Ustawodawstwu jakiego państwa w zakresie ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego podlega obywatel Indii zatrudniony przez firmę z Indii do pracy w Polsce?

Pracownik przebywa w Polsce na podstawie oddelegowania na okres 2 lat.
Obywatel Indii, który na terytorium Polski jest pracownikiem i jego pobyt ma charakter stały podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym. Obowiązkowe jest dla niego również ubezpieczenie zdrowotne, jeżeli spełnia warunki określone w art. 3 ust. 1 pkt 2 u.ś.o.z.
Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.) - dalej u.s.u.s., osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami (za wyjątkiem prokuratorów) podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Dla takich osób na mocy art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 1 u.s.u.s. obowiązkowe są również ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe. Z art. 5 ust. 2 u.s.u.s. wynika, że wyżej wymienionym ubezpieczeniom nie podlegają jednak ci obywatele państw obcych (np. obywatele Indii), których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego i którzy są zatrudnieni w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej.

Z pytania wynika, że obywatel Indii nie będzie zatrudniony w jednej z instytucji wymienionych w art. 5 ust. 2 u.s.u.s., a jego pobyt w Polsce będzie miał charakter stały. Wskazuje na to okoliczność, iż umowa o pracę, która będzie wykonywana w Polsce przez obywatela Indii została zawarta na 2 lata. W wyroku z dnia 31 grudnia 2007 r., (III SA/Lu 465/07, LEX nr 460737) WSA w Lublinie wskazał, że miejsce pobytu stałego danej osoby to miejsce, w którym osoba ta stale realizuje swoje podstawowe czynności życiowe, a w szczególności mieszka, nocuje, przygotowuje i spożywa posiłki, wypoczywa, przechowuje rzeczy niezbędne do bytowania, przyjmuje wizyty gości, przyjmuje korespondencję, itp. Nie można mieć kilku równorzędnych miejsc pobytu stałego.
Ponadto Polska nie zawarła z Indiami umowy międzynarodowej w sprawie zabezpieczenia społecznego, która wyłączałaby przepisy u.s.u.s. wobec obywateli Indii czasowo wykonujących pracę na terytorium Polski. Stąd też należy przyjąć, że obywatel Indii, który będzie wykonywał pracę na terytorium Polski jako pracownik będzie podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym w ZUS.

Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a, ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.) - dalej u.ś.o.z.. pracownik podlega obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu. Przy czym obywatel Indii wykonujący pracę na terytorium Polski jako pracownik będzie obowiązkowo objęty tym ubezpieczeniem tylko wówczas, gdy będzie spełniał warunki określone w art. 3 ust. 1 pkt 2 u.ś.o.z., tj. będzie przebywał na terytorium Polski na podstawie wizy w celu wykonywania pracy, zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony z wyłączeniem zezwolenia udzielonego na podstawie art. 53a ust. 2 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 234, poz. 1694, z późn. zm.), zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, zgody na pobyt tolerowany lub uzyska w Polsce status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą albo będzie korzystał z ochrony czasowej na jej terytorium.

Piotr Kostrzewa - specjalista z zakresu ubezpieczeń społecznych