Rodzice i uczniowie skarżą się na częste zmiany aktów regulujących system egzaminowania i oceniania, które powodują niemożność porównania osiągnięć uczniów zdobywających wykształcenie w różnych rocznikach. Rzecznik uważa, że przyczyną jest mało precyzyjne upoważnienie ustawowe pozwalające ministrowi na dowolność w uregulowaniu tej kwestii. Chodzi tu o art. 22 ust. 2 pkt 4 ustawy o systemie oświaty, który upoważnia ministra właściwego do spraw oświaty do określenia w drodze rozporządzenia kwestii warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania egzaminów.
W swoim wniosku skierowanym do Trybunału Konstytucyjnego zwraca uwagę, że przepis jest bardzo nieprecyzyjny, przez co nie wytycza ministrowi żadnych granic w kwestii regulowanej materii.
"Rekonstrukcja przedmiotu upoważnienia wskazuje, że zakres regulacji jest bardzo szeroki. Obejmuje bowiem wszystkie kwestie związane z oceną osiągnięć w nauce uczniów wszystkich typów szkół i placówek wymienionych w ustawie o systemie oświaty. Taki kształt upoważnienia jest dopuszczalny, wymaga jednak szczególnie precyzyjnych wytycznych ustawowych. Muszą one bowiem pozwolić na skonstruowanie rozporządzenia, które pomimo bardzo szerokiego zakresu normowania będzie w całości oparte na upoważnieniu ustawowym" - podkreśla rzecznik we wniosku.
Zadość tym wymogom nie czyni na pewno obecny kształt przepisu. Jak podkreśla rzecznik, przepisy dotyczące egzaminowania są bardzo istotne, ponieważ - stanowiąc podstawę różnicowania dostępu do szkół i uczelni publicznych - przesądzają o faktycznej możliwości korzystania z konstytucyjnego prawa do nauki. Świadczy o tym przede wszystkim wpływ zmian przepisów dotyczących egzaminu dojrzałości na możliwość powtarzania matury i podjęcia nauki na wyższych uczelniach.
"Osoby, które otrzymały świadectwo dojrzałości przed rokiem szkolnym 2004/2005 (tzw. „stara matura"), nie mogą przystąpić ponownie do egzaminu maturalnego. Tymczasem osoby, które przystąpiły do tzw. „nowej matury" mają nieograniczoną możliwość ponownego podejścia do egzaminu zarówno w celu podwyższenia uzyskanego wyniku, jak i uzupełnienia listy zdawanych egzaminów o kolejne przedmioty. Z podobnym problemem wielokrotnie zwracały się do Rzecznika również osoby, które uzyskały świadectwo dojrzałości przed rokiem szkolnym 2009/2010 i które nie przystępowały do nieobowiązkowego wówczas egzaminu z matematyki na poziomie podstawowym. Obecnie nie mają one możliwości uzupełnienia tego braku, co uniemożliwia im wzięcie udziału w rekrutacji na niektóre kierunki." - podnosi prof. Irena Lipowicz i podkreśla, że już wcześniej interweniowała w tej kwestii, ale wystąpienia kierowane do ministra edukacji nie przynosiły rezultatu.
Rzecznik wnosi także, aby w razie stwierdzenia niezgodności kwestionowanych przepisów z Konstytucją, Trybunał odroczył o 12 miesięcy utratę przez nie mocy obowiązujacej. Pełna treść wniosku dostępna tutaj>>
Polecamy także: Nietolerancja, łamanie Konstytucji - ponury obraz polskiej oświaty w wystąpieniach RPO