Korekta przychodów i kosztów
Przyjęto rozwiązanie, że rozliczenia faktury korygującej i innych dokumentów korygujących w zakresie korekty przychodu oraz kosztów uzyskania przychodów (korekta podstawy opodatkowania w CIT) będą odbywały się w bieżącym okresie rozliczeniowym. Brak kłopotliwego i pracochłonnego korygowania zeznań podatkowych z lat poprzednich i zapłaty powstałych wskutek tego zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę (w przypadku zmniejszenia kosztów lub zwiększenia przychodów) oraz brak konieczności zapłaty odsetek od zaliczek na podatek dochodowy (w przypadku zmniejszenia kosztów lub zwiększenia przychodów tego samego roku podatkowego) uproszczą rozliczenia podatkowe przedsiębiorców (również tym, którzy będą korygować przychody i koszty uzyskania przychodu w wyniku zawartej ugody). Zmiany mają być również korzystne ze względu na brak konieczności zmiany sprawozdań finansowych, a także remanentu, tj. spisu z natury.
Ulgi i zwolnienia
Wprowadzono ulgę polegającą na umożliwieniu odliczenia od podstawy opodatkowania kosztów uzyskania przychodów poniesionych na działalność badawczo-rozwojową. Koszty te, nazwane w ustawie „kosztami kwalifikowanymi", stanowią katalog zamknięty – ustawa określa, które koszty uznaje za koszty kwalifikowane podlegające odliczeniu. Odliczeniu nie podlegają całe koszty, lecz ich część – począwszy od 30 proc. kosztów wynagrodzeń dla wszystkich podatników, 20 proc. pozostałych kosztów dla mikroprzedsiębiorców, małych albo średnich przedsiębiorców oraz 10 proc. pozostałych kosztów dla wszystkich podatników. Odliczeniu podlegają również koszty kwalifikowane poniesione w ramach działalności badawczo-rozwojowej, a więc zarówno w ramach prac rozwojowych, jak i badań naukowych: stosowanych i przemysłowych, a w przypadku badań podstawowych jedynie wówczas, gdy badania te były prowadzone na podstawie umowy lub porozumienia z jednostką naukową.
Wprowadzono również preferencje podatkowe dla tzw. spółek typu venture capital. Spółka, której wyłącznym przedmiotem działalności jest dokonywanie inwestycji finansowych i która inwestuje w roku podatkowym 75 proc. wartości bilansowej aktywów w inne niż „bezpieczne" aktywa, zostanie zwolniona od podatku dochodowego z tytułu zbycia udziałów (akcji) nabytych w 2016 r. albo w 2017 r. W tym miejscu należy również zaznaczyć, że skorzystanie z przedmiotowego zwolnienia zostało ograniczone do spółek, które nie stanowią zagranicznej spółki kontrolowanej, spółki wytwarzającej wyroby akcyzowe oraz spółki prowadzącej działalność handlową. Co istotne, aby skorzystać ze zwolnienia przewidzianego ustawą, spółka będzie musiała prowadzić działalność badawczo-rozwojową.
W zakresie ułatwień o charakterze podatkowym zniesiono opodatkowanie aportu własności intelektualnej i przemysłowej pod warunkiem wniesienia wkładu do spółki w najbliższych dwóch latach – tj. w latach 2016 i 2017. W takim wypadku wprowadzona preferencja polega na odstąpieniu od ustalenia przychodu i kosztów uzyskania przychodów z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółce kapitałowej w zamian za wkład niepieniężny w postaci komercjalizowanej własności intelektualnej, wniesiony przez podmiot komercjalizujący. Omawiana preferencja nie znajdzie zastosowania w przypadku, gdy przedmiotem wkładu niepieniężnego jest autorskie prawo do programu komputerowego.
Dodano też zwolnienie od podatku obejmujące odsetki lub dyskonto od listów zastawnych uzyskiwanych przez podatników objętych ograniczonym obowiązkiem podatkowym, (czyli nierezydentów), czy w praktyce od inwestorów zagranicznych. Dodano też zwolnienie od podatku obejmującego odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego i oferowanych na rynkach zagranicznych. Finansowanie akcji kredytowej banków poprzez listy zastawne jest atrakcyjne z perspektywy banków tylko wówczas, gdy jest bardziej atrakcyjne pod względem ekonomicznym w porównaniu np. do finansowania obligacjami niezabezpieczonymi (tzw. "senior unsecured"). Wprowadzono zatem wyłączenia z opodatkowania podatkiem u źródła odsetek od listów zastawnych, co przyczyni się do zwiększenia zainteresowania inwestorów zagranicznych polskimi listami zastawnymi. Takie rozwiązanie jest dominujące w znacznej większości państw europejskich.
Wymogi związane z dokumentacją transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi
Do polskiego systemu prawnego zostały wprowadzone standardy dokumentowania transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi. Ma to między innymi utrudnić wyprowadzanie ich zysków za granicę. Pierwotnie wszystkie zmiany związane z dokumentacją transakcji miały wejść w życie już od 1 stycznia 2016 r. Ostatecznie jednak znaczna ich część zacznie obowiązywać dopiero od 1 stycznia 2017 r. Zmiany, które wchodzą w życie 1 stycznia 2016 r. dotyczą obowiązków raportowania. Są one częścią systemu zapobiegania unikaniu opodatkowania, opracowywanego przez OECD i kraje Grupy G20 w ramach działań BEPS (Base Erosion Profit Shifting). Zmiana w art. 27 dostosowuje zakres obowiązku dokumentacyjnego w zakresie relacji między podmiotami powiązanymi do zaleceń OECD, zgodnie z którymi jednym z elementów dokumentacji cen transferowych jest formularz służący analizie ryzyka stosowania cen transferowych w ramach całego przedsiębiorstwa wielonarodowego (z ang. country-by-country report). Formularz ten zawiera najistotniejsze informacje nt. działania przedsiębiorstwa wielonarodowego w poszczególnych jurysdykcjach podatkowych, w których prowadzą działalność gospodarczą poszczególne podmioty powiązane, w szczególności w zakresie podziału globalnego dochodu, należnych i zapłaconych podatków oraz niektórych wskaźników dotyczących prowadzonej działalności w poszczególnych krajach. Obowiązek składania tego formularza dotyczy wyłącznie dużych podmiotów działających w skali międzynarodowej, jeśli skonsolidowane przychody grupy przekraczają kwotę 750 mln euro. Jednocześnie wprowadzono delegację dla ministra finansów do wydania rozporządzenia w sprawie wzoru sprawozdania dotyczącego country-by-country reporting, sporządzanego w celu analizy ryzyka zaniżenia dochodu do opodatkowania w obszarze cen transferowych oraz w celu wymiany informacji z właściwymi władzami państw obcych. Po przystąpieniu władz podatkowych zaangażowanych państw do porozumień o wymianie informacji podatkowych, informacje ze składanych corocznie formularzy będą wymieniane między administracjami podatkowymi tych państw.
Uchylono przepis dotyczący kasowego rozliczenia „przeterminowanych" faktur w podatkach dochodowych
Zgodnie z art. 15b ustawy o CIT w przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwot wynikających z faktury lub innego dokumentu i nieuregulowania tych kwot w terminie 30 dni od daty upływu terminu płatności, podatnik jest zobowiązany do zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów o kwotę wynikającą z tych dokumentów. Poza względami fiskalnymi, przepis ten miał przyczynić się do likwidacji zatorów płatniczych i poprawy sytuacji finansowej przedsiębiorców poprzez zniechęcenie nabywców do naruszania terminów płatności oraz narzucania długich terminów płatności. Rozwiązanie to nie spełniło jednak swojej funkcji.
Indywidualne ustalanie stawek amortyzacyjnych dla odwiertów i platform wiertniczych lub produkcyjnych
Wprowadzono zmianę, która zakłada, że dla odwiertów rozpoznawczych lub wydobywczych oraz platform wiertniczych lub produkcyjnych, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji, podatnik ma możliwość indywidualnego ustalania stawek amortyzacyjnych. Okres amortyzacji nie może być krótszy niż 60 miesięcy. 5-letni okres amortyzacji dla odwiertów wpisuje się w profil wydobywczych odwiertów niekonwencjonalnych. Zgodnie z modelem MF, w ciągu 5 lat eksploatowane jest 45 proc. zasobności odwiertu, zatem dla celów podatków dochodowych koszt zostanie skonsumowany po 5 latach przy zubożeniu zaledwie 45 proc. zasobności odwiertu. W przypadku odwiertów konwencjonalnych poziom eksploatacji w pierwszych 5 latach wydobycia jest znacznie niższy niż w przypadku odwiertów niekonwencjonalnych, zatem w tym zakresie stanowi to istotną preferencję podatkową. Okres amortyzacji związany jest również z upływem 5-letniego okresu, w którym strata z podatku CIT może zostać odliczona na zasadach ogólnych.
Zmiany związane z wprowadzeniem postępowania restrukturyzacyjnego
Wprowadzono regulację, zgodnie z którą kwoty stanowiące równowartość umorzonych zobowiązań w ramach postępowania restrukturyzacyjnego nie stanowią podlegających opodatkowaniu przychodów. Poza tym wprowadzono regulację, zgodnie z którą umorzone w ramach postępowania restrukturyzacyjnego kredyty i pożyczki bankowe mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów. Otwarcie i wprost wymieniono też postępowanie restrukturyzacyjne jako jeden ze sposobów uprawdopodobnienia nieściągalności wierzytelności. Dokonano również szeregu zmian dostosowawczych związanych z zastąpieniem postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia układu postępowaniem o zatwierdzenie układu.@page_break@
Zmiany związane z tworzeniem rezerw techniczno-ubezpieczeniowych
Ustawa o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej zobowiązała zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji do tworzenia:
- rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności,
- rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów rachunkowości.
W związku z powyższym doprecyzowano przepisy art. 12 ust. 1 pkt 5 oraz art. 15 ust. 1b pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w taki sposób, że jedynie rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe tworzone zgodnie z przepisami o rachunkowości, określone w ustawie o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, są kosztami lub przychodami podatkowymi. Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe tworzone dla celów wypłacalności nie stanowią kosztów podatkowych ani przychodów podatkowych.
Preferencje podatkowe związane z tworzeniem zakładowych żłobków, klubów dziecięcych i przedszkoli
Do polskiego systemu podatkowego wprowadzono preferencje podatkowe, które są adresowane do tych pracodawców, którzy ponoszą wydatki związane z tworzeniem zakładowych żłobków, klubów dziecięcych i przedszkoli, bądź finansują część wydatków ponoszonych przez pracowników w związku z opieką nad dziećmi. Zmiana dotyczy kosztów uzyskania przychodów. W myśl dodanych regulacji kosztami uzyskania przychodów są także trzy kategorie wydatków:
- koszty poniesione przez pracodawcę na utworzenie zakładowego żłobka, zakładowego klubu dziecięcego lub zakładowego przedszkola,
- koszty związane z prowadzeniem zakładowego żłobka, zakładowego klubu dziecięcego lub zakładowego przedszkola,
- koszty z tytułu dofinansowania pracownikowi wydatków związanych z objęciem dziecka pracownika opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna, uczęszczaniem dziecka pracownika do żłobka lub klubu dziecięcego oraz uczęszczaniem dziecka pracownika do przedszkola.
Powyższe kategorie wydatków stanowią koszty uzyskania przychodów, pod warunkiem, że nie zostały sfinansowane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.
Uporządkowanie kwestii zaliczania w koszty opłaty produktowej
Zmiana związana jest z uchyleniem ustawy z 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym i wprowadzeniem do porządku prawnego ustawy z 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Dotychczas nie uważało się za koszty uzyskania przychodów dodatkowej opłaty produktowej, o której mowa w art. 69 ust. 2 ustawy z 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, z tym że kosztem uzyskania przychodów była poniesiona opłata, o której mowa w art. 64 ust. 2 tej ustawy. W wyniku zmiany za koszty uzyskania przychodów nie uważa się dodatkowej opłaty produktowej, o której mowa w art. 77 ust. 2 ustawy z 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, z tym że kosztem uzyskania przychodów jest poniesiona opłata, o której mowa w art. 72 ust. 2 tej ustawy. Inaczej mówiąc, wprowadzający sprzęt może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów opłatę produktową, którą musiał wnieść za to, że nie osiągnął minimalnego rocznego poziomu zbierania zużytego sprzętu, poziomu odzysku lub poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu zużytego sprzętu. Natomiast nie stanowi kosztów uzyskania przychodów dodatkowa opłata produktowa, którą ustala marszałek województwa za niewykonanie decyzji określającej wysokość zobowiązania z tytułu opłaty produktowej.
Pozostałe zmiany
Dodano regulację umożliwiającą bankom hipotecznym nabywającym wierzytelności z tytułu kredytów udzielonych przez inne banki zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów takie wierzytelności odpisywane jako nieściągalne oraz zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów rezerw tworzonych na ich pokrycie. Dotychczas zarówno organy podatkowe jak i sądy administracyjne nie dawały bankom hipotecznym takiego prawa. Poza tym wyłączono wprost możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodów umorzonych nabytych wierzytelności banku hipotecznego. Chodzi tu o zrównanie w sferze prawno-podatkowej pozycji kredytów udzielonych przez banki hipoteczne z kredytami nabytymi od innych banków na potrzeby związane z tworzeniem rezerw celowych (odpisów aktualizujących).
Z kosztów uzyskania przychodów wyłączono specjalny podatek węglowodorowy. Uzasadnieniem tego wyłączenia jest możliwość zaliczania do wydatków kwalifikowanych zapłaconego podatku dochodowego w części dotyczącej działalności wydobywczej.
Wprowadzono zmianę polegającą na tym, że do kosztów uzyskania przychodów zaliczane mogą być: opłaty za brak sieci zbierania pojazdów, o których mowa w art. 14 ust. 1 ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji - dalej jako u.r.p., oraz opłaty za nieosiągnięcie wymaganego poziomu odzysku i recyklingu odpadów pochodzących z pojazdów wycofanych z eksploatacji, o których mowa w art. 28a ust. 1 u.r.p. Jednakże w przypadku podwyższenia stawki tych opłat na podstawie art. 28a ust. 4 u.r.p. (w związku z nieosiągnięciem wymaganego poziomu odzysku lub recyklingu odpadów pochodzących z pojazdów wycofanych z eksploatacji przez co najmniej dwa kolejne lata), kosztem uzyskania przychodów będzie mogła być tylko ich połowa. Do kosztów uzyskania przychodów nie mogą za to być zaliczane opłaty za wprowadzenie pojazdu, o których mowa w art. 12 ust. 2 u.r.p., ponieważ opłaty te zostały zlikwidowane z początkiem 2016 r.
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
CIT. Komentarz. Podatki i rachunkowość
|