Tylko niektóre z czynności podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych – umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej i przy umowie sprzedaży ciąży na kupującym. Ustawodawca przewidział też sytuacje, w których czynność cywilnoprawna jest zwolniona z opodatkowania.

Zwalnia się od podatku sprzedaż, której przedmiotem jest prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, jeżeli kupującym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne, którym w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie przysługiwało żadne z tych praw ani udział w tych prawach. Wyjątkiem są sytuacje, w których opisany udział nie przekracza lub nie przekraczał 50 proc. i został nabyty w drodze dziedziczenia. Zatem tylko posiadanie (w przeszłości lub w dacie zakupu) każdego z wyżej wymienionych praw, nabyte w drodze dziedziczenia (i to w określonym udziale), nie stanowi przeszkody do zastosowania ulgi.

Czytaj również: Warunki zwolnienia z PCC na zakup pierwszego mieszkania >>

Zwolnienie w przypadku domu przeznaczonego na rozbiórkę

Aktem notarialnym wnioskodawca nabył działkę zabudowaną domem jednorodzinnym, na który zostało wydane prawomocne pozwolenie na rozbiórkę. Nabyty budynek nigdy nie był przez wnioskodawcę zamieszkały z uwagi na jego stan techniczny, który nie nadawał się do zamieszkania. Nie wiadomo, czy budynek kiedykolwiek został oddany do użytkowania, czy uzyskano pozwolenie na jego użytkowanie, czy złożono zawiadomienie o zakończeniu jego budowy. O pozwolenie na rozbiórkę wystąpiono z powodu pożaru, w wyniku którego budynek uległ zniszczeniu. Od momentu wydania pozwolenia na rozbiórkę budynku trwają prace przygotowawcze do rozbiórki.

Poza nabytym domem jednorodzinnym wnioskodawca nie posiada jakiegokolwiek innego prawa własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, prawa własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu dotyczącego lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego ani też udziału w tych prawach.

Planuje zakup mieszkania z rynku wtórnego. Ma jednak wątpliwości, czy może zostać zwolniony z obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych przy zakupie pierwszego mieszkania, z uwagi na fakt, że posiadana nieruchomość wraz z budynkiem nie nadaje się do użytkowania i zamieszkania. Wychodzi z założenia, że skoro nabył nieruchomość przeznaczoną do rozbiórki, na którą zostało wydane prawomocne pozwolenie na rozbiórkę, w świetle prawa nie posiada nieruchomości mieszkalnej, w której może zamieszkać.

 

Zwolnienie z obowiązku płacenia podatku przy zakupie pierwszego mieszkania

Dyrektor KIS uznał stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe. Powołując się na doktrynę, wskazał, że warunkiem uznania budynku za budynek mieszkalny jednorodzinny jest przede wszystkim to, aby służył on zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych i stanowił konstrukcyjnie samodzielną całość. Jeżeli nieużytkowany lub niewykończony obiekt budowlany nie nadaje się do remontu, odbudowy lub wykończenia, organ nadzoru budowlanego wydaje decyzję nakazującą właścicielowi lub zarządcy rozbiórkę tego obiektu i uporządkowanie terenu oraz określającą terminy przystąpienia do tych robót i ich zakończenia.

W sprawie nie została wydana decyzja nakazująca rozbiórkę, jednakże pozwolenie rozbiórki budynku mieszkalnego. Mimo tego, organ interpretujący stwierdził, że objęcie budynku takim pozwoleniem ze względu na jego zły stan techniczny jest potwierdzeniem, że niemożliwie jest jego normalne użytkowanie i tym samym budynek nie może służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych wnioskodawcy, pomijając fakt, że nie spełnia definicji budynku mieszkalnego w świetle Prawa budowlanego.

Jeżeli wnioskodawca dysponuje dokumentem potwierdzającym prawo do rozbiórki budynku mieszkalnego ze względu na jego zły stan techniczny, dyrektor KIS uznał, że przy zakupie mieszkania z rynku wtórnego wnioskodawca powinien być objęty zwolnieniem z art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 22 maja 2024 r., nr 0111-KDIB2-3.4014.91.2024.2.AD