Pytanie

Bratanek chce zrzec się na moją korzyść darowizny, którą otrzymał od moich rodziców.
W jakiej wysokości wystąpi podatek od takich czynności i czym jest uwarunkowany?

Odpowiedź

Podatek od darowizny jest uzależniony od stopnia pokrewieństwa między darczyńca i obdarowanym, wartości darowizny i jej przedmiotu.

Uzasadnienie

Jak dobrze rozumiem w niniejszym przypadku mamy do czynienia z sytuacją, w której bratanek chce przekazać darowaną mu przez Pani/Pana rodziców rzecz (ruchomość lub nieruchomość). Zakładam, że to przekazanie również ma się odbyć pod tytułem darmym. Oznacza to zatem, że mamy do czynienia z darowizną dokonaną przez bratanka na Pani/Pana rzecz.

Kwestię podatku od darowizny reguluje ustawa z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.) - dalej u.p.s.d. Jak podaje art. 1 ust. 1 pkt 2 u.p.s.d., podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny, polecenia darowizny. Co do zasady zatem czynność taka jak w analizowanej sprawie jest opodatkowana.

Ważne na tle u.p.s.d. jest to, że klasyfikuje ona podatników do trzech grup podatkowych – ze względu na stopień pokrewieństwa między darczyńcą a obdarowanym. Wiążą się z tym konkretne przywileje – między innymi zwolnienie od podatku. Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 2 u.p.s.d. wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Z uwagi na stopień Pani/Pana pokrewieństwa z darczyńcą (bratanek) zostanie Pani/Pan zaliczona/y do drugiej grupy podatkowej. Cytowana u.p.s.d. przewiduje całkowite zwolnienie od podatku (pod pewnymi warunkami) dla osób, które zaliczonych do pierwszej grupie podatkowej.

W przypadku osób zaliczonych do drugiej grupy podatkowej podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku. W drugiej grupie podatkowej kwota wolna od podatku to 7276 zł. Jeśli więc darowizny przyjęte w okresie pięciu lat m.in. od bratanka są niższe od tej kwoty – nie ma podatku. Jeśli jednak przekroczą kwotę wolną, to od nadwyżki płaci się podatek. Podatek ten wylicza się według poniższych zasad i skali:
1) dla kwota nadwyżki do wysokości 10.278 zł podatek wynosi 7 proc.;
2) dla kwoty nadwyżki od 10.278 zł do 20.556 zł podatek wynosi sumę kwoty 719,50 zł i 9 proc. od kwoty ponad 10.278 zł;
3) dla kwoty nadwyżki od 20.556 zł podatek wynosi sumę kwoty 1.644,50 zł i 12 proc. od nadwyżki ponad 20.556 zł.

Wartość darowanej rzeczy podlegającej podatkowi trzeba określić samemu. Jeżeli zaś urząd skarbowy stwierdzi, że doszło do zaniżenia wartości, powoła biegłego. Gdy ten to potwierdzi, urząd nie tylko podniesie wartość podlegającą opodatkowaniu, ale jeszcze obciąży kosztami wyceny.

Dodam, że przewidziane przez art. 16 u.p.s.d. zwolnienie od podatku od spadku i darowizny budynku, wyodrębnionego lokalu mieszkalnego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu do wartości odpowiadającej powierzchni 110 m2 tego budynku/lokalu/prawa (pod warunkiem spełnienie pewnych, określonych w tym przepisie wymogów) nie dotyczy darowizny na rzecz osób zaliczonych do drugiej grupy podatkowej.