Zleceniobiorca podlegający ubezpieczeniu chorobowemu ma prawo do zasiłku macierzyńskiego

Czy osoba zatrudniona na podstawie umowy zlecenia, której przysługuje zasiłek chorobowy (ciążowe) ma prawo do zasiłku macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego?Czy jeśli zleceniodawca jest płatnikiem zasiłków z tytułu umowy zlecenia należy odprowadzić podatek oraz składkę zdrowotną?

Odpowiedź: osobie zatrudnionej na podstawie umowy zlecenia, która w dniu porodu podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu przysługuje zasiłek macierzyński  przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz okres urlopu rodzicielskiego. Z kwoty zasiłku chorobowego i zasiłku macierzyńskiego nie potrąca się składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne.

Uzasadnienie: stosownie do art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 159) – dalej u.ś.p., z tytułu porodu przysługuje zasiłek macierzyński, jeżeli ubezpieczona urodziła dziecko w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego. Osobie wykonującej pracę na podstawie umowy zlecenia nie przysługuje urlop wychowawczy, ale zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 1442 z późn. zm.) – dalej u.s.u.s., podlega ona dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu pod warunkiem, że jest objęta obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi. Stąd też osoba pracująca na podstawie umowy zlecenia z tytułu urodzenia dziecka ma prawo do zasiłku macierzyńskiego, jeżeli poród nastąpi w czasie, w którym będzie ona podlegała dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na to, że zgodnie z art. 14 ust. 3 u.s.u.s. okres pobierania zasiłku chorobowego uważa się za okres opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Zgodnie z art. 29 ust. 5 u.ś.p. zasiłek macierzyński przysługuje zleceniobiorcy przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz okres urlopu rodzicielskiego.

Zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) – dalej u.ś.o.z., w zw. z art. 18 ust. 2 i art. 4 pkt 4) u.s.u.s. zasiłek chorobowy i zasiłek macierzyński nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z tytułu stosunku pracy. Co prawda pobieranie zasiłku macierzyńskiego na mocy art. 6 ust. 1 pkt 19) u.s.u.s. stanowi tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, a kwota zasiłku macierzyńskiego stanowi podstawę wymiaru tych składek, ale same składki są w całości finansowane ze środków budżetu państwa. Dodać należy, że pobieranie zasiłku macierzyńskiego nie stanowi tytułu do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego, ale osoba pobierająca taki zasiłek wraz z członkami rodziny ma prawo do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych na mocy art. 67 ust. 6 u.ś.o.z.

Niezależnie od powyższego należy dodać, że zasiłek chorobowy i zasiłek macierzyński stanowią przychód z innych źródeł, o którym jest mowa w art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.f. Za takie przychodu uważa się bowiem m. in. zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, tj. kwoty wypłacanych przez zakład pracy lub organ rentowy zasiłków chorobowych, wyrównawczych, macierzyńskich, opiekuńczych oraz świadczeń rehabilitacyjnych. Z art. 31 u.p.d.o.f. wynika, że jeżeli wypłaty zasiłku pieniężnego z ubezpieczenia społecznego dokonuje zakład pracy to na nim spoczywa obowiązek obliczenia i pobrania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.