1. Wdrożenie środków ochronnych i rozwiązań opartych na przeprowadzonej ocenie ryzyka
Zastosowanie środków ochronnych pozwala na kształtowanie bezpieczeństwa technicznego, związanego z użytkowaniem maszyn i urządzeń technicznych w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. Ich właściwy dobór oraz wprowadzenie jest jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy.
Aby zapobiegać potencjalnym wybuchom oraz zapewnić pracownikom ochronę przed ich skutkami, pracodawca powinien stosować, odpowiednie do rodzaju działalności, techniczne lub organizacyjne środki ochronne. Wprowadzane środki ochronne powinny zapewnić realizację poniższych celów:
1) zapobiegać tworzeniu się atmosfery wybuchowej,
2) zapobiegać wystąpieniu zapłonu atmosfery wybuchowej,
3) ograniczyć szkodliwy efekt wybuchu, w efekcie zapewnić ochronę zdrowia i bezpieczeństwo osób pracujących, narażonych na skutki występującego wybuchu.
Dla zapewnienia maksymalnej skuteczności wprowadzonych środków ochronnych istotna jest kolejność ich zastosowania.
Środki ochronne umożliwiające uzyskanie powyższych efektów można łączyć lub uzupełniać innymi środkami, przeciwdziałającemu rozprzestrzenianiu się wybuchu.
Podstawowymi obowiązkami pracodawcy, związanymi z umożliwieniem wykonywania pracy w przestrzeniach zagrożonych wybuchem, tj. miejscach, w których może wystąpić atmosfera wybuchowa w ilościach zagrażających bezpieczeństwu i zdrowiu są:
1. Wymagania minimalne, dotyczące zasad eksploatacji urządzeń w przestrzeniach zagrożonych wybuchem
Zastosowanie i wprowadzenie przez pracodawcę wymagań minimalnych pozwala stworzyć warunki do bezpiecznego przebywania w środowisku potencjalnie wybuchowym. W zakresie organizacji pracy pracodawca ma obowiązek (§ 9 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r. w sprawie minimalnych wymagań, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, związanych z możliwością wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej, Dz. U. Nr 138, poz. 931) - dalej r.m.a.w.:
- osobom pracującym w miejscach, w których istnieje możliwość wystąpienia atmosfery wybuchowej zapewnić odpowiednie szkolenie dotyczące ochrony przed wybuchem. Szkolenie takie może być prowadzone w ramach szkoleń bhp realizowanych w przedsiębiorstwie;
- odpowiednio do wymagań określonych w dokumencie zabezpieczenia przed wybuchem, zapewnić że:
 pracę w przestrzeniach zagrożonych wybuchem wykonuje się zgodnie z wydanymi przez pracodawcę pisemnymi instrukcjami,
 w odniesieniu do wykonywania czynności niebezpiecznych oraz czynności, które wpływają na inną wykonywaną pracę, stwarzając zagrożenie, stosuje się system zezwoleń na wykonywanie pracy. Zezwolenie wydaje, przed rozpoczęciem pracy, osoba wyznaczona przez pracodawcę.
W odniesieniu do materiałów palnych (§ 10 r.m.a.w.):
- palne gazy, pary, mgły lub pyły, które mogą spowodować zagrożenie wybuchem i które zostały uwolnione lub wyemitowane zarówno umyślnie, jak i nieumyślnie, powinny być odpowiednio kierowane lub usuwane w bezpieczne miejsca, a jeżeli jest to niewykonalne, bezpiecznie gromadzone lub zabezpieczane w inny właściwy sposób;
- jeżeli atmosfera wybuchowa zawiera różne rodzaje palnych gazów, par, mgieł lub pyłów stosuje się środki ochronne odpowiadające największemu potencjalnemu zagrożeniu;
- zapobieganie zagrożeniom zapłonem powinno uwzględniać również możliwość wystąpienia ładunków elektrostatycznych przenoszonych lub wytwarzanych przez osoby pracujące lub środowisko pracy. W miejscach, w których atmosfera wybuchowa może pojawiać się w ilościach zagrażających bezpieczeństwu i zdrowiu, pracodawca ma obowiązek zapewnić osobom pracującym odpowiednie ubiory, które nie będą przyczyniać się do powstania wyładowań elektrostatycznych mogących wywołać zapłon atmosfery wybuchowej.

Adam Górny

Więcej na ten temat w Serwisie BHP.