Stosowanie wyłącznie oświetlenia elektrycznego wymaga zgody inspektora sanitarnego

Przepisy bhp należą do systemu norm bezwzględnie obowiązujących. Oznacza to, że ich zastosowanie nie może być wolą stron wyłączone lub ograniczone, tak jak to jest w przypadku norm względnie obowiązujących. Dotyczy to w szczególności organizacji stanowisk i pomieszczeń pracy, dla których podstawową regulacją jest rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Istnieją jednak pewne wyjątki od reguły, a dotyczą one obowiązków związanych z zapewnieniem oświetlenia naturalnego, wysokości oraz zagłębienia pomieszczeń pracy.

1. Oświetlenie

Co do zasady w pomieszczeniach stałej pracy, a więc takich, w których łączny czas przebywania tego samego pracownika w ciągu jednej doby przekracza 4 godziny, zgodnie z § 25 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) - dalej r.b.h.p., pracodawca powinien zapewnić oświetlenie dzienne. Oświetlenie to powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanych prac i wymaganej dokładności oraz powinno spełniać wymagania określone w Polskiej Normie. Ponadto stosunek powierzchni okien, liczonej w świetle ościeżnic, do powierzchni podłogi powinien wynosić co najmniej 1:8.
Jeżeli jednak jest to niemożliwe lub niewskazane ze względu na technologię produkcji, pracodawca ma obowiązek uzyskać zgodę właściwego państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego wydaną w porozumieniu z okręgowym inspektorem pracy, na stosowanie oświetlenia wyłącznie elektrycznego.

2. Zagłębienia terenu

Stosownie do postanowień § 18 ust. 1 r.b.h.p. pomieszczenia stałej pracy nie powinny być lokalizowane poniżej poziomu otaczającego terenu. Wyjątkiem mogą być pomieszczenia produkcyjne, jeżeli jest to podyktowane względami technologicznymi (np. chłodnie, rozlewnie win itp.), a także pomieszczenia pracy usytuowane w garażu, kotłowni i warsztatach podręcznych, pomieszczenia handlowe, usługowe i gastronomiczne w ulicznych przejściach podziemnych, w podziemnych stacjach komunikacyjnych i tunelach, w domach handlowych i hotelach oraz w obiektach zabytkowych, pod warunkiem zachowania wymagań przepisów techniczno-budowlanych i po uzyskaniu zgody właściwego państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, wydanej w porozumieniu z okręgowym inspektorem pracy.

Zobacz także: Czy badanie oświetlenia na stanowiskach pracy należy zlecać akredytowanemu laboratorium?>>

3. Wysokość pomieszczeń

W myśl § 20 ust. 1 r.b.h.p. wysokość pomieszczenia stałej pracy nie może być mniejsza niż:

1. 3 m w świetle – jeżeli w pomieszczeniu nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia;
2. 3,3 m w świetle – jeżeli w pomieszczeniu prowadzone są prace powodujące występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia.

Wysokość tych pomieszczeń, zgodnie z § 20 ust. 2 r.o.b.h.p., może jednak zostać obniżona - w przypadku zastosowania klimatyzacji – do:

• 1) 2,5 m w świetle:
  • a) jeżeli w pomieszczeniu zatrudnionych jest nie więcej niż 4 pracowników, a na każdego z nich przypada co najmniej po 15 m³ wolnej objętości pomieszczenia albo
  • b) w pomieszczeniu usługowym lub produkcyjnym drobnej wytwórczości mieszczącym się w budynku mieszkalnym, jeżeli przy wykonywanych pracach nie występują pyły lub substancje szkodliwe dla zdrowia, hałas nie przekracza dopuszczalnych wartości poziomu dźwięku w budynkach mieszkalnych, określonych w Polskich Normach, a na jednego pracownika przypada co najmniej 15 m³ wolnej objętości pomieszczenia;
• 2) 2,2 m w świetle – w dyżurce, portierni, kantorze, kiosku ulicznym, dworcowym i innym oraz w pomieszczeniu usytuowanym na antresoli otwartej do większego pomieszczenia – pod warunkiem uzyskania zgody państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.

Należy jednak zaznaczyć, że wysokość pomieszczenia czasowej pracy nie może być mniejsza niż:

1. 2,2 m w świetle – jeżeli w pomieszczeniu nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia;
2. 2,5 m w świetle – jeżeli w pomieszczeniu prowadzone są prace powodujące występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia.

Analizując przytoczone powyżej przepisy pracodawca ma zawsze dwie możliwości:

1. ograniczyć czas przebywania tego samego pracownika w ciągu jednej zmiany roboczej w danym pomieszczeniu pracy maksymalnie do 4 godzin lub, jeżeli nie jest to możliwe,
2. wystąpić o odstępstwo od wymagań prawnych do właściwego wojewódzkiego państwowego inspektora sanitarnego.

Zobacz także: Jaka norma określa parametry oświetlenia miejsc pracy?>>

Powyższy wniosek powinien zawierać szczegółowy opis pomieszczenia pracy, a w szczególności informacje dotyczące:

• wielkości pomieszczenia, w tym wolnej objętości przestrzeni przypadającej na każdego pracownika,
• występujących w nim czynników szkodliwych dla zdrowia,
• rodzaj zainstalowanej klimatyzacji (jeżeli znajduje się w tym pomieszczeniu),
• różnicę poziomów powierzchni podłogi i otaczającego terenu (w przypadku występowania o zgodę na użytkowanie pomieszczenia pracy stałej, usytuowanego poniżej poziomu gruntu),
• rodzaj wykonywanej pracy,
• liczbę zatrudnionych osób jednocześnie na jednej zmianie oraz ich wymiar czasu pracy.

Warto również pamiętać, że występując z wnioskiem o wyrażenie zgody na odstępstwa od wymagań prawnych w zakresie bhp dla kilku pomieszczeń pracy, należy szczegółowo opisać każde z nich. Ponadto do wniosku powinny być załączone rzuty pomieszczenia (pomieszczeń), dla którego (których) występuje się o odstępstwo.
Wzory powyższych wniosków można znaleźć na stronach internetowych Wojewódzkich Inspektoratów Sanitarno-Epidemiologicznych (np. http://www.wsse.waw.pl).

 ID produktu: 40148839 Rok wydania: 2010 
  Autor: Kazimierz Kościukiewicz 
Tytuł: BHP w budownictwie>>>

Więcej na ten temat w Serwisie BHP.