TK zajmie się skargą ojca, któremu odmówiono prawa do świadczenia pielęgnacyjnego

Trybunał Konstytucyjny zajmie się we wtorek skargą ojca, któremu odmówiono prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na syna, ponieważ jego żona miała już ustalone prawo do świadczenia na drugie niepełnosprawne dziecko. Do skargi przystąpił RPO.

Skarżący kwestionuje konstytucyjność jednego z przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych, w myśl którego świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli inna osoba ma już ustalone prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na to lub inne niepełnosprawne dziecko w rodzinie. Jego zdaniem zapis ten - w zakresie, w jakim odnosi się do rodzin dotkniętych niepełnosprawnością kilkorga dzieci - jest niekonstytucyjny.

Zobacz także: Świadczenie pielęgnacyjne przed Trybunałem Konstytucyjnym

 

Na podstawie tego artykułu skarżącemu odmówiono prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na syna, z uwagi na to, że jego żona miała prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na drugiego syna.

Jego zdaniem zapis ten narusza m.in. konstytucyjne prawo do równości wobec prawa, prawo do ochrony małżeństwa, rodziny, macierzyństwa i rodzicielstwa oraz prawo do szczególnej pomocy rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji.

Skarżący podkreśla, że ustawodawca nie uwzględnił okoliczności, iż rodziny wychowujące więcej niż jedno niepełnosprawne dziecko znajdują się w trudniejszej sytuacji materialnej niż rodziny z jednym niepełnosprawnym dzieckiem. Zdaniem skarżącego prawo do zasiłku rodzinnego oraz prawo do świadczenia pielęgnacyjnego powinny być uzależnione od rzeczywistej sytuacji rodziny.

Jego zdaniem kwestionowana regulacja stanowi zachętę do pozorowania rozpadu rodziny w celu uzyskania świadczenia. Może również doprowadzić do sytuacji, że dzieci - wobec braku środków na zapewnienie im opieki przez rodziców - mogą zostać przekazane pod opiekę instytucjom publicznym, co w konsekwencji może skutkować utratą więzi między rodzicami a dziećmi.

Zobacz także: Prezydent podpisał ustawę podwyższającą świadczenia pielęgnacyjne

Do skargi przystąpił Rzecznik Praw Obywatelskich. Wskazał, że ustawodawca, wprowadzając zapisy uniemożliwiające kumulowanie świadczeń opiekuńczych w rodzinie, nie dostrzegł potrzeby odmiennego uregulowania sytuacji rodzin opiekujących się więcej niż jednym dzieckiem z niepełnosprawnością. Aktualne brzmienie kwestionowanego artykułu wyklucza możliwość uzyskania przez drugiego rodzica świadczenia pielęgnacyjnego na drugie dziecko niepełnosprawne, co zdaniem RPO jest niezgodne z konstytucyjną zasadą równości, z której wynika dla ustawodawcy nakaz jednakowego traktowania podmiotów należących do określonej kategorii, nie spełnia też warunku proporcjonalności jako konstytucyjnie dopuszczalnego kryterium różnicowania sytuacji prawnej podmiotów podobnych.

RPO podziela opinię, że kwestionowany artykuł skłania rodziców do stwarzania sytuacji pozorujących rozkład pożycia dla uzyskania prawa do świadczeń, nie realizuje też zasady udzielania pomocy osobom niepełnosprawnym oraz szczególnej pomocy rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej.

"Należy wskazać, że gdyby rodzina skarżącego, korzystając z przysługujących jej uprawnień, wobec braku możliwości sprawowania właściwej opieki zdecydowała się oddać kolejne dziecko niepełnosprawne do publicznego zakładu opiekuńczego, z całą pewnością wymagałoby to znacznie większych nakładów ze strony finansów publicznych niż przyznanie stosownego wsparcia w formie świadczenia pielęgnacyjnego skarżącemu" - argumentuje RPO.

Argumentacji tej nie podzielił Prokurator Generalny. W jego ocenie wprowadzenie zakazu kumulowania świadczeń pielęgnacyjnych w rodzinie nie jest rozwiązaniem niekonstytucyjnym, nie narusza zasady równości przez to, że drugi rodzic nie może uzyskać świadczenia na drugie niepełnosprawne dziecko.

"Za rozwiązanie konstytucyjne, niewątpliwie, należałoby uznać zwiększenie pomocy materialnej dla rodzin wychowujących więcej niż jedno niepełnosprawne dziecko, również poprzez uprawnienie do uzyskiwania świadczenia pielęgnacyjnego na każde dziecko w rodzinie. Nie oznacza to jednak, że reguła przyjęta w art. 17 ust. 5 pkt 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych jest niekonstytucyjna. Świadczenie pielęgnacyjne nie jest bowiem jedynym świadczeniem finansowym przewidzianym dla rodzin wychowujących niepełnosprawne dzieci, gdyż ustawodawca stworzył całościowy system pomocowy również dla tych rodzin" - ocenił PG.

Również w ocenie Sejmu kwestionowany artykuł jest zgodny z konstytucją. (PAP)