Kary i zakazy nie wyplenią negatywnych postaw

Wierzymy, że uczeń będzie przestrzegać tylko tych zasad, które są zapisane. Tymczasem lepsze efekty można osiągnąć dzięki ciekawemu pomysłowi i pozytywnej motywacji - mówił Jarosław Szulski podczas II Kongresu Edukacja i Rozwój.

W wykładzie ""Teoria frajdy" czyli o tym, że ludzie są w stanie zmienić swoje negatywne nawyki i zachowania, jeśli mają przy tym odrobinę... frajdy" postawił tezę, że kary i zakazy są nieskuteczne, zwłaszcza w Polsce, gdzie w mentalność wpisany jest bunt i łamanie zasad.
Widać to przede wszystkim na przykładzie wykroczeń drogowych, których liczba nie maleje, mimo zaostrzania przepisów.
Podobnie jest ze szkolnymi regulaminami - mnogość zapisów i straszenie karami nic nie daje,  odnosi wręcz przeciwny skutek, bo psuje relacje pomiędzy uczniami a nauczycielami.
Według eksperta do sprawy można podejść w zupełnie inny sposób - jako przykład podał pomysł burmistrza Bogoty, który zatrudnił mimów, aby wyśmiewali osoby łamiące przepisy drogowe. Zadziałało to skuteczniej niż karanie mandatami.
Efektywne okazało się też kreatywne wykorzystanie fotoradarów w krajach skandynawskich - urządzenia fotografowały tylko kierowców jeżdżących przepisowo i brali potem oni udział w losowaniu nagród.
Dlatego, zdaniem Szulskiego, opłaca się podejść niesztampowo także do zmiany  negatywnych postaw uczniów tak, dbając przy tym o dobrą atmosferę w szkole.
- Nie ma edukacji bez relacji - mówił ekspert, tłumacząc, że działa już nawet tak prosty zabieg, jak zamiana suchych równoważników na zdania oznajmujące, które budzą mniejszy sprzeciw w odbiorcy.  Jeszcze skuteczniejsze jest natomiast stworzenie takiego systemu, by ludzie czerpali przyjemność z prawidłowego postępowania. Podał przykład wprowadzenia w szkole śmietników z fotokomórką, które wydają dźwięki, gdy się do nich coś wrzuci. Uczniów bawiły melodie i cytaty generowane przez urządzenie, więc chętnie z nich korzystali.
Podsumowując wykład, ekspert podkreślił, że zakazy i kary nigdy nie będą w naszym kraju skuteczne i szkoły, które chcą skutecznie zapobiegać negatywnym zjawiskom, muszą wykazać się kreatywnością oraz zrozumieć potrzeby i postawy uczniów.

Jarosław Szulski jest nauczycielem  w Gimnazjum i Liceum im. Tadeusza Reytana, managerem Akademii Psychologii Przywództwa realizowanej przez Values i Szkołe Biznesu Politechniki Warszawskiej oraz autorem  powieści o szkole: "Zdarza się" i "Sor".

Przekazanie wszystkich szkół lekarstwem na problemy z finansowaniem oświaty?>>