Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Doradcy Podatkowego

Stowarzyszenie wykonujące działalność statutową (nieprowadzące działalności gospodarczej) zobowiązane do badania sprawozdania finansowego na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie obowiązku badania sprawozdań finansowych organizacji pożytku publicznego sporządza i przedstawia do badania wyłącznie informację dodatkową, bilans i rachunek wyników.Czy w związku z ww. obowiązkiem badania powinno się sporządzać zestawienie zmian w kapitale i rachunek przepływów pieniężnych?

Czy merytoryczne sprawozdanie podlega badaniu na zasadzie analogicznej jak sprawozdanie zarządu lub w inny sposób podlega opinii biegłego rewidenta?

Odpowiedź:

Stowarzyszenie nie ma obowiązku sporządzenia zestawienia zmian w kapitale własnym, rachunku przepływów pieniężnych ani informacji dodatkowej pod pewnymi warunkami opisanymi w uzasadnieniu. Kierownik badanej jednostki jest zobowiązany do udostępnienia biegłemu rewidentowi wszelkich wymaganych przez niego dokumentów niezbędnych do wydania opinii. Treść opinii i raportu nie odnosi się do sprawozdania merytorycznego tylko do sprawozdania finansowego.

Uzasadnienie:

Z dniem 5 września 2014 r. weszła w życie ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy o rachunkowości (Dz. U. poz. 1100) – dalej ustawa zmieniająca u.o.r. Ustawa ta uchyliła art. 82 pkt 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 330 z późn. zm.) – dalej u.o.r., a co za tym idzie uchylone zostało rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 15 listopada 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek niebędących spółkami handlowymi, nieprowadzących działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 137, poz. 1539 z późn. zm.) – dalej r.s.z.r. W rozporządzeniu tym były określone uproszenia sporządzania rocznych sprawozdań finansowych stowarzyszeń nieprowadzących działalności gospodarczej. Dotychczas takie sprawozdanie składało się z bilansu, rachunku wyników (określonych w załącznikach nr 1 i 2 do r.s.z.r.) oraz informacji dodatkowej (jej zakres określał § 3 ust. 6 r.s.z.r.), a więc bez zestawienia zmian w kapitale oraz rachunku przepływów pieniężnych.

Jednocześnie wspomniana ustawa zmieniająca u.o.r. wprowadziła do u.o.r. pojęcie jednostki mikro. Zgodnie z nowo dodaną definicją zawartą w art. 3 ust. 1a pkt 2 u.o.r. jednostkami mikro w rozumieniu ustawy są między innymi stowarzyszenia, jeżeli nie prowadzą działalności gospodarczej, ale pod warunkiem podjęcia decyzji przez organ zatwierdzający w sprawie sporządzania sprawozdania finansowego z zastosowaniem art. 46 ust. 5 pkt 4, art. 47 ust. 4 pkt 4, art. 48 ust. 3, art. 48a ust. 3, art. 48b ust. 4 lub art. 49 ust. 4 u.o.r. Analizując ww. artykuły należy dojść do wniosku, że stowarzyszenie nieprowadzące działalności gospodarczej może sporządzać sprawozdanie finansowe składające się tylko z bilansu i rachunku zysków i strat zgodnie z nowym załącznikiem nr 4 do u.o.r., bez sporządzania informacji dodatkowej, zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym, rachunku przepływów pieniężnych oraz sprawozdania z działalności.

Zgodnie z § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2004 r. w sprawie obowiązku badania sprawozdań finansowych organizacji pożytku publicznego (Dz. U. Nr 285, poz. 2852) – dalej r.o.b.o.p.p., wprowadzonym na podstawie art. 23 ust. 5 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tekst jedn.: Dz. U. 2014 r. poz. 1118 z późn. zm.) – dalej u.d.p.p.w., wprowadzono obowiązek badania sprawozdań finansowych organizacji pożytku publicznego, których sprawozdania nie podlegają takiemu badaniu zgodnie z przepisami o rachunkowości (wyłączenie zawarte jest w art. 80 ust. 3 u.o.r.), jeżeli organizacje te:

1) realizują zadania publiczne zlecone, jako powierzone do wykonywania lub do wspierania zadania publicznego, oraz

2) otrzymały w roku obrotowym łączną kwotę dotacji na realizację zadań określonych w pkt 1 w wysokości co najmniej 50.000 zł, oraz

3) osiągnęły w roku obrotowym przychody w wysokości co najmniej 3.000.000 zł.

Zgodnie z § 1 ust. 2 r.o.b.o.p.p. badanie to odbywa się z zastosowaniem przepisów o rachunkowości.

Zgodnie z art. 65 ust. 1 u.o.r. celem badania sprawozdania finansowego jest wyrażenie przez biegłego rewidenta pisemnej opinii wraz z raportem o tym, czy sprawozdanie finansowe jest zgodne z zastosowanymi zasadami (polityką) rachunkowości oraz czy rzetelnie i jasno przedstawia sytuację majątkową i finansową, jak też wynik finansowy badanej jednostki.

Jak wynika z przepisu celem badania podmiotu uprawnionego do badań sprawozdań finansowych nie jest zbadanie sprawozdania merytorycznego, do sporządzenia którego (na podstawie art. 23 ust. 1 u.d.p.p.w.) są organizacje pożytku publicznego. Jednakże art. 67 u.o.r. nakłada na kierownika badanej jednostki obowiązek udostępnienia biegłemu rewidentowi, przeprowadzającemu badanie sprawozdania finansowego wszelkich innych dokumentów, jak również udziela wyczerpujących informacji, wyjaśnień i oświadczeń – niezbędnych do wydania opinii biegłego rewidenta o badanym sprawozdaniu finansowym jednostki. W związku z tym biegły rewident w celu zbadania sprawozdania finansowego może żądać wydania sprawozdania merytorycznego badanej jednostki. Jeżeli zostaną zauważone pewne niespójności tego dokumentu ze sprawozdaniem finansowym informacje te powinny zostać przekazane kierownikowi jednostki w formie listu. Nie powinna się odnosić do sprawozdania merytorycznego ani opinia ani raport biegłego rewidenta, chyba że sprawozdanie merytoryczne ujawnia nadużycie, błędy lub przekroczenie prawa istotnie wpływające na rzetelność i/lub zgodność z wymagającymi zastosowania zasadami (polityką) rachunkowości sprawozdania finansowego i nie zostały one należycie uwzględnione w tym sprawozdaniu.

Łukasz Zarzycki, autor współpracuje z publikacją Vademecum Doradcy Podatkowego

Odpowiedzi udzielono 20 października 2014 r.