Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej oddalił skargę Anny W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego o odmowie przyznania jej świadczenia pielęgnacyjnego w związku opieką nad matką Teresą K.
Od powyższego wyroku skargę kasacyjną złożyła Anna W., zarzucając nieprawidłową wykładnię art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych, polegającą na uznaniu, iż wyklucza on możliwość zbiegu uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego oraz specjalnego zasiłku opiekuńczego.
Drugi zarzut dotyczył przyjęcia, że świadczenie pielęgnacyjne nie może być przyznane osobie, która ma już ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego. Dlatego, że osoba uprawniona ma prawo wyboru świadczenia, co miało miejsce w tej sprawie.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych podstaw.
Sprawdź również książkę: Orzecznictwo Sądów Polskich - Nr 3/2024 >>
Zbieg świadczeń
W skardze kasacyjnej zarzucono dokonanie błędnej wykładni art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. b) i art. 27 ust. 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych.
Istota sporu w tej sprawie sprowadza się do tego, czy skarżącej przysługiwało świadczenie pielęgnacyjne w związku z koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawną matką. I to w sytuacji, gdy skarżąca miała przyznany, wcześniejszą decyzją, specjalny zasiłek opiekuńczy w związku ze sprawowaniem opieki nad nią. Przez co zachodził w tym okresie zbieg obu świadczeń, jako przyznanych z tego samego tytułu.
Chodziło o okres od 1 września 2021 r., a więc od miesiąca, w którym wpłynął do organu wniosek skarżącej o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego, do 4 stycznia 2022 r. - dnia śmierci matki, wymagającej opieki.
Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych. świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje:
- matce albo ojcu,
- opiekunowi faktycznemu dziecka,
- osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
- innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności.
- jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki.
W przypadku zbiegu uprawnień m.in. do świadczenia pielęgnacyjnego i specjalnego zasiłku opiekuńczego, uprawnionemu może przysługiwać wyłącznie jedno z tych świadczeń. Wyklucza to możliwość jednoczesnego przyznania obu świadczeń za ten sam okres.
W tych samych okolicznościach faktycznych i prawnych strona może bowiem otrzymać wyłącznie jedno ze świadczeń. Przy czym chodzi tu o przyznanie samego świadczenia, a nie jedynie o fakt jego pobierania. W sytuacji bowiem, gdy strona ma przyznane decyzją administracyjną prawo do określonego świadczenia, brak jest podstaw prawnych, aby zakazać jej prawa do jego pobrania.
Świadczenie konkurencyjne
Warunkiem przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, obok dokonania wyboru świadczenia, o którym mowa w art. 27 ust. 5 u.ś.r., jest zatem brak posiadania przez wnioskodawcę uprawnienia do otrzymywania świadczenia konkurencyjnego.
Innymi słowy, aby świadczenie pielęgnacyjne mogła uzyskać osoba, która ma już przyznany np. specjalny zasiłek opiekuńczy, osoba ta musi albo wstrzymać się z nowym wnioskiem do momentu wygaśnięcia decyzji (terminowej) przyznającej jej prawo do tego zasiłku, albo wystąpić o uchylenie tego rodzaju decyzji. W świetle przytoczonych przepisów nie jest bowiem możliwe najpierw przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego, a dopiero po jego otrzymaniu - zrezygnowanie z dotychczas pobieranego specjalnego zasiłku opiekuńczego.
W tych realiach dopiero na skutek wydania decyzji z 31 stycznia 2022 r. o uchyleniu decyzji przyznającej skarżącej specjalny zasiłek opiekuńczy, odpadła negatywna przesłanka przyznania wnioskowanego świadczenia w postaci posiadania prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego.
W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego - należało uznać, że brak było prawnej możliwości przyznania skarżącej świadczenia pielęgnacyjnego od 1 września 2021 r. (zgodnie z jej żądaniem) do dnia 4 stycznia 2022 r. Podkreślenia bowiem wymaga, że skarżąca w tym okresie wciąż miała prawo do konkurencyjnego świadczenia w postaci specjalnego zasiłku opiekuńczego, co w świetle art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. b) u.ś.r. stanowiło przeszkodę do równoczesnego pobierania przez nią świadczenia pielęgnacyjnego.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 29 maja 2024 r., sygnatura akt I OSK 1522/23.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
