Zasiłek macierzyński dla zleceniobiorcy: co po zakończeniu zlecenia?

Zleceniobiorcy (nie będący uczniami lub studentami do 26 r.ż.) mogą dobrowolnie odprowadzać składki na ubezpieczenie chorobowe. Jednym ze świadczeń, które można uzyskać z tego ubezpieczenia, jest zasiłek macierzyński. Ekspert Serwisu Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, Piotr Kostrzewa, wyjaśnia, co dzieje się w przypadku, gdy podczas pobierania zasiłku macierzyńskiego, nastąpi rozwiązanie umowy zlecenia.

Osoba fizyczna zawarła umowę zlecenia i złożyła wniosek o objęcie ubezpieczeniem chorobowym z tego tytułu. W czasie trwania umowy zlecenia urodziła dziecko i nabyła prawo do zasiłku macierzyńskiego. Umowa zlecenia uległa rozwiązaniu przed upływem okresu, za który przysługuje jej zasiłek macierzyński.

Czy w takim przypadku ZUS "przejmie" pozostałą część zasiłku do wypłaty, czy też zasiłek, zgodnie z art. 29 ust. 1 in principio ustawy zasiłkowej w tym przypadku (tj. za okres po ustaniu umowy zlecenia), nie przysługuje?

Odpowiedź:

Zleceniobiorcy zasiłek macierzyński podobnie jak pracownikowi przysługuje za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, nawet jeżeli przed upływem tego okresu umowa zlecenia uległa rozwiązaniu. Płatnikiem zasiłku macierzyńskiego należnego za okres po ustaniu ubezpieczenia chorobowego (np. po rozwiązaniu umowy zlecenia) jest ZUS.

Uzasadnienie:

Prawo do zasiłku macierzyńskiego z ubezpieczenia chorobowego oraz zasady wypłaty tego świadczenia regulują przepisy ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r., poz. 1666 z zm.) - dalej u.ś.p. Zasiłek macierzyński przysługuje osobom podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu, zarówno obowiązkowo (np. pracownik), jak i dobrowolnie (np. zleceniobiorca). Z art. 29 ust. 1 u.ś.p. wynika, że prawo zasiłku macierzyńskiego ma ubezpieczona, która w okresie podlegania ubezpieczeniu chorobowemu lub w okresie urlopu wychowawczego: urodziła dziecko; przyjęła na wychowanie dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do 10 roku życia, i wystąpiła do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia lub przyjęła na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem, dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do 10 roku życia.

[-DOKUMENT_HTML-]

Jednocześnie zasiłek macierzyński nie przysługuje w przypadkach wymienionych w art. 12 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 i 3 u.ś.p. (np. jeżeli pracownica w okresie urlopu macierzyńskiego zachowuje prawo do wynagrodzenia). Wśród okoliczności powodujących utratę prawa do zasiłku macierzyńskiego nie zostało wymienione ustanie ubezpieczenia chorobowego już po urodzeniu dziecka, w trakcie pobierania zasiłku macierzyńskiego.

Należy przy tym mieć na względzie, że stosownie do art. 29 ust. 5 u.ś.p. zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego lub okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. Stąd też w przypadku, gdy przed upływem tego okresu ustało ubezpieczenie chorobowe osoby pobierającej zasiłek macierzyński np. na skutek rozwiązania umowy zlecenia, osoba ta nie traci prawa do zasiłku macierzyńskiego za okres po ustaniu tego ubezpieczenia.

Wypłatę zasiłku macierzyńskiego należnego za okres po ustaniu ubezpieczenia chorobowego przejmuje jednak ZUS, jeżeli wcześniej zasiłek ten był wypłacany przez płatnika składek (np. zleceniodawcę). W takim bowiem przypadku - zgodnie z art. 61 ust. 1 pkt 2 lit. d u.ś.p. - podmiotem zobowiązanym do wypłaty zasiłku jest ZUS. Należy dodać, że za okres po ustaniu ubezpieczenia chorobowego zasiłek powinna wypłacać terenowa jednostka organizacyjna właściwa dla miejsca zamieszkania osoby uprawnionej.