Według ustawodawcy ewidencja ta ma "dodatkowo" potwierdzać taki sposób wykorzystywania pojazdów, który wyłącza ich użycie do celów prywatnych. Dodatkowo, gdyż w pierwszej kolejności taki sposób wykorzystywania pojazdów mają gwarantować wprowadzone przez podatnika zasady używania tych pojazdów.
Treść przepisów sugeruje zatem, że ewidencja przebiegu pojazdów prowadzona dla potrzeb podatku VAT ma być narzędziem służącym podatnikowi do wykazania, że przysługuje mu pełne prawo do odliczania podatku naliczonego. Zgodnie z sugestią ustawodawcy ma to być dowód, za pomocą którego podatnik będzie mógł wykazać w razie kontroli, iż faktycznie wykorzystuje pojazd w sposób wyłączający użycie go do celów prywatnych. Nie sposób jednak oprzeć się wrażeniu, że rzeczywistym zamiarem ustawodawcy było uczynienie z ewidencji przebiegu pojazdu narzędzia ułatwiającego w istotny sposób organom podatkowym nie tylko kontrolowanie sposobu wykorzystywania pojazdu w działalności podatnika, ale również ewentualne kwestionowanie prawa do pełnego odliczania podatku naliczonego od wydatków związanych z takim pojazdem.
Nieprzypadkowo przecież w uzasadnieniu rządowego projektu ustawy nowelizującej, która wprowadziła zmiany w zakresie odliczania podatku naliczonego od wydatków samochodowych, ewidencję przebiegu pojazdu określono mianem jednego z elementów tzw. systemu zabezpieczającego, służącego zapewnieniu prawidłowego stosowania nowych zasad odliczeń (uzasadnienie rządowego projektu z dnia 29 stycznia 2014 r. ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, s. 11 (Druk Sejmowy nr 2095, Sejm RP VII kadencji)). Nie sposób zatem wykluczyć, że intencją Ministra Finansów (jako projektodawcy omawianych przepisów) było zapewnienie organom podatkowym dodatkowej możliwości czy też wręcz pretekstu do kwestionowania pełnego prawa do odliczenia podatku naliczonego w razie stwierdzenia błędów w prowadzonej przez podatnika ewidencji przebiegu pojazdu. Tezę tę zdaje się potwierdzać rygorystyczne stanowisko Ministerstwa Finansów w kwestii skutków nieprawidłowości w prowadzeniu omawianej ewidencji (o czym będzie mowa w dalszych częściach niniejszego podrozdziału).
Omawiana ewidencja przebiegu co do zasady musi być prowadzona dla każdego pojazdu, dla którego podatnik chce stosować pełne odliczenie podatku naliczonego, a który nie spełnia wymogów konstrukcyjnych przesądzających niejako "z automatu" o zaliczeniu go do pojazdów wykorzystywanych wyłącznie do działalności gospodarczej. Zatem jeżeli określony pojazd jest uznawany za wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej ze względu na swoje cechy konstrukcyjne, dla pojazdu takiego ewidencja przebiegu oczywiście nie musi być prowadzona. Choć ta ostatnia prawidłowość nie powinna budzić żadnych wątpliwości, podatnikom zdarza się pytać o nią we wnioskach o wydanie interpretacji indywidualnej (por. np. interpretację indywidualną przepisów wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 25 sierpnia 2014 r., ITPP2/443-736/14/AK).
Obowiązkiem prowadzenia ewidencji przebiegu są więc objęte pojazdy uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika ze względu na faktyczny sposób ich używania. Ale nie wszystkie. Przepisy na zasadzie wyjątku określają bowiem pewne kategorie pojazdów, dla których nie trzeba prowadzić omawianej ewidencji przebiegu (choć nie spełniają one żadnych szczególnych wymogów konstrukcyjnych).
Przepisy ustawowe określają trzy takie kategorie pojazdów objęte swoistym zwolnieniem z obowiązku prowadzenia dla nich ewidencji przebiegu.
Pierwszą kategorią są pojazdy samochodowe przeznaczone wyłącznie do odprzedaży, sprzedaży (w przypadku pojazdów wytworzonych przez podatnika), oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, jeżeli odprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika. Chodzi zatem o pojazdy wykorzystywane przez podatników prowadzących działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży, odprzedaży lub oddawania do odpłatnego używania pojazdów samochodowych, pod warunkiem jednak, że pojazdy te są przeznaczone wyłącznie do wykonywania tych czynności.
Drugą kategorią są pojazdy samochodowe, w odniesieniu do których kwotę podatku naliczonego (podlegającego odliczeniu) od wydatków z nimi związanych podatnik oblicza jako 50 proc. kwoty podatku naliczonego. Wydaje się, że przepis wskazujący, iż dla tego typu pojazdów nie trzeba prowadzić ewidencji przebiegu, jest całkowicie zbędny (Podobnie A. Bartosiewicz, VAT. Komentarz, LEX 2015, pkt 24 komentarza do art. 86a.). Skoro bowiem prowadzenie ewidencji przebiegu danego pojazdu jest jedną z przesłanek warunkujących prawo do pełnego odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych z tym pojazdem, to jeżeli podatnik rezygnuje z tego prawa (i odlicza tylko połowę podatku naliczonego), to oczywiste jest, że w takiej sytuacji nie musi prowadzić omawianej ewidencji przebiegu takiego pojazdu.
Trzecią kategorią są pojazdy samochodowe, w odniesieniu do których podatnikowi nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od wydatków z nimi związanych. Chodzi mianowicie o pojazdy samochodowe, które w ogóle nie dają podatnikowi prawa do odliczania podatku naliczonego. Również w tym przypadku przepis wskazujący na brak obowiązku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdów należy uznać za zbędny. Skoro dany pojazd nie daje w ogóle prawa do odliczania podatku naliczonego, to nie mogą go dotyczyć żadne dodatkowe obowiązki warunkujące prawo do odliczenia podatku naliczonego, którego podatnik i tak nie ma. Przykładem pojazdów niedających w ogóle prawa do odliczania podatku naliczonego są pojazdy wykorzystywane wyłącznie do wykonywania czynności zwolnionych przedmiotowo od podatku VAT.
Odpowiedzi na pytania w jakiej formie należy prowadzić ewidencję pojazdu i i jakich formalności w związku z tym dopełnić można znaleźć w poradniku Mariusza Gumoli i Łukasza Postrzecha "Ewidencja przebiegu pojazdu na potrzeby VAT na przykładach" opublikowanym w Vademecum Głównego Księgowego
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
Rozliczanie podatku VAT związanego z pojazdami samochodowymi
|