Odpowiedź:
W wyniku zrealizowania powyższej transakcji powstaną różnice kursowe od własnych środków pieniężnych. Kwestia tego, czy dla celów ustalenia wysokości tych różnic z tytułu wypływu środków pieniężnych należy zastosować kurs średni NBP, czy też kurs kupna, uzależniona jest od tego, czy doszło do faktycznej wymiany walutowej.
Uzasadnienie:
W interpretacjach podatkowych i orzecznictwie dominuje stanowisko, iż o różnicach kursowych z tytułu poniesienia kosztu – w świetle metody podatkowej – można generalnie mówić tylko wówczas gdy łącznie spełnione są następujące warunki: koszt podatkowy jest określony na fakturze w walucie obcej oraz faktyczna zapłata następuje także w walucie obcej, ale w terminie innym niż dzień wystawienia faktury (odpowiednio przychody są wykazane na fakturze w walucie obcej i wpłatę zrealizowano w walucie obcej). Oznaczałoby to, że nie powstają różnice kursowe w rozumieniu art. 15a ust. 2 pkt 2 oraz odpowiednio ust. 3 pkt 2 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 851 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.p. w sytuacji gdy spełniony jest tylko jeden z powyższych warunków, np. wpływ jest zrealizowany w walucie obcej, ale faktura została wystawiona w PLN. Takie stanowisko zajął np. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z dnia 26 listopada 2009 r., ITPB3/423-538/09/AW, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji z dnia 24 sierpnia 2012 r., IPTPB3/423-173/12-6/IR czy też Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 13 lipca 2012 r. (IPPB5/423-284/12-2/IŚ).
W świetle powyższego należałoby uznać, że w opisanym w pytaniu stanie faktycznym nie powstają różnice kursowe w rozumieniu art. 15a ust. 2 pkt 2 oraz odpowiednio ust. 3 pkt 2 u.p.d.o.p. W konsekwencji wartość kosztu uzyskania przychodów z tytułu wystawionej przez kontrahenta faktury powinna być równa wykazanej na tej fakturze kwocie w PLN.
O ewentualnych różnicach kursowych można mówić jedynie w związku z wykorzystaniem posiadanych środków pieniężnych w walucie obcej na uiszczenie ceny za nabyte materiały. Będą to wówczas różnice kursowe z tytułu własnych środków (stosownie do art. 15 ust. 2 pkt 3 u.p.d.o.p. i odpowiednio art. 15 ust. 3 pkt 3 u.p.d.o.p.).
W takiej sytuacji różnice kursowe stanowić będzie różnica między wartością otrzymanych lub nabytych wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu a ich wartością w dniu zapłaty (tutaj: za materiały).
Należy zwrócić uwagę, iż wspomniane art. 15 ust. 2 pkt 3 u.p.d.o.p. i odpowiednio art. 15 ust. 3 pkt 3 u.p.d.o.p. odnoszą się do „faktycznie zastosowanego kursu waluty” nie definiując tego pojęcia. Tymczasem art. 15a ust. 4 u.p.d.o.p. wprowadza pewnego rodzaju "ograniczenie" do uwzględniania dla celów obliczania różnic kursowych kursu faktycznie zastosowanego do konkretnych przypadków wymienionych w pierwszym zdaniu tego przepisu, tj. sprzedaży waluty obcej, kupna waluty obcej, otrzymania należności lub zapłaty zobowiązania w walucie obcej, czyli do sytuacji, w których dojdzie w rzeczywistości do zastosowania konkretnego, faktycznego kursu walutowego.
W świetle interpretacji podatkowych można przyjąć, że "faktycznie zastosowany kurs waluty" jest kursem, który był w istocie, rzeczywiście, realnie zastosowany. Kurs waluty mógł być rzeczywiście (realnie) zastosowany tylko wtedy, gdy na jego podstawie, w oparciu o wyrażoną w nim cenę waluty, doszło do przeprowadzenia operacji finansowej przewalutowania – do wyrażenia w danej walucie wartości pieniężnej określonej pierwotnie w innej walucie (tak np. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z dnia 25 kwietnia 2014 r., ILPB4/423-68/14-2/ŁM). Do takiej wymiany nie dochodzi więc w momencie wypływu środków z rachunku walutowego z powodu zrealizowania przelewu z tego rachunku w tej samej walucie czy też zapłaty kartą płatniczą do rachunku w tej samej walucie. W konsekwencji kursem faktycznie zastosowanym dla potrzeb ustalenia różnic kursowych nie może być kurs stosowany przez bank podatnika w danym dniu (zob. np. interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 18 grudnia 2014 r., znak: IBPBI/2/423-1146/14/BG).
Prowadzi to do wniosku, że dla celów wyceny wypływu środków z rachunku walutowego dla potrzeb ustalenia różnic kursowych należy w takich przypadkach zastosować drugie zdanie art. 15a ust. 4 u.p.d.o.p., czyli zastosować należy kurs średni ogłaszany przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień zapłaty zobowiązania.
Z treści pytania nie wynika jednoznacznie czy w wyniku zapłaty kartą płatniczą do rachunku walutowego faktury wyrażonej w walucie polskiej doszło do faktycznego przewalutowania. W mojej ocenie z uwagi na fakt, że rachunek walutowy prowadzony w euro został obciążony konkretną kwotą również w euro oznacza, że do takiego przewalutowania (w powyższym rozumieniu) nie doszło. W konsekwencji dla celów ustalenia różnic kursowych należy zastosować kurs średni NBP a nie kurs kupna banku z danego dnia. Gdyby natomiast okazało się, że do takiej wymiany walutowej faktycznie doszło wówczas należałoby zastosować kurs faktycznie zastosowany przez bank, z którego usług korzysta podatnik.
Natomiast dla celów wyceny wpływu środków zgromadzonych na rachunku walutowym (według ustalonej kolejności – z treści pytania wynika, że podatnik stosuje metodę FIFO) należy zastosować albo kurs faktycznie zastosowany (jeśli np. środki tam zgromadzone pochodzą z transakcji nabycia waluty w kantorze) albo kurs średni NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wpływu tych środków (jeśli np. środki tam zgromadzone pochodzą z przelewów zasilających od kontrahentów podatnika).
Mariusz Pogoński, autor współpracuje z publikacją Vademecum Doradcy Podatkowego
Odpowiedzi udzielono 19.10.2016 r.
Czy powstaną różnice podatkowe z tytułu zapłaty kartą z firmowego konta prowadzonego w euro za fakturę wystawioną przez kontrahenta polskiego w złotówkach?
Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Doradcy PodatkowegoOtrzymaliśmy od kontrahenta polskiego fakturę w złotówkach za zakup materiałów w kwocie 275,45 zł. Pracownik zapłacił firmową kartą przedpłaconą z firmowego konta walutowego w euro. Bank przekazał 66,13 euro (kurs kupna banku, w którym mamy konto 4,1653). Zapłatę wyceniliśmy według metody FIFO i powstały różnice na rozrachunkach.Czy będą to różnice podatkowe?
