Rezydenci i nierezydenci
Za osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce uważa się osobę, która posiada na jej terytorium centrum interesów osobistych lub gospodarczych lub też przebywa na nim dłużej niż przez 183 dni w trakcie roku podatkowego. Osoba, która ma na terytorium Polski miejsce zamieszkania posiada status tzw. rezydenta i podlega tzw. nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu – podlega w Polsce opodatkowaniu od wszystkich osiągniętych dochodów niezależnie od swojego obywatelstwa i bez względu na to w jakim państwie je uzyskała. Osoba, która nie ma na terytorium Polski miejsca zamieszkania, z podatkowego punktu widzenia posiada status nierezydenta i podlega tzw. ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu – to znaczy podlega w Polsce opodatkowaniu wyłącznie od dochodów osiągniętych na jej terytorium.
Opodatkowanie nierezydenta – pracownika
W przypadku, gdy nierezydent jest pracownikiem uzyskującym dochód z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, jego dochód podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych, tj. wg skali podatkowej. Ma również obowiązek złożenia w terminie do 30 kwietnia roku następnego zeznania o wysokości osiągniętego dochodu PIT-37, chyba że po złożeniu oświadczenia PIT-12 zostanie złożone roczne rozliczenie podatkowe przez płatnika składek – w takim przypadku płatnik sporządza roczne obliczenie podatku od dochodu uzyskanego przez płatnika PIT-40. Pracodawca zobowiązany jest do sporządzenia oraz dostarczenia zarówno podatnikowi, jak i właściwemu urzędowi skarbowemu informacji o dochodach oraz pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11. Zeznania i informacje powinny zostać złożone do urzędu skarbowego właściwego w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.
Opodatkowanie nierezydenta – działalność wykonywana osobiście
Przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło od zleceniodawcy będącego przedsiębiorcą, przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menadżerskich lub umów o podobnym charakterze bądź niektóre inne rodzaje przychodów kwalifikowanych do źródła przychodów z tytułu działalności wykonywanej osobiście, osiągane przez nierezydenta nie prowadzącego działalności gospodarczej, podlegają opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych wg stawki 20 proc. Płatnikiem jest w takim przypadku wypłacający wynagrodzenie.
Nierezydent osiągający tego rodzaju przychody nie ma obowiązku składać zeznania PIT-37, to pracodawca wypełnia wszelkie obowiązki związane z rozliczeniem podatku od wypłaconego wynagrodzenia. Nierezydenci mający miejsce zamieszkania na terytorium UE, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub w Konfederacji Szwajcarskiej mogą jednak to uczynić i złożyć zeznanie podatkowe co wiąże się z opodatkowaniem tych dochodów wg skali podatkowej, a nie zryczałtowaną stawką 20 proc. W takim przypadku w zeznaniu uwzględnione mogą zostać koszty uzyskania przychodów, zaś pobrany zryczałtowany podatek wykazać należy jako zaliczkę na PIT. Do złożonego zeznania nierezydent musi dodatkowo dołączyć tzw. certyfikat rezydencji państwa, w którym dla celów podatkowych ma miejsce zamieszkania.
Płatnik zryczałtowanego podatku dochodowego składa w formie elektronicznej do końca lutego roku następnego, lub do końca stycznia w formie papierowej, Informację o wysokości przychodu (dochodu) uzyskanego przez osoby fizyczne niemające w Polsce miejsca zamieszkania IFT-1/IFT-1R. Na pisemny wniosek podatnika płatnik ma również obowiązek wystawienia w ciągu 14 dni informacji IFT-1. Obie informacje płatnik przekazuje zarówno podatnikowi jak i urzędowi skarbowemu właściwemu do spraw opodatkowania osób zagranicznych.
Umowy o unikaniu podwójnego podatkowania
Obowiązki podatkowe osoby, która może podlegać opodatkowaniu zarówno w Polsce jak i za granicą zależą od tego, czy Polska zawarła z krajem mogącym opodatkować dochód tej osoby tzw. umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania. To umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania rozstrzyga w pierwszej kolejności, w którym kraju dany dochód będzie podlegał opodatkowaniu. Podatnik może skorzystać z zasad opodatkowania wskazanych we właściwej umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania o ile dysponuje aktualnym na dany czas certyfikatem rezydencji podatkowej z państwa, w którym dla celów podatkowych ma miejsce zamieszkania.
