Obecnie, pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 3 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 4. roku życia. Jeśli stan zdrowia dziecka tego wymaga lub jest ono niepełnosprawne w stopniu wymagającym opieki, rodzicowi przysługuje dodatkowy urlop wychowawczy w takim samym wymiarze, który może wykorzystać do czasu ukończenia przez dziecko 18 roku życia. Jeśli oboje rodzice pracują, w jednym czasie może przebywać na urlopie wychowawczym tylko jedno z nich. Od tej zasady jest wyjątek: oboje rodzice mogą być jednocześnie na urlopie nie dłużej niż przez trzy miesiące. Urlop wychowawczy może być wykorzystany najwyższej w czterech częściach i jest udzielany na wniosek pracownika.
Projekt zmian do kodeksu pracy, implementujący przepisy unijnej dyrektywy do naszego porządku prawnego, przewiduje przyznanie każdemu z rodziców uprawnionemu do urlopu wychowawczego wyłącznego prawa do jednego miesiąca takiego urlopu z wymiaru urlopu wychowawczego, wynoszącego maksymalnie 36 miesięcy. Miałby to być urlop nieprzenoszalny, co oznacza, że nieskorzystanie przez każdego z rodziców lub opiekunów dziecka z tej części urlopu oznacza w praktyce, że wymiar urlopu wychowawczego na dane dziecko wyniesie do 34 miesięcy (jeżeli oboje z rodziców zrezygnują z tej części urlopu) lub do 35 miesięcy – w przypadku rodzica samotnego. Oprócz tego projekt zawierał propozycję podwyższenia z 3 do 4 miesięcy wymiaru urlopu wychowawczego, który może być jednocześnie wykorzystywany przez oboje rodziców.
Podczas I czytania w Sejmie pojawiły się głosy, że takie rozwiązanie jest niekorzystne dla matek samotnie wychowujących dzieci. Pierwotnie bowiem była mowa o jednomiesięcznym nieprzenoszalnym urlopie wychowawczym przyznanym ekstra. Rozwiązanie przedstawione w projekcie przewidującym zmniejszenie wymiaru urlopu wychowawczego o jednomiesięczny urlop nieprzenoszalny oznacza w istocie skrócenie o miesiąc okresu, w którym budżet państwa opłaca za samotną matkę składki na ubezpieczenia społeczne. Zdaniem związkowców z NSZZ „Solidarność" taki zabieg jest niezgodny z dyrektywą UE. Skierowali więc do posłów prośbę o interwencję w tej sprawie.
Ministerstwo pracy, autor projektu, zgodziło się na rozmowy w tej sprawie. Jednak przy okazji wspomniało o planach dotyczących wydłużenia do roku płatnego urlopu macierzyńskiego po urodzeniu dziecka. Jest to argument za tym, że rodzice zyskają dodatkowe płatne wolne i w rezultacie sytuacja samotnych rodziców poprawi się, a nie pogorszy. Według danych Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w ostatnich latach coraz mnie rodziców korzysta z całego wymiaru urlopu wychowawczego. W 2009 r. było to ponad 10 tys. osób, w 2010 r. 7 tys., a w 2011 r. niecałe 4 tys.
