Czy umowa najmu pomiędzy polską spółką z o.o. i niemiecką podpisana przez prezesa, którym w obu przypadkach jest ta sama osoba, jest ważna?
Czy kwota czynszu może stanowić koszt uzyskania przychodu?
W przypadku umowy najmu zawartej między spółkami, których prezesem jest ta sama osoba, wydatki z tego tytułu mogą być co do zasady zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, pomimo że umowę w imieniu obu spółek podpisała ta sama osoba.
Zgodnie z przepisami art. 211 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.) - dalej k.s.h. - członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie może bez zgody spółki zajmować się interesami konkurencyjnymi ani też uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub jako członek organu spółki kapitałowej bądź uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek organu. Zakaz ten obejmuje także udział w konkurencyjnej spółce kapitałowej w przypadku posiadania przez członka zarządu co najmniej 10% udziałów lub akcji tej spółki albo prawa do powołania co najmniej jednego członka zarządu.
Na podstawie art. 211 § 2 k.s.h., jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, zgody udziela organ uprawniony do powołania zarządu.
Z kolei art. 205 § 1 k.s.h. stanowi, że jeżeli zarząd jest wieloosobowy, sposób reprezentowania określa umowa spółki. Jeżeli umowa spółki nie zawiera żadnych postanowień w tym przedmiocie, do składania oświadczeń w imieniu spółki wymagane jest współdziałanie dwóch członków zarządu albo jednego członka zarządu łącznie z prokurentem.
W związku z powyższym, jeżeli osobą będąca jednocześnie prezesem obu spółek posiada zgodę od organów uprawnionych do powołania zarządu w obu spółkach, na zajmowanie się interesami tej drugiej spółki, w tym do zawarcia umowy najmu z jednej strony jako prezes spółki będącej wynajmującym, a z drugiej strony jako prezes spółki będącej najemcą, nie ma podstaw do zarzucenie takiej umowie nieważności, gdyż nie jest to umowa zawarta z samym sobą przez prezesa obu spółek, lecz umowa zawarta przez dwie odrębne osoby prawne.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.p. - kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p.
Wynika stąd, że kosztem uzyskania przychodów są tylko takie wydatki, które nie są wymienione jako nie stanowiące kosztów uzyskania przychodów i których poniesienie pozostaje w związku przyczynowo-skutkowym z uzyskaniem przychodu z danego źródła, bądź też zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów. Jednakże ciężar wykazania owego związku spoczywa na podmiocie, który wywodzi z tego określone skutki prawne. Kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Z oceny związku z prowadzoną działalnością winno wynikać, iż poniesiony wydatek obiektywnie może się przyczynić do osiągnięcia przychodów z danego źródła. Tak więc aby wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodów winien spełniać łącznie następujące warunki:
- pozostawać w związku przyczynowym z przychodem lub źródłem przychodu i być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,
- nie znajdować się na liście wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów,
- być właściwie udokumentowany.
Tak więc, skoro przepisy art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p. nie stanowią o wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych z tytułu umów najmu zawartych między spółkami, których prezesem jest ta sama osoba, gdy ta sama osoba podpisała umowę w imieniu obu spółek, spółka może co do zasady zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki na najem.
Czy kwota czynszu może stanowić koszt uzyskania przychodu?
W przypadku umowy najmu zawartej między spółkami, których prezesem jest ta sama osoba, wydatki z tego tytułu mogą być co do zasady zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, pomimo że umowę w imieniu obu spółek podpisała ta sama osoba.
Zgodnie z przepisami art. 211 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.) - dalej k.s.h. - członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie może bez zgody spółki zajmować się interesami konkurencyjnymi ani też uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub jako członek organu spółki kapitałowej bądź uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek organu. Zakaz ten obejmuje także udział w konkurencyjnej spółce kapitałowej w przypadku posiadania przez członka zarządu co najmniej 10% udziałów lub akcji tej spółki albo prawa do powołania co najmniej jednego członka zarządu.
Na podstawie art. 211 § 2 k.s.h., jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, zgody udziela organ uprawniony do powołania zarządu.
Z kolei art. 205 § 1 k.s.h. stanowi, że jeżeli zarząd jest wieloosobowy, sposób reprezentowania określa umowa spółki. Jeżeli umowa spółki nie zawiera żadnych postanowień w tym przedmiocie, do składania oświadczeń w imieniu spółki wymagane jest współdziałanie dwóch członków zarządu albo jednego członka zarządu łącznie z prokurentem.
W związku z powyższym, jeżeli osobą będąca jednocześnie prezesem obu spółek posiada zgodę od organów uprawnionych do powołania zarządu w obu spółkach, na zajmowanie się interesami tej drugiej spółki, w tym do zawarcia umowy najmu z jednej strony jako prezes spółki będącej wynajmującym, a z drugiej strony jako prezes spółki będącej najemcą, nie ma podstaw do zarzucenie takiej umowie nieważności, gdyż nie jest to umowa zawarta z samym sobą przez prezesa obu spółek, lecz umowa zawarta przez dwie odrębne osoby prawne.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.p. - kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p.
Wynika stąd, że kosztem uzyskania przychodów są tylko takie wydatki, które nie są wymienione jako nie stanowiące kosztów uzyskania przychodów i których poniesienie pozostaje w związku przyczynowo-skutkowym z uzyskaniem przychodu z danego źródła, bądź też zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów. Jednakże ciężar wykazania owego związku spoczywa na podmiocie, który wywodzi z tego określone skutki prawne. Kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Z oceny związku z prowadzoną działalnością winno wynikać, iż poniesiony wydatek obiektywnie może się przyczynić do osiągnięcia przychodów z danego źródła. Tak więc aby wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodów winien spełniać łącznie następujące warunki:
- pozostawać w związku przyczynowym z przychodem lub źródłem przychodu i być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,
- nie znajdować się na liście wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów,
- być właściwie udokumentowany.
Tak więc, skoro przepisy art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p. nie stanowią o wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych z tytułu umów najmu zawartych między spółkami, których prezesem jest ta sama osoba, gdy ta sama osoba podpisała umowę w imieniu obu spółek, spółka może co do zasady zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki na najem.