Czym jest zapomoga? W przepisach podatkowych nie została umieszczona definicja zapomogi, niemniej można przyjąć, że należy przez nią rozumieć jednorazowe świadczenie pieniężne mające na celu wsparcie finansowe osoby, która z ważnych przyczyn znalazła się w trudnej sytuacji życiowej. Takie lub zbliżone definicje można znaleźć zarówno w słownikach, jak i stanowiskach organów podatkowych.

Czytaj też: Pracownicze kasy zapomogowo-pożyczkowe - zasady tworzenia i działania >

Zastanawiając się nad tą formą pomocy warto zwrócić uwagę przede wszystkim na aspekt jednorazowości oraz pieniężny charakter zapomogi. Świadczenia okresowe (których wypłata jest rozłożona na pewien okres) lub świadczenia rzeczowe mogą, w mojej ocenie, zostać potencjalnie uznane za inny rodzaj wsparcia.

Czytaj również: 
Firmy wspierają ukraińskich pracowników - nie wiedzą jednak, co z podatkiem>>
Jak zatrudnić obywatela Ukrainy. Instrukcja krok po kroku>>
 

Dlaczego warto rozważyć udzielenie zapomogi?

Podstawową zaletą udzielenia zapomogi dla pracowników jest możliwość skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania PIT. Zgodnie z ustawą, wolne od podatku są bowiem zapomogi otrzymane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci:

  1. z funduszu socjalnego, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, z funduszy związków zawodowych lub zgodnie z odrębnymi przepisami wydanymi przez właściwego ministra - niezależnie od ich wysokości,
  2. z innych źródeł - do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 6000 zł (obecnie – z uwagi na przepisy przejściowe wprowadzone w związku z pandemią – limit ten został powiększony do 10 000 zł).

W zależności od pochodzenia środków, z których udzielana jest zapomoga, zwolnienie może potencjalnie nie mieć więc żadnego ograniczenia kwotowego, co wydaje się istotne zwłaszcza wobec skali potrzebnego wsparcia. Niemniej jednak, nawet zapomoga udzielana z tzw. środków obrotowych pozwala na wypłatę istotnych kwot bez konieczności ich opodatkowania.

 

Sprawdź również książkę: Kodeks pracy. Wynagrodzenia, urlopy i czas pracy. Pracownicze plany kapitałowe. Ochrona zatrudnienia i świadectwa pracy. Organizacje pracodawców, zwią >>


Czy z udzieleniem zapomogi wiąże się ryzyko?

Zakres opisanego powyżej zwolnienia wydaje się nie do końca przystawać do naszej dzisiejszej codzienności. Wymienia bowiem zamknięty katalog zdarzeń, z którymi może być związane otrzymanie zapomogi zwolnionej z opodatkowania. Katalog ten nie uwzględnia wojny – nie jest to w szczególności klęska żywiołowa.

 

 

Niemniej, warto zauważyć, że o ile sama w sobie wojna w Ukrainie nie stanowi indywidualnego zdarzenia losowego, o tyle sytuacja życiowa poszczególnych pracowników – np. konieczność ewakuacji rodziny, czy utrata dorobku życia w ramach działań wojennych – wydaje się już spełniać definicję indywidualnego zdarzenia o niewątpliwie losowym charakterze.

Za taką interpretacją przemawia również celowościowa wykładnia zwolnienia przewidzianego w celu umożliwienia niesienia pomocy osobom, które w niezawiniony sposób znalazły się w trudnej sytuacji życiowej. Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, że zastosowanie zwolnienia musiałoby w pierwszej kolejności zostać zakwestionowane przez organy podatkowe, co w świetle obecnej sytuacji wydaje się stosunkowo mało prawdopodobne.

Podsumowując, wydaje się, że obecne brzmienie przepisu powinno samo w sobie pozwolić na zastosowanie zwolnienia w odniesieniu do zapomóg wypłacanych na rzecz pracowników z Ukrainy. Ewentualne wydanie w tym zakresie interpretacji ogólnej jedynie potwierdzałoby ten stan, niemniej mogłoby potencjalnie przekonać do pomocy niezdecydowanych.

Piotr Zaremba, doradca podatkowy współpracujący z ENODO Advisors. Specjalizuje się w podatku dochodowym od osób prawnych.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.