Pytanie

Spółka finansuje pracownikom naukę jezyka angielskiego w 100 proc. Związane jest to z prowadzoną działalnością gospodarczą. Otrzymuje fakturę zakupu.
Czy spółka powninna doliczyć taki wydatek do przychodu pracowników?
Czy pracodawca może zawrzeć umowę z pracownikiem na naukę?

Odpowiedź

Powyższe świadczenia mogą być zwolnione z podatku dochodowego, o ile pomiędzy pracownikiem a pracodawcą zostanie zawarta umowa (niekoniecznie w formie pisemnej).

Uzasadnienie

Wartość szkoleń niewątpliwie jest dla pracowników przychodem. Jest to bowiem dla nich nieodpłatne świadczenie. Wartość nieodpłatnych świadczeń jest dla pracownika przychodem, co wyraźnie wynika choćby z art. 12 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f.
Powstaje natomiast pytanie, czy wartość tych świadczeń może korzystać ze zwolnień podatkowych.

Jak rozumiem świadczenie w postaci możliwości skorzystania ze szkoleń nabywa sama spółka (pracodawca) i następnie wskazuje (wybiera) określone osoby (pracowników), którzy faktycznie korzystają z tych świadczeń.
Zgodnie z przepisem art. 21 ust. 1 pkt 90 u.p.d.o.f. od podatku dochodowego zwolniona jest wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy oraz za czas urlopu szkoleniowego.
Piszecie Państwo, że szkolenia są związane z wykonywaną przez pracowników pracą. Uznać zresztą można, że podniesienie kompetencji językowych pracowników niemal zawsze wpływa na ich kwalifikacje zawodowe.

Świadczenia przyznane na podnoszenie kwalifikacji zawodowych są zwolnione z podatku dochodowego, o ile następuje to zgodnie z przepisami odrębnymi. Te przepisy odrębne zawarte są w ustawie z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p.
W myśl art. 1031 k.p. przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą.
Tak więc podnoszenie kwalifikacji zawodowych musi następować albo z inicjatywy pracodawcy albo co najmniej za jego zgodą.
Przepis art. 1034 k.p. pracodawca zawiera z pracownikiem podnoszącym kwalifikacje zawodowe umowę określającą wzajemne prawa i obowiązki stron. Umowę zawiera się na piśmie. Nie ma obowiązku zawarcia umowy, jeżeli pracodawca nie zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych.

W literaturze przedmiotu wskazuje się, że "Przepis art. 1034 § 3 stanowi natomiast, że nie ma obowiązku zawarcia umowy, jeżeli pracodawca nie zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Z dosłownego brzmienia tego przepisu wynikałoby zatem, że prawo pracownika do obowiązkowych świadczeń pracodawcy określonych w art. 1031 § 2 i fakultatywnych świadczeń pracodawcy, o których jest mowa w art. 1033, powstaje na podstawie bliżej nieokreślonej jednostronnej czynności prawnej pracodawcy przyznania świadczeń, na którą pracownik wyraża zgodę bądź uprzednio, występując z propozycją podjęcia podnoszenia kwalifikacji, bądź następczo, zgadzając się na podjęcie podnoszenia kwalifikacji zaproponowane przez pracodawcę, a umowa jest potrzebna tylko do tego, aby powstało zobowiązanie pracownika do pozostawania w stosunku pracy przez określony czas po ukończeniu nauki lub szkolenia. Przedstawione wyżej rozumienie przepisu art. 1034 § 3 byłoby niezgodne z założeniem racjonalnego prawodawcy, który nie tworzy niepotrzebnych konstrukcji prawnych. Przepis art. 1034 § 3 w powiązaniu z art. 1034 § 1, dotyczącym zawarcia umowy i jej formy, należałoby wykładać w ten sposób, że umowa o podjęcie przez pracownika podnoszenia kwalifikacji zawodowych wymaga formy pisemnej, jeżeli ma nakładać na pracownika obowiązek pozostawania w stosunku pracy przez określony czas po zakończeniu nauki lub szkolenia, a w pozostałych wypadkach może być zawarta w dowolnej formie (podobnie E. Maniewska, Umowa o podnoszeniu kwalifikacji zawodowych, PiZS 2010, nr 11, s. 24)" (J. Skoczyński, Komentarz do art. 1034 Kodeksu pracy, wersja elektroniczna: LEX 2011).

Powyższe wskazuje, że odrębne przepisy – pozwalające na przyznanie pracownikowi świadczeń zwolnionych później z podatku dochodowego – wymagają zawarcia umowy w tej sprawie. Nie musi to być umowa pisemna (jeśli nie planuje się zobowiązania pracownika do pozostawania w zatrudnieniu). W związku z tym, że umowa ma określać zakres wzajemnych praw i obowiązków stron w związku z dokształcaniem pracownika, wydaje się, że powinna być ona zawarta przed rozpoczęciem dokształcania, bądź najpóźniej bezpośrednio po jego rozpoczęciu.
Powyższe świadczenia mogą być zatem zwolnione z podatku dochodowego, o ile pomiędzy pracownikiem a pracodawcą zostanie zawarta umowa (niekoniecznie w formie pisemnej).