Artykuł powstał na podstawie wystąpienia Liliany Anam, Managera CSRinfo oraz Ewy Zamościńskiej, Konsultanta CSRinfo poświęconego prezentacji wyników analizy CSRinfo „Raportowanie CSR w Polsce 2010” przedstawionych w dniu 27 września 2011 r. w Warszawie. W przygotowaniu tekstu wykorzystane zostały również materiały ze strony www.CSRinfo.com

Każda organizacja funkcjonuje na rynku w pewnym otoczeniu. Z jednej strony ma ona wpływ na otoczenie, z drugiej zaś otoczenie wpływa na firmę. W środowisku organizacji wyróżnić można różne grupy interesariuszy, m.in. pracowników, dostawców, klientów, mieszkańców społeczności lokalnej, inwestorów, media, czy administrację publiczną. Im większa organizacja, tym mocniej oddziałuje ona na otoczenie, m.in. społeczeństwo i środowisko – poprzez swoje decyzje i działania oraz ich skutki. Ponosi też za nie odpowiedzialność. Stąd tyle mówi się odpowiedzialności społecznej firmy, o tym, że każda organizacja, niezależnie od wielkości, powinna podejmować przejrzyste i etyczne zachowania, ponieważ tylko one mogą przyczynić się do zrównoważonego rozwoju: zdrowia i dobrobytu społeczeństwa, czy uwzględnienia oczekiwań interesariuszy. Ponadto takie zachowania zgodne są z prawem i spójne z międzynarodowymi standardami zachowania. W ten sposób organizacje mogą wpływać na większe zaangażowanie swych interesariuszy. Obecnie jest to integralną częścią odpowiedzialnego zarządzania firmą. Można też zaryzykować stwierdzenie, że większość inwestorów oceniając firmę oczekuje czegoś więcej niż samych danych finansowych, które nie dają pełnego obrazu organizacji. W nich bowiem nie znajdziemy informacji na temat przyszłych działań firmy, czy ryzyk z nią związanych, w tym również pozafinansowych. W raporcie finansowym brak też danych o stojących przed firmą szansach, szczególnie w kontekście jej branży, bądź zmian środowiskowych, społecznych.
Z kolei kadra zarządzająca organizacją stoi przed wyzwaniami związanymi z wiarygodnym komunikowaniem tego, co znajduje się wewnątrz organizacji. Jak pokazywać, że firma jest odpowiedzialna i budować odpowiedzialne relacje z otoczeniem, jak budować jej reputację, mierzyć i komunikować wskaźniki społecznej odpowiedzialności, czy postępy w tym obszarze? Jak wreszcie w sposób wiarygodny przedstawiać szereg praktyk związanych z potencjałem ludzkim?
Rozwiązaniem w tym obszarze może być raport CSR, inaczej zwany raportem zrównoważonego rozwoju albo też raportem społecznym (Sustainability Report). Integruje on informacje o firmie z wielu obszarów. Z jednej strony informacje ekonomiczno-finansowe, z drugiej - informacje związane z wpływem społecznym, środowiskowym i skutkami działalności firmy oraz z jej podejściem do zarządzania, etyką, czy ładem korporacyjnym. Wraz z raportem finansowym, raport CSR daje dopiero pełen obraz funkcjonowania firmy i pozwala lepiej ją ocenić. Z tego też względu warto przyjrzeć się, jak raportowanie społecznej odpowiedzialności biznesu wygląda w Polsce i na świecie.

Krótka historia CSR
Początki raportów społecznych sięgają lat 70. XX wieku. Od tego czasu ta forma raportowania znacznie ewoluowała. Początkowo raporty dotyczyły tylko kwestii środowiskowych. Z czasem objęły trzy wymiary zrównoważonego rozwoju: ekonomiczny, społeczny i środowiskowy. W Polsce sprawozdawczość w zakresie społecznej odpowiedzialności jest zjawiskiem stosunkowo nowym i firmy ciągle uczą się tej formy. Jako że na świecie sprawozdawczość CSR powoli staje się standardem globalnym, stąd i w naszym kraju należy się spodziewać, że trend ten stanie się powszechny. Mimo, że wciąż część organizacji postrzega raport CSR jako broszurę marketingową, to jednak świadomość w tym obszarze wzrasta. Coraz więcej organizacji zdaje sobie sprawę, że tak nie jest oraz lepiej rozumie sam proces raportowania. Proces staje się zresztą coraz prostszy i czytelniejszy dzięki opracowanym międzynarodowym wytycznym raportowania „Sustainability Reporting Guidelines” rozwijanych przez Global Reporting Initiative (GRI). Jest to międzynarodowa organizacja non-profit, która w drodze globalnego dialogu z interesariuszami rozwija międzynarodowe wytyczne raportowania zrównoważonego rozwoju. GRI upowszechnia praktyki raportowania poprzez sieć partnerów. Przykładowo w Polsce partnerem takim jest firma CSRinfo, która m.in. dwukrotnie podjęła próbę zbadania praktyk raportowania CSR w Polsce.

Ramowe Zasady Raportowania
Wspomniane wytyczne opracowane przez GRI są jak na razie najbardziej rozpowszechnionym standardem raportowania i jednym z wiodących standardów w obszarze społecznej odpowiedzialności biznesu. Są one kompatybilne z innymi standardami społecznej odpowiedzialności jak norma społecznej odpowiedzialności ISO 26000 czy wytyczne raportowania Communication on Progress, wymagane wobec firm przystępujących do inicjatywy Global Compact. Celem ramowych zasad raportowania GRI jest stworzenie ogólnie przyjętych ram dla raportowania ekonomicznych, środowiskowych oraz społecznych aspektów funkcjonowania organizacji. Co ciekawe, ramy te są tak zaprojektowane, aby mogły być użyte zarówno przez organizacje duże i małe, niezależnie od reprezentowanego przez nie sektora, czy lokalizacji. Ramowe zasady raportowania GRI zawierają zarówno treści ogólne oraz szczegółowe (specyficzne dla danego sektora). Ważny jest również fakt, że zostały one zaakceptowane przez szerokie grono interesariuszy z całego świata, jako ogólnie możliwe do zastosowania w procesie raportowania kwestii zrównoważonego rozwoju.
Przede wszystkim standard GRI ułatwia zbudowanie systemu raportowania wewnątrz firmy. Wytyczne zawierają zestaw zasad dotyczących treści, jej jakości oraz zasięgu raportowania. Prezentują metodologię wyłaniania istotnych kwestii, które powinny zostać poddane raportowaniu. Wytyczne obejmują również zestaw uniwersalnych oraz branżowych wskaźników. Dzięki nim interesariusze mają możliwość dokonania porównania firmy z innymi organizacjami oraz obserwowania jej postępów. Wytyczne udostępniane są bezpłatnie w polskiej wersji językowej na stronie www.globalreporting.org. W zasadzie każda organizacja jest w stanie zaraportować w tym standardzie, m.in. dzięki przewidzianym trójstopniowym poziomom aplikacji Ramowych Zasad Raportowania GRI. Skala umożliwia sprawozdawczość wszystkim organizacjom podejmującym wysiłek raportowania CSR – zarówno początkującym, jak i zaawansowanym, a także reprezentującym w tym obszarze inny poziom zaawansowania. Poszczególne poziomy aplikacji zostały oznaczone literami:
– C – poziom podstawowy – aby wspomóc organizacje raportujące GRI przygotowało szablon raportowania na tym poziomie,
– B – poziom średniozaawansowany,
– A – poziom zaawansowany.
W zależności od swojej sytuacji, organizacja może zdecydować, w jakim stopniu stosować się do wytycznych. Zgodnie z wytycznymi do raportowania kwestii zrównoważonego rozwoju (wersja 3.0) polega ono „na mierzeniu, ujawnianiu oraz ponoszeniu odpowiedzialności względem wewnętrznych i zewnętrznych interesariuszy za wyniki i wydajność w zakresie adresowania tych kwestii. Jest to bardzo szeroki termin, często używany zamiennie wraz z innymi pojęciami odnoszącymi się do zintegrowanego raportowania kwestii ekonomicznych, środowiskowych i społecznych (np. tripple bottom line, społeczna odpowiedzialność biznesu itd.). Raport zrównoważonego rozwoju powinien dostarczać wyważonej oraz stosownej informacji na temat wydajności danej organizacji w zakresie adresowania kwestii zrównoważonego rozwoju, obejmując zarówno pozytywne jak i negatywne aspekty”.
Oczywiście to, w jaki sposób organizacje raportują społeczną odpowiedzialność biznesu zależy od nich samych. W Polsce niektóre z nich podejmują próbę raportowania zgodną z Ramowymi Zasadami Raportowania. W związku z tym jakość raportów jest bardzo różna. Stąd podejmując wysiłek raportowania w tym obszarze, warto się dobrze przygotować, jest to bowiem cały proces, który powinien być powtarzalny. Tylko to daje możliwość mierzenia postępów w realizacji założonych w tym obszarze celów. Warto też skorzystać z wypracowanych już globalnych standardów, tym bardziej, że wspomniane Ramowe Zasady Raportowania są na świecie najbardziej rozpowszechnione. Ponadto w krajach, w których wprowadzony jest obowiązek raportowania CSR, istnieje również wymóg raportowania zgodnie ze standardami GRI. Tak jest na przykład w Szwecji w przypadku spółek państwowych.

Raportowanie CSR w Polsce
W Polsce praktyka raportowania CSR nie jest zbyt rozwinięta. Firmy publikują różnego rodzaju raporty, które choć mogą być nazwane raportami społecznymi, nie mają z nimi wiele wspólnego. Przykładowo raport społeczny nie dotyczy tylko kwestii społecznych np. działalności charytatywnej firmy, a tego typu publikacje są tak czasem przez organizacje tytułowane. Jednak z roku na rok sytuacja się zmienia. Z jednej strony rośnie liczba firm publikujących raporty społeczne, z drugiej polepsza się jakość informacji dostarczanych w raportach.
Jak już powyżej wspomniano w 2010 r. CSRinfo przeprowadziło wstępną analizę stanu raportowania w Polsce za lata 2007 - 2009, by w 2011 r. zbadać ten obszar ponownie, odnosząc się już do praktyki raportowania w roku ubiegłym. W obydwu badaniach punktem odniesienia analizy były Wytyczne GRI. Ponadto analizy miały charakter jakościowy, a ich celem było wyłonienie trendów, dokonanie wstępnej oceny stanu raportowania CSR w Polsce, zdiagnozowanie problemów związanych z raportowaniem, barier w raportowaniu oraz wewnętrznych wyzwań w tym procesie.
W pierwszym z badań CSRinfo poddało analizie 39 raportów społecznych pochodzących z trzech źródeł: zgłoszonych do konkursu na najlepszy raport społeczny, zarejestrowanych na stronie Global Reporting Initiative lub na stronie www.corporateregister.com (stan na wrzesień 2010 r.). Tego typu publikacji na rynku jest więcej, jednak są one rozproszone. Dlatego zdecydowano się na wybór tych, które na rynku komunikują się w tym obszarze szerzej.
Raportowanie CSR w latach 2007 - 2009 zdominowane było przez trzy branże: FMCG, finansową oraz paliwowo-gazową. W przypadku niektórych firm nie była to pierwsza próba sprawozdawczości CSR, stąd na 39 raportów, przypadało 25 firm. Większość, bo aż 31 raportów, obejmowała zarówno obszar ekonomiczny, społeczny jak i środowiskowy. Dlatego można je było zaliczyć do raportów zrównoważonego rozwoju.
Główne tematy podejmowane w raportach dotyczyły: zaangażowania społecznego, pracowników, środowiska naturalnego oraz relacji z klientami. Ponadto w większości raportów ujęte były kwestie wartości firmy oraz odniesienia do relacji z dostawcami.
8 raportów było przygotowanych według Wytycznych GRI. Warto nadmienić, że w tym czasie Wytyczne nie były jeszcze przetłumaczone na język polski. Odnosząc się jednak do Wytycznych, analiza raportów pokazała następujące problemy:
– raporty firm nie zawsze ujmowały wszystkie istotne kwestie, które powinny zostać poddane raportowaniu, co przekładało się na niewypełnienie zasady kompletności,
– raporty zawierały ograniczoną informację na temat praktyki zaangażowania interesariuszy – obecnie mocniej jeszcze podkreślany w Wytycznych element,
– trudność w pokazaniu związku między zrównoważonym rozwojem a strategią firmy,
– ukazywanie w raporcie jedynie korzystnych dla firm informacji, a pomijanie lub przedstawianie w ograniczony sposób trudnych kwestii,
– w niektórych przypadkach nieregularność raportowania powodująca brak możliwości porównania i mierzenia postępów,
– w części publikacji brakowało danych ilościowych,
– w niektórych raportach był mało czytelny i przejrzysty sposób prezentowania informacji.
Wśród barier związanych z raportowaniem CSR wymieniano:
– niski poziom świadomości wśród interesariuszy na temat samej koncepcji CSR i związanego z nią raportowania,
– traktowanie raportów wyłącznie jaki narzędzi PR,
– brak otwartości w komunikacji trudnych kwestii,
– ograniczone zasoby,
– koszt audytora,
– dostęp do danych ilościowych,
– brak treści do zaraportowania.
Natomiast wyzwania raportowania, z jakimi zetknęli się menedżerowie stanowiły:
– współpraca pomiędzy departamentami w firmie,
– konieczność edukacji zespołu raportującego,
– brak znajomości standardów raportowania,
– identyfikacja istotnych w tym obszarze kwestii,
– jakość raportu – satysfakcja raportującego zespołu.
Kolejnej analizy raportów zrównoważonego rozwoju CSRinfo podjęło się w 2011 r. W badaniu „Raportowanie CSR w Polsce 2010” ujęto 29 raportów opublikowanych w 2010 r., z tym, że część z nich dotyczyła 2009 r., inne zaś obejmowały dłuższą perspektywę czasu. Raporty te znalazły się w rejestrze raportów dostępnych na stronie portalu www.CSRinfo.org. Dodatkowo przeanalizowano praktyki raportowania społecznej odpowiedzialności w pierwszych 100 z 500 największych przedsiębiorstw w Polsce znajdujących się na liście Rzeczpospolitej z 2011 r.
Wśród 29 raportów CSR znajdowały się również 3 raporty cząstkowe, tzn. obejmujące na przykład tylko jeden obszar odpowiedzialności, m.in. środowiskowy lub społeczny. Już w ciągu jednego roku zaobserwowano prognozowany trend wzrostowy raportowania CSR. W stosunku do 2009 r., opublikowano ponad dwa razy więcej takich raportów. Wśród nich ponownie dominowały branże: paliwowo-gazowa, finansowa oraz energetyczna.
Jeśli chodzi o standard raportowania, to wśród 29 organizacji 12 podjęło raportowanie wg standardu GRI. Wciąż jest to liczba niewielka, jednak w stosunku do danych z 2009 r., jest to trzykrotny wzrost. Najpopularniejszym poziomem aplikacji standardu GRI był poziom podstawowy – C. 2 firmy podjęły raportowanie na najszerszym poziomie raportowania, czyli na poziomie A, a 2 na poziomie B. Nie wszystkie jednak jasno zadeklarowały poziom aplikacji GRI, z jakiego korzystały. Dodatkowo w 2011r. CSRinfo analizując jakość raportów społecznych wzięło też pod uwagę wytyczne we wdrażaniu zasad Global Compact. Program Global Compact podjęty z inicjatywy Sekretarza Generalnego ONZ - Kofi Annana, zaleca firmom poparcie, przyjęcie i stosowanie, we wszystkich sferach ich działalności, 10 fundamentalnych reguł z zakresu:
– praw człowieka - popieranie i przestrzeganie praw człowieka przyjętych przez społeczność międzynarodową oraz eliminacja wszelkich przypadków łamania praw człowieka przez firmę,
– standardów pracy - poszanowanie wolności stowarzyszania się, eliminacja wszelkich form pracy przymusowej, zniesienie pracy dzieci oraz efektywne przeciwdziałanie dyskryminacji w sferze zatrudnienia,
– ochrony środowiska - prewencyjne podejście do środowiska naturalnego, podejmowanie inicjatyw mających na celu promowanie postawy odpowiedzialności ekologicznej oraz stosowanie i rozpowszechnianie przyjaznych środowisku technologii,
– zapobiegania korupcji - przeciwdziałanie korupcji we wszystkich formach, w tym wymuszeniom i łapówkarstwu.
Przestrzeganie tych reguł ma doprowadzić do dokonania wielu pozytywnych zmian w sferze działalności operacyjnej firm, a także wesprzeć ich dążenia do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju. Program Global Compact jest największą na świecie inicjatywą na rzecz odpowiedzialności korporacyjnej i zrównoważonego rozwoju. Firmy, które przystępują do tej inicjatywy powinny co roku komunikować postęp z wdrażania tych reguł. W analizowanych 29 raportach 5 firm wydało raporty wyłącznie w oparciu o te zasady.
Pozostałe raporty dzieliły się na przeglądy, bądź podsumowania działań firm w obszarze zrównoważonego rozwoju oraz raporty tworzone przez organizacje wg ich własnego systemu.
To, co napawa optymizmem to fakt, że wyniki analizy pokazują, iż jakość raportów jest coraz wyższa. Wciąż jednak pojawiają się problemy. W 2010 r. część z nich się powtórzyło, choć pojawiły się też nowe. Wśród słabych stron raportowania wyróżniono:
– brak wyjaśnienia, dlaczego w raportach nie pojawiają się niektóre podstawowe informacje powodujący niekompletność raportów. Z punktu widzenia standardu GRI, w sytuacji gdy firma nie może podać danego wskaźnika czy informacji, która jest obligatoryjna, powinna podać tego przyczynę,
– trudność prezentacji związku między zrównoważonym rozwojem a strategią. Firmy nie umieszczają rozwoju firmy w szerszym kontekście społecznym i środowiskowym. Brak również informacji w jaki sposób ta strategia bierze pod uwagę szanse i ryzyka związane ze zrównoważonym rozwojem,
– brak pełnego obrazu działalności organizacji. Nadal w niektórych raportach pojawiają się jedynie korzystne informacje o firmie. Może to wynikać po części z tego, że w wielu organizacjach przygotowanie raportu CSR spoczywa na dziale marketingu i PR, których obowiązkiem jest budowanie marki i przedstawianie firmy w pozytywnym świetle. Stąd starają się one pokazać tylko pozytywne dla firmy informacje i sprawiają, że raport CSR staje się przede wszystkim materiałem marketingowym,
– nieregularność raportowania. Pomimo, że coraz więcej firm podejmuje się raportowania, nadal część z nich robi to nieregularnie. Nie wszystkie firmy biorą pod uwagę, że raport CSR jest formą sprawozdawczości, stąd tylko regularna jego częstotliwość może dopiero przynieść oczekiwany przez firmę efekt i dać interesariuszom przejrzystą informację o przedsiębiorstwie. Warto też podkreślić, że raportowanie CSR jest pewnym procesem. Przerywając go, a następnie znów podejmując, ponosi się dużo większe koszty i wysiłek organizacyjny. Najważniejsze jest tu bowiem zbudowanie wewnętrznego systemu raportowania,
– niedostateczna komunikacja o wydawanym raporcie. Firmy często nie wykorzystują nawet podstawowych kanałów komunikacji stosowanych np. przy uruchamianiu nowych produktów czy podejmowaniu działań społecznych. Skutkiem słabszej komunikacji jest mniejszy poziom czytelnictwa raportów wśród interesariuszy przedsiębiorstw. Firmy nie wykorzystują komunikacyjnego potencjału raportów do budowy relacji z interesariuszami, czy też do wzmocnienia reputacji marki. Stąd też idea otworzenia rejestru raportów na stronie CSRinfo, by ci, którzy takimi raportami są zainteresowani, mogli w łatwy sposób do nich dotrzeć.
W badaniu „Raportowanie CSR w Polsce 2010” oprócz problemów i wyzwań związanych z raportowaniem skupiono się również na dobrych praktykach, które zaobserwować można było w analizowanych raportach społecznych. Były one następujące:
– budowanie raportu jako proces. W poprzednich latach obserwowano, że standard GRI był wykorzystywany dosyć instrumentalnie. Firmy skupiały się jedynie na wybranych wskaźnikach, bez uruchamiania wewnętrznego procesu związanego z raportowaniem. Rzadko budowa raportu była prowadzona w formie głębokiego procesu, w którym ustalane byłoby, co z punktu widzenia danej organizacji powinno zostać zaraportowane. W raportach opublikowanych w 2010 r. zaobserwowano jednak i takie, w których widać bardzo przemyślany proces tworzenia. Przykładem może być raport firmy Danone, w którego treści znajduje się opis kluczowego dla raportowania procesu definiowania jego zawartości. W uaktualnionych wytycznych GRI wprowadzono nowy wymóg, zgodnie z którym ten proces będzie właśnie pokazany. To może organizacjom pomóc przezwyciężyć pokusę mechanicznego wpisywania danych w pewien szablon,
– angażowanie interesariuszy. W poprzednich latach obserwowano duży problem organizacji w pokazaniu mapy interesariuszy, czyli osób istotnych w jej otoczeniu. Trudnością było też pokazanie, kogo i w jaki sposób angażują. Obecnie tłumaczenie na język polski standardu A1000 w tym obszarze mogło być pewną podpowiedzią, jak systemowo do tego procesu podejść. W raportach opublikowanych w 2010 r. zaobserwowano poprawę tej praktyki. Analizy raportów wykazały, że firmy lepiej już potrafią zidentyfikować swoich interesariuszy, rozumieją powiązania i relacje, jakie z nimi posiadają oraz tematy i zagadnienia, które leżą u podstaw tych relacji. Dobrym przykładem prezentacji zaangażowania interesariuszy jest raport Totalizatora Sportowego, w którym firma przedstawia nie tylko grupy interesariuszy i sposoby ich zaangażowania, ale również kluczowe zagadnienia, leżące u podstaw jej relacji z nimi,
– lepszej jakości informacja. Z analizy raportów wynika, że część firm stara się dostarczyć bardzo rzetelną informację w ramach wybranych wskaźników. Przy kolejnych cyklach raportowania jest to z pewnością prostsze. Natomiast przy pierwszym podejściu do raportowania CSR, jednym z głównych problemów bywa pozyskanie danych ilościowych oraz potrzebny na to czas i zasoby. Jeśli wcześniej pewne dane nie były zbierane, to początkowo może być trudność w pozyskaniu ich. Dobrym przykładem dobrych jakościowo informacji jest zakres podanych danych na temat struktury zatrudnienia Banku Gospodarstwa Krajowego. Bank podaje dane całkowite dotyczące zatrudnienia w podziale na wiek, płeć oraz typy zatrudnienia. Otwarcie komunikuje również procentowy udział kobiet i mężczyzn na stanowiskach kierowniczych i zarządczych. To są wskaźniki, które sporo mogą powiedzieć o podejściu organizacji np. do równouprawnienia,
– coraz większa otwartość na pokazywanie danych. Niektóre firmy starają się bardzo rzetelnie przedstawić funkcjonowanie firmy, np. umieszczając w raportach informacje w coraz bardziej otwarty sposób, również swoje niepowodzenia. To pomaga zmniejszyć zasygnalizowany wcześniej problem przedstawiania w raportach „jedynie korzystnej informacji”. Większa przejrzystość to korzyść zarówno dla firmy, jak i dla rynku. Dobrym przykładem może być tu raport Banku Millenium. Choć nie jest on przygotowany zgodnie z wytycznymi GRI, to w kolejnych cyklach raportowania widać tu coraz więcej ukazywanych informacji, np. związanych z reklamacjami,
– część firm podejmuje regularne raportowanie. Na polskim rynku są firmy, które raportują od lat i co roku ten proces udoskonalają. Przykładem są m.in. PKN Orlen, Bank BPH czy Bank Millennium. Regularność raportowania pozwala na wspomniane już powyżej porównywanie wyników i obserwację rozwoju firmy oraz jej wpływu na otoczenie.

Raportowanie wśród największych organizacji
W badaniach praktyk raportowania CSR w Polsce 2010, firma CSRinfo przeanalizowała też, jak do obszaru raportowania podchodzą największe w naszym kraju firmy. Mają one bowiem ogromny wpływ środowiskowy, społeczny i ekonomiczny. Do analizy wybrana została pierwsza setka największych przedsiębiorstw z listy 500 firm według rankingu Rzeczpospolitej z 2011 r. W pierwszej kolejności pod kątem informacji o społecznej odpowiedzialności biznesu przejrzane zostały strony internetowe tych firm. Celem tej analizy było sprawdzenie, czy poziom przejrzystości ich komunikacji odpowiada współczesnym standardom CSR. Wyniki badania pokazały, że połowa badanych organizacji informuje na swoich stronach internetowych o działaniach z obszaru społecznej odpowiedzialności biznesu poprzez zakładki: CSR czy społecznej odpowiedzialności lub poprzez odniesienie do zrównoważonego rozwoju. Natomiast tylko 12 z nich podejmuje raportowanie CSR (w tym cząstkowe). Z tego 4 raporty były sporządzone wg międzynarodowego standardu raportowania GRI. Dla porównania praktyk na świecie, o działaniach z zakresu CSR raportuje 76% firm brytyjskich z listy FTSE100 oraz 82% firm z listy Eurotop 100 (badanie 2010 Radley Yeldar).
Śmiało można więc powiedzieć, że w Polsce jest to obszar do poprawy i rozwoju. To też można wnioskować z światowych trendów w obszarze raportowania społecznej odpowiedzialności. Sprawozdawczość CSR staje się standardem globalnym. Inwestorzy są coraz bardziej świadomi potrzeby posiadania rzetelnej i całościowej informacji o firmie. To niewątpliwie będzie zwiększać ich nacisk na organizacje, aby te podejmowały praktyki społecznej odpowiedzialności biznesu i raportowania tego obszaru. Rzetelne raporty wg międzynarodowych standardów będą też przydatne dla analityków. Oni również uczą się te raporty czytać pod kątem oceny danej spółki. Dlatego polskie firmy nie unikną tego trendu. Przyglądając się raportom wydanym w 2010 r. można dostrzec, że polepsza się jakość raportowania i firmy zdają sobie sprawę z tego, że raport CSR nie jest broszurą marketingową, ale formą sprawozdawczości. Stąd wniosek, że wraz z dojrzewaniem polskiego rynku CSR, należy oczekiwać lepszego zrozumienia dla samego procesu raportowania i rozwoju praktyki raportowania. Po pierwsze każda firma wywiera wpływ ekonomiczny, społeczny i środowiskowy i zarządzanie tym wpływem oraz wyniki firmy w tych trzech obszarach stanowią przedmiot raportu CSR. Po drugie raport można wykorzystać do analizy obecnej sytuacji i uporządkowania działań, a tym samym podjąć pierwszy krok ku bardziej kompleksowemu podejściu do społecznej odpowiedzialności biznesu.

Podsumowanie
Mówiąc o praktykach raportowania CSR warto podkreślić płynące z tego korzyści. Jak wskazują konsultanci CSRinfo raportowanie CSR - jako część strategii CSR - pozwala monitorować postęp w osiąganiu założonych celów. Wspiera również implementację strategii poprzez sam proces raportowania angażujący pracowników i interesariuszy firmy. Dzięki temu firma może skuteczniej działać. Raport społeczny przyczynia się również do większej świadomości na temat kwestii CSR w firmie, wśród kluczowej dla firmy grupy interesariuszy: pracowników. Niewątpliwie poprawia on wizerunek firmy w ich oczach, a nawet może być nietypowym narzędziem do pozyskiwania potencjalnych pracowników. Raport pozwala komunikować o polityce i działaniach firmy również innym interesariuszom. Dzięki zbalansowanej informacji firma zyskuje nie tylko dobry wizerunek, ale przede wszystkim zaufanie i wiarygodność wśród interesariuszy. Przyczynia się do tego większa przejrzystość osiągnięta w drodze raportowania. W przeciwieństwie do broszury reklamowej firmy, raport nie jest reklamą instytucjonalną organizacji. Pokazuje on zarówno osiągnięcia jak i potknięcia i błędy firmy w danym okresie. Dlatego też raporty społeczne są wysoko cenione jako źródło informacji o CSR w firmie.
Kolejną korzyścią płynącą z przejrzystości prezentowanych danych jest również dostęp do kapitału. Za granicą inwestorzy chętnie inwestują w firmy ze strategiami CSR. Pomagają im w tym indeksy odpowiedzialne typu FTSE4Good, DJ Sustainability Index, gdzie dla analityków raport CSR jest ważnym źródłem informacji. Często też elementy z raportu CSR stanowią część raportu rocznego. Jedną z wartości, jakie niesie CSR jest możliwość identyfikacji pełniejszej palety ryzyk, jak i nowych możliwości stojących przed firmą. Dla inwestorów kluczowego znaczenia nie mają dane historyczne firmy, ale jej plany, zagrożenia i możliwości, jakie się przed nią rysują.
W Polsce o społecznej odpowiedzialności biznesu jest coraz głośniej, choć temat wymaga wciąż sporej kampanii informacyjnej. Jednak wszystko wskazuje na to, że biznes, aby być konkurencyjnym, będzie do swej odpowiedzialności podejść szerzej. Warto bowiem czerpać korzyści z odpowiedzialnego prowadzenia biznesu i raportowania postępów w tym obszarze.

 

Tekst ukazał się w Serwisie HR

Patrz również:
www.globalreporting.org
www.programcp.org.pl/polpcp/global_c.htm