno osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, jak i osoba współpracująca z osobą prowadzącą tego rodzaju działalność, która posiada ustalone prawo do emerytury, podlega dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Z obydwu tytułów obowiązkowe jest jednak ubezpieczenie zdrowotne.

Uzasadnienie:
Osoba prowadząca pozarolniczą działalność np. pozarolniczą działalność gospodarczą, która posiada ustalone prawo do emerytury, z tytułu tej działalności podlega dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. To samo dotyczy osoby współpracującej z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność - art. 9 ust. 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) – dalej u.s.u.s. Posiadanie przez ubezpieczonego ustalonego prawa do emerytury i podleganie obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu pobierania tego świadczenia, nie wyklucza natomiast obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu wykonywania pozarolniczej działalności lub współpracy z osobą wykonującą taką działalność -  art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c i pkt 16 oraz art. 82 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) – dalej u.ś.o.z. Co najwyżej, jeżeli świadczenie emerytalne takiej osoby nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, z tytułu pozarolniczej działalności nie jest należna składka na ubezpieczenie zdrowotne, o ile przychody z tego tytułu nie przekraczają miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury lub opłacany jest podatek dochodowy w formie karty podatkowej (art. 82 ust. 8 u.ś.o.z.). Tym samym, jeżeli osoba posiadające ustalone prawo do emerytury wykonuje pozarolniczą działalność gospodarczą i współpracuje z osobą wykonującą taką działalność, z obydwu tych tytułów obowiązkowe dla niej jest tylko ubezpieczenie zdrowotne. Z uwagi na to, że taka osoba nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym nie opłaca się za nią składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych - art. 104 ust. 1 i art. 107 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 149 z późn. zm.) oraz art. 9 i art. 10 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 272 z późn. zm.).

Magdalena Kostrzewa

Odpowiedzi udzielono 4.12.2015 r.