Pytanie

W nawiązaniu do odpowiedzi udzielonej do pytania nr QA451579 bardzo proszę o informację czy w Państwa ocenie wystarczającą podstawą zaliczenia wierzytelności nieściągalnej do kosztów uzyskania przychodu będzie odpowiedni wydruk z Monitora Sądowego i Gospodarczego (np wydruk z odpowiedniego programu prawniczego) zawierającego publikację postanowienia o ukończeniu postępowania upadłościowego?
Zwrócić bowiem należy uwagę, że zgodnie z art. 220 Ustawy prawo upadłościowe i naprawcze: 1. Postanowień, które podlegają ogłoszeniu lub obwieszczeniu, nie doręcza się uczestnikom postępowania. Inne postanowienia, jeżeli nie były wydane na posiedzeniu jawnym, doręcza się osobom, których postanowienie dotyczy. Nie doręcza się poszczególnym wierzycielom postanowień dotyczących ogółu wierzycieli. Również zgodnie z art. 368 w zw. z art. 362 postanowienie o ukończeniu postępowania upadłościowego jest publikowane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Proszę również o uzupełnienie informacji w części dot. wysokości wierzytelności, która w takim przypadku może być odpisana jako nieściągalna stanowiąca koszt uzyskania przychodu.

Odpowiedź

1) Moim zdaniem – przepisy należy rozumieć w ten sposób, że jeśli prawomocnie zakończyło się postępowanie upadłościowe obejmujące likwidację majątku, to wówczas wierzytelność, która przysługuje podatnikowi względem tego dłużnika, staje się wierzytelnością nieściągalną w rozumieniu powyższych przepisów. W mojej ocenie to właśnie stan "prawomocnego zakończenia postępowania upadłościowego" – a nie samo posiadanie postanowienia – skutkuje tym, że wierzytelność staje się nieściągalna.
Uważam zatem, że jeśli zaistniał fakt prawomocnego ukończenia postępowania upadłościowego (obejmującego likwidację majątku), zaś podatnik ma o tym wiedzę, to jego wierzytelność staje się nieściągalna, choćby podatnik nie miał samego odpisu postanowienia.
2) Prawomocne zakończenie postępowania upadłościowego (obejmującego likwidacje majątku) powoduje, że wszystkie wierzytelności względem tego dłużnika stają się nieściągalne. Jeśli zatem kwoty tych wierzytelności były uprzednio zaliczone do przychodów (co powinno mieć miejsce zgodnie z przepisami podatkowymi i dotyczyć kwot netto tych wierzytelności), to w tej właśnie wysokości stanowią one obecnie koszty uzyskania przychodów.

Uzasadnienie

Ad. 1)
Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - dalej u.p.d.o.p. - do kosztów uzyskania przychodów zaliczane mogą być wierzytelności uprzednio zarachowane jako przychody należne, których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w art. 16 ust. 2 u.p.d.o.p.

Z przepisów art. 16 ust. 2 u.p.d.o.p. wynika, że za wierzytelności, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 25 u.p.d.o.p., uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana, między innymi, postanowieniem sądu o ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku (zob. art. 16 ust. 2 pkt 2 lit. c u.p.d.o.p.).
Powyższe sformułowanie – o udokumentowaniu nieściągalności postanowieniem sądu wydaje się być nie do końca prawidłowe, czy też oddające istotę rzeczy. Słusznie bowiem Państwo wskazujecie, że pewnych postanowień sądu upadłościowego nie doręcza się uczestnikom postępowania.

Dlatego też – moim zdaniem – przepisy należy rozumieć w ten sposób, że jeśli prawomocnie zakończyło się postępowanie upadłościowe obejmujące likwidację majątku, to wówczas wierzytelność, która przysługuje podatnikowi względem tego dłużnika, staje się wierzytelnością nieściągalną w rozumieniu powyższych przepisów. W mojej ocenie to właśnie stan "prawomocnego zakończenia postępowania upadłościowego" – a nie samo posiadanie postanowienia – skutkuje tym, że wierzytelność staje się nieściągalna.

Uważam zatem, że jeśli zaistniał fakt prawomocnego ukończenia postępowania upadłościowego (obejmującego likwidację majątku), zaś podatnik ma o tym wiedzę, to jego wierzytelność staje się nieściągalna, choćby podatnik nie miał samego odpisu postanowienia.

Ad. 2)
Jeśli wobec danego dłużnika prawomocnie zakończono postępowanie upadłościowe obejmujące likwidacje majątku, to jego status jest taki, że zasadniczo nic się od niego już nie uzyska. To właśnie uzasadnia potraktowanie wszystkich wierzytelności, jaki podatnikowi przysługują wobec tego dłużnika, jako wierzytelności nieściągalnych.
Te wierzytelności nieściągalne – w kwotach, w których były uprzednio zaliczone do przychodów należnych (czyli w kwotach netto) – są kosztami uzyskania przychodów.

Tak więc – prawomocne zakończenie postępowania upadłościowego (obejmującego likwidacje majątku) powoduje, że wszystkie wierzytelności względem tego dłużnika stają się nieściągalne. Jeśli zatem kwoty tych wierzytelności były uprzednio zaliczone do przychodów (co powinno mieć miejsce zgodnie z przepisami podatkowymi i dotyczyć kwot netto tych wierzytelności), to w tej właśnie wysokości stanowią one obecnie koszty uzyskania przychodów.

Odpowiedź pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego