Czy za te okresy powinno się wyrejestrowywać pracownicę z kodem 01 10 xx, a zgłosić odpowiednio z kodami 12 xx xx?
Nie. Pracownicy, która pobiera zasiłek macierzyński lub przebywa na urlopie wychowawczym nie należy wyrejestrowywać z pracowniczych ubezpieczeń społecznych. Za okres pobierania zasiłku lub przebywania na urlopie pracodawca zobowiązany jest przekazywać do ZUS raport ZUS RSA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 XX i kodem świadczenia/przerwy 311, 121 albo 122, a jeżeli z tego tytułu pracownica podlega ubezpieczeniom społecznym także raport ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 12 11 XX albo 12 40 XX.
Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 19 w zw. z art. 9 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74, z późn. zm.) - dalej u.s.u.s., osoba pobierająca zasiłek macierzyński lub przebywająca na urlopie wychowawczym podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, chyba że posiada ustalone prawo do emerytury lub renty bądź inny tytuł rodzący obowiązek ubezpieczeń społecznych (np. wykonuje pozarolniczą działalność).
Jakkolwiek w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego oraz przebywania na urlopie wychowawczym pracownica formalnie pozostaje nadal w stosunku pracy to mamy do czynienia z przerwą w realizacji pracowniczego obowiązku świadczenia pracy i zwolnieniem pracodawcy od świadczeń na rzecz pracownika (dotyczy to szczególności wypłaty wynagrodzenia), a co za tym idzie okres ten traktowany jest w zakresie ubezpieczeń społecznych jako okres przerwy w opłacaniu składek. Dlatego też pracownica pobierająca zasiłek macierzyński, czy też przebywająca na urlopie wychowawczym, nie podlega wyrejestrowaniu z pracowniczych ubezpieczeń społecznych. Pracodawca ma jednak obowiązek przekazywać do ZUS informację o rodzaju i okresie przerwy w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne przy wykorzystaniu raportu ZUS RSA. Zarówno w przypadku pobierania zasiłku macierzyńskiego, jak i w przypadku korzystania przez pracownicę z urlopu wychowawczego, raport ZUS RSA powinien być złożony z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 XX oraz odpowiednio kodem świadczenia/przerwy 311 albo 121 lub 122.
Jeżeli pracownica z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub przebywania na urlopie wychowawczym objęta jest obowiązkiem ubezpieczeń społecznych to pracodawca ma obowiązek zgłosić ją do tych ubezpieczeń, składając raport ZUS RCA z właściwym kodem tytułu ubezpieczenia. Raport ten należy składać przez cały okres podlegania ubezpieczeniom społecznym z tego tytułu.
Osoba pobierająca zasiłek macierzyński nie podlega wprawdzie obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu, ale z mocy art. 67 ust. 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135, z późn. zm.) - dalej u.ś.o.z., przez okres pobierania tego zasiłku ma prawo do świadczeń opieki zdrowotnej. Natomiast osoba przebywająca na urlopie wychowawczym - stosownie do art. 66 ust. 1 pkt 32 u.ś.o.z. - podlega obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu pod warunkiem, że nie jest objęta tym ubezpieczeniem z innego tytułu.
Składki na ubezpieczenie zdrowotne osoby przebywającej na urlopie wychowawczym, która jednocześnie z tytułu tego urlopu podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, płatnik składek - podobnie jak składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - rozlicza w raporcie ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 12 11 XX. W przypadku, gdy osoba przebywająca na urlopie wychowawczym podlega jedynie obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego, składki na to ubezpieczenie powinny być rozliczone w raporcie ZUS RZA z kodem tytułu ubezpieczenia 12 11 XX.