Za takim stanowiskiem przemawia nie tylko doświadczenie, ale i realna ocena faktu, iż czynności podsumowujące inwentaryzację, chociażby polegające na sporządzaniu pisemnych sprawozdań czy opracowaniu zaleceń i wniosków dla zarządów jednostki, musi się faktycznie rozpocząć dopiero po zakończeniu samych czynności inwentaryzacyjnych. Ponadto służby księgowe muszą mieć czas nie tylko na ustalenie i zweryfikowanie stanów aktywów i pasywów, ale także na sporządzenie ewentualnych wniosków co do kompensat niedoborów i nadwyżek. Z kolei w przypadku ustalenia istotnych różnic inwentaryzacyjnych nie można oczekiwać, iż proces ich rozliczania mógłby się w praktyce zakończyć w dniu 15 pierwszego roku obrotowego po dniu bilansowym.
W art. 26 ust. 1 ustawy o rachunkowości - dalej u.o.r. - określono, iż jednostki przeprowadzają na ostatni dzień każdego roku obrotowego inwentaryzację:
- aktywów pieniężnych (z wyjątkiem zgromadzonych na rachunkach bankowych), papierów wartościowych w postaci materialnej, rzeczowych składników aktywów obrotowych, środków trwałych oraz nieruchomości zaliczonych do inwestycji, z zastrzeżeniem pkt 3, a także maszyn i urządzeń wchodzących w skład środków trwałych w budowie - drogą spisu ich ilości z natury, wyceny tych ilości, porównania wartości z danymi ksiąg rachunkowych oraz wyjaśnienia i rozliczenia ewentualnych różnic,
- aktywów finansowych zgromadzonych na rachunkach bankowych lub przechowywanych przez inne jednostki, w tym papierów wartościowych w formie zdematerializowanej, należności, w tym udzielonych pożyczek, z zastrzeżeniem pkt 3, oraz powierzonych kontrahentom własnych składników aktywów - drogą otrzymania od banków i uzyskania od kontrahentów potwierdzeń prawidłowości wykazanego w księgach rachunkowych jednostki stanu tych aktywów oraz wyjaśnienia i rozliczenia ewentualnych różnic,
- środków trwałych, do których dostęp jest znacznie utrudniony, gruntów oraz praw zakwalifikowanych do nieruchomości, należności spornych i wątpliwych, a w bankach również należności zagrożonych, należności i zobowiązań wobec osób nieprowadzących ksiąg rachunkowych, z tytułów publicznoprawnych, a także aktywów i pasywów niewymienionych w pkt 1 i 2 oraz wymienionych w pkt 1 i 2, jeżeli przeprowadzenie ich spisu z natury lub uzgodnienie z przyczyn uzasadnionych nie było możliwe - drogą porównania danych ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami i weryfikacji wartości tych składników.
Wskazano przy tym, iż termin i częstotliwość inwentaryzacji, określone w ust. 1 art. 26 ustawy o rachunkowości uważa się za dotrzymane, jeżeli inwentaryzację wskazanych wyżej składników aktywów:
- rozpoczęto nie wcześniej niż 3 miesiące przed końcem roku obrotowego, a zakończono do 15 dnia następnego roku, ustalenie zaś stanu nastąpiło przez dopisanie lub odpisanie od stanu stwierdzonego drogą spisu z natury lub potwierdzenia salda - przychodów i rozchodów (zwiększeń i zmniejszeń), jakie nastąpiły między datą spisu lub potwierdzenia a dniem ustalenia stanu wynikającego z ksiąg rachunkowych, przy czym stan wynikający z ksiąg rachunkowych nie może być ustalony po dniu bilansowym.
W celu wyjaśnienia kwestii czy po dniu 15 stycznia (jeżeli rok obrotowy jest tożsamy z rokiem kalendarzowym) można jeszcze wykonywać czynności związane z tzw. roczną inwentaryzacją aktywów i pasywów należy bezspornie stwierdzić, iż same czynności polegające na dokonywaniu spisów z natury, uzgodnień weryfikacyjnych czy też uzyskiwanie potwierdzeń sald winny być zrealizowane w trakcie 105 dni wskazanych w ustawie o rachunkowości (1 października - 15 stycznia). Natomiast powyższe nie oznacza, iż czynności związane z tzw. rozliczeniem inwentaryzacji, na które to czynności składają się standardowo wyjaśnianie ewentualnych różnic inwentaryzacyjnych czy też sporządzanie pisemnych sprawozdań zespołów spisowych czy komisji inwentaryzacyjnych oraz formułowanie zaleceń i wniosków w sprawie poprawy stanu gospodarowania mieniem, nie mogą być wykonywane po 15 stycznia.
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
Inwentaryzacja, rachunkowość, podatki i gospodarka finansowa w jednostkach sektora finansów publicznych
|