Obowiązek zapewnienia pracownikom odpowiednich pomieszczeń higienicznosanitarnych wynika wprost z art. 233 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p. oraz z § 111 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) – dalej r.b.h.p.
Zgodnie z § 111 ust. 1 r.b.h.p. pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom pomieszczenia i urządzenia higienicznosanitarne, których rodzaj, ilość i wielkość powinny być dostosowane do liczby zatrudnionych pracowników, stosowanych technologii i rodzajów pracy oraz warunków, w jakich ta praca jest wykonywana. Definicję pomieszczeń higienicznosanitarnych zawiera § 2 pkt 2 r.b.h.p., zgodnie z którym przez pojęcie to należy rozumieć szatnie, umywalnie, pomieszczenia z natryskami, ustępy, palarnie, jadalnie z wyjątkiem stołówek, pomieszczenia do wypoczynku, pomieszczenia do ogrzewania się pracowników oraz pomieszczenia do prania, odkażania, suszenia i odpylania odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej. Definicja ta została zmieniona rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 4 sierpnia 2011 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 173, poz. 1034). Z dniem wejścia w życie powołanej nowelizacji (tj. 6 września 2011 r.) z definicji pomieszczeń higienicznosanitarnych wyłączono palarnie.
Od 6 września 2011 r. wymagania dla palarni jako pomieszczeń zamkniętych określa ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55 z późn. zm.) – dalej u.o.z.u.t. Zgodnie z art. 2 pkt 9 u.o.z.u.t. przez palarnię należy rozumieć wyodrębnione konstrukcyjnie od innych pomieszczeń i ciągów komunikacyjnych pomieszczenie, odpowiednio oznaczone, służące wyłącznie do palenia wyrobów tytoniowych, zaopatrzone w wywiewną wentylację mechaniczną lub system filtracyjny w taki sposób, aby dym tytoniowy nie przenikał do innych pomieszczeń.
W palarni wewnątrz budynku (w wyodrębnionym konstrukcyjnie miejscu z oknem) powinien być zamontowany wentylator wywiewny podłączany do kanału wentylacyjnego. Dym tytoniowy z pomieszczenia palarni należy usuwać na zewnątrz, tak aby jego nadmiar nie przeszkadzał osobom korzystającym z pomieszczenia palarni. W palarni wewnątrz budynku powinna być zamontowana wentylacja wywiewna (art. 2 pkt 9 u.o.z.u.t.).
Wentylator stojący w pomieszczeniu palarni nie jest właściwym rozwiązaniem. Jego zastosowanie spowoduje tylko ruch powietrza i dymu tytoniowego wewnątrz pomieszczenia palarni i nie zapewni usunięcia dymu tytoniowego na zewnątrz pomieszczenia palarni. Zastosowanie wentylatora stojącego w pomieszczeniu palarni spowoduje niespełnienie definicji palarni, o której mowa w art. 2 pkt 9 u.o.z.u.t. z powodu braku wywiewnej wentylacji mechanicznej.
Krzysztof Zamajtys