Złożenie przez nauczyciela wniosku o udzielenie urlopu dla poratowania zdrowia lub korzystanie z tego urlopu nie stanowi przeszkody dla rozwiązania z nim stosunku pracy – stwierdził w uchwale siedmiu sędziów Sąd Najwyższy.
Wątpliwości interpretacyjne ujawniły się przy rozpatrywaniu sprawy nauczycielki chemii zatrudnionej w szkole ponadpodstawowej. W sprawie tej ustalono, że nauczycielka była zatrudniona - najpierw na podstawie umowy o pracę na czas określony od 11 lutego 1991 r. do 30 czerwca 1991 r., a od 1 września 1991 r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony na stanowisku nauczyciela w wymiarze pełnego etatu. W dniu 28 września 2000 r. uzyskała stopień nauczyciela mianowanego, a 9 sierpnia 2004 r. stopień nauczyciela dyplomowanego.
Wypowiedzenie umowy
Pismem z 19 kwietnia 2011 r. (doręczonym powódce 20 kwietnia 2011 r.) pozwany poinformował powódkę, że w związku ze zmianami organizacyjnymi powodującymi zmniejszenie liczby oddziałów w szkole od 1 września 2011 r. nie ma możliwości zatrudnienia jej na dotychczas zajmowanym stanowisku nauczyciela chemii i przedmiotów zawodowych, dlatego zachodzi konieczność rozwiązania z nią stosunku pracy w trybie art. 20 ust. 1 pkt 2 ustawy Karta Nauczyciela, o ile w terminie do 30 dni od dnia doręczenia wypowiedzenia stosunku pracy powódka nie złoży wniosku o przeniesienie w stan nieczynny. Nauczycielka przed doręczeniem wypowiedzenia uzyskała orzeczenie lekarskie z datą 9 maja 2011 r., że ze względu na stan zdrowia wymaga urlopu dla poratowania zdrowia w okresie od 23 maja 2011 r. do 23 maja 2012 r., które złożyła pozwanemu 10 maja 2011 r. W odpowiedzi na ten wniosek dyrektor pismem z dnia 23 maja 2011 r. udzielił powódce na podstawie art. 73 ust. 1 Karty Nauczyciela płatnego urlopu dla poratowania zdrowia, jednakże nie na okres wskazany w orzeczeniu lekarskim, ale na okres od 23 maja 2011 r. do 31 sierpnia 2011 r. Jednocześnie poinformował ją, że urlop dla poratowania zdrowia udzielony jest do dnia rozwiązania stosunku pracy (31 sierpnia 2011 r.), ponieważ od dnia 1 września 2011 r. pozwana szkoła nie ma możliwości dalszego zatrudniania powódki.
Wątpliwości interpretacyjne
Sąd I instancji przywrócił powódkę do pracy. Natomiast Sąd Okręgowy w K. po rozpatrzeniu apelacji zmienił zaskarżony wyrok i oddalił powództwo oraz orzekł o kosztach procesu za obie instancje. Sprawa trafiła do Sądu Najwyższego, którego skład trzyosobowy powziął wątpliwość i chciał, by poszerzony skład zajął się problemem: Czy złożenie przez nauczyciela wniosku o udzielenie urlopu dla poratowania zdrowia lub korzystanie z takiego urlopu stanowi przeszkodę do rozwiązania z nim stosunku pracy na podstawie art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela?
Sąd Najwyższy 26 czerwca podjął w składzie 7 sędziów uchwałę następującej treści: Złożenie przez nauczyciela wniosku o udzielenie urlopu dla poratowania zdrowia lub korzystanie z tego urlopu (art. 73 ustawy Karta Nauczyciela) nie stanowi przeszkody dla rozwiązania z nim stosunku pracy na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 2 tej ustawy.
Uzasadnienie SN
Przewodniczący składu orzekającego, prof. dr hab. Walerian Sanetra wyjaśniał, iż art. 73 i art. 20 ustawy Karta Nauczycie są ze sobą sprzeczne i nawzajem się wykluczają. Artykuł 73 daje nauczycielowi możliwość skorzystania z urlopu dla poratowania zdrowia, natomiast art. 23 zobowiązuje dyrektora do udzielenia takiego urlopu.
- Nie da się tu zastosować zasady lex specialis derogat lex generalis. Nie da się zastosować wykładni logicznej ani systemowej czy historycznej. Dlatego SN posłużył się wykładnią funkcjonalną – powiedział prof. Sanetra.
SN wziął pod uwagę fakt, że urlop na poratowanie zdrowia nie pozbawia nauczyciela możliwości wykonywania pracy. Jest on zdolny do wykonywania obowiązków. Celem takiego urlopu jest bowiem regeneracja zdrowia. Dlatego SN dał pierwszeństwo art. 20 Karty Nauczyciela przed art. 73 tej ustawy.
Uchwała siedmiu sędziów z 26 czerwca 2013 r., sygn. akt I PZP 1/13
Katarzyna Żaczkiewicz-Zborska