Chodzi o projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (druk sejmowy nr 823). Zgodnie z propozycją posłów Lewicy, kwota zasiłku pogrzebowego miałaby wzrosnąć do 7 tys. zł i podlegać waloryzacji według wskaźnika waloryzacji emerytur i rent, w miesiącu, w którym jest waloryzacja tych świadczeń. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, jak proponują autorzy, organ rentowy mógłby przyznać wyższy zasiłek pogrzebowy, „w granicach udokumentowanych kosztów pogrzebu”. Projekt nie ma jednak szansy na uchwalenie w zaproponowanej wersji.
Negatywne stanowisko do niego przedstawił rząd. Krytycznie do samego nawet podniesienia kwoty zasiłku pogrzebowego odnosi się także Stanisław Szwed, wiceminister rodziny i polityki społecznej, czemu dał w najnowszej odpowiedzi na interpelację poselską (druk sejmowy nr 23125).
Czytaj również: Więcej osób umiera - przechodzący w 2021 r. na emeryturę mogą liczyć na wyższe świadczenia>>
Są inne priorytetowe wydatki i są poważne zastrzeżenia do projektu
Podpisany pod stanowiskiem rządu premier Mateusz Morawiecki podkreśla, że z finansowego punktu widzenia przyjęcie zaproponowanego mechanizmu skutkować będzie istotnym wzrostem wydatków publicznych (na 1000 osób o co najmniej 3 mln zł, a w przypadku podnoszenia zasiłku pogrzebowego w indywidualnych przypadkach dodatkowo w kwocie trudnej do oszacowania). - Aktualna sytuacja społeczno-gospodarcza, a w szczególności wyzwania związane z ponoszeniem skutków panującej pandemii, szczególnie w sferze ochrony zdrowia, zatrudnienia, wsparcia przedsiębiorców i pomocy osobom o najniższych dochodach, wymagają wydatkowania środków publicznych na cele mające priorytetowe znaczenie dla społeczno-gospodarczego rozwoju państwa. Podwojenie wydatków na zasiłek pogrzebowy, zgodnie z wyliczeniami projektodawców z kwoty ok. 1,8 mld zł do kwoty 3,6 mld zł, niewątpliwie nie służy realizacji tych celów – podkreśla rząd.
Jego wątpliwości budzi także zmiana charakteru zasiłku pogrzebowego, który jest przyznawany w kwocie ryczałtowej. - Wprowadzenie uznaniowego zwiększenia wysokości zasiłku pogrzebowego w drodze decyzji w indywidualnych przypadkach narusza zasadę równego traktowania – napisano w stanowisku Rady Ministrów. Rząd wskazuje też na brak jednoznacznych kryteriów, w oparciu o które następowałoby podwyższenie wysokości zasiłku pogrzebowego. Jak zauważa, wskazana w projekcie ustawy możliwość podwyższania wysokości zasiłku pogrzebowego przez organ rentowy w szczególnie uzasadnionych przypadkach nie zawiera wystarczających wytycznych do zastosowania uznania administracyjnego. Wybór ten nie może być bowiem dowolny i swobodny, lecz powinien być normatywnie ograniczony.
Sprawdź również książkę: Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - Nr 4/2021 >>
Kwota zasiłku już dziś wypada korzystnie na tle innych państw UE
Zdaniem rządu, obecna kwota zasiłku pogrzebowego, która zgodnie z art. 80 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wynosi 4 tys. zł, obowiązuje od 1 marca 2011 r. wskutek wejścia w życie ustawy z 26 listopada 2010 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. z 2010 poz. 1578), która zmieniła wcześniej obowiązującą regulację, zgodnie z którą zasiłek pogrzebowy przysługiwał w wysokości 200 proc. przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu śmierci osoby, której koszty pogrzebu zostały poniesione. W uzasadnieniu tej zmiany wskazano, że ma ona na celu dostosowanie wysokości zasiłku pogrzebowego, do średniej wysokości tego zasiłku w państwach członkowskich Unii Europejskiej.
Zarówno rząd w swoim stanowisku do tego projektu ustawy, jak i wiceminister Stanisław Szwed w odpowiedzi na interpelację poselską podkreślają, że analiza rozwiązań dotyczących partycypacji państwa w kosztach pogrzebu osoby bliskiej, obowiązujących w państwach członkowskich Unii Europejskiej wskazuje, iż w wielu państwach członkowskich UE instytucja zasiłku pogrzebowego w ogóle nie występuje (Węgry, Irlandia, Malta). W części państw członkowskich UE, w których to świadczenie występuje, jego kwota nie przekracza w przeliczeniu 2 tys. zł (m.in. Bułgaria, Czechy, Słowacja, Hiszpania, Portugalia). - W związku z powyższym należy przyjąć, że kwota zasiłku pogrzebowego obowiązująca obecnie w polskim systemie ubezpieczeń społecznych przedstawia się korzystnie na tle podobnych rozwiązań przewidzianych w innych państwach członkowskich UE, zwłaszcza tych o zbliżonym poziomie dochodów ludności – wyjaśnia wiceminister Szwed. Według niego, to uzasadnienie nie straciło waloru aktualności i w chwili obecnej nie są prowadzone prace legislacyjne, których celem byłaby zmiana wysokości zasiłku pogrzebowego.
- Zasiłek pogrzebowy jest jednorazowym świadczeniem przysługującym w przypadku śmierci osoby, a także związanej z nią konieczności dokonania pochówku. Istnienie zasiłku pogrzebowego nie wynika z realizacji obowiązku konstytucyjnego, ale jest wyrazem swobody ustawodawcy kształtowania systemu zabezpieczenia społecznego – podkreślił Stanisław Szwed.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
