Rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika z tego powodu, że pracodawca nie wypłaca wynagrodzenia lub składek ZUS uprawnia do odprawy pieniężnej, jeśli przyczyny te stanowią wyłączny powód rozwiązania umowy - stwierdził Sąd Najwyższy.

Sprawa dotyczyła Jolanty W., która pełniła stanowisko kierownika regionu w spółce świadczącej usługi i prowadzącej sprzedaż sprzętu telekomunikacyjnego.

Została ona przyjęta do pracy 1 stycznia 2012 r. w trybie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę (art. 23(1) k.p). Jednak spółka nie wypłacała Jolancie W. wynagrodzenia w terminie. Jednocześnie pracodawca nie przeprowadził redukcji zatrudnienia.

Rozwiązanie umowyW związku z tym Jolanta W. 19 maja 2014 r. rozwiązała umowę o pracę w trybie art. 55 § 11, co oznaczało ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków wobec pracownika. W takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy - w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni.

Spółka wypłaciła Jolancie W. ekwiwalent za urlop i odszkodowanie.Następnie powódka Jolanta W. wystąpiła do sądu o wypłacenie odprawy. Sąd Rejonowy nie uznał tego roszczenia. Wskazał, ze rozwiązanie umowy w tym trybie nie stanowi samodzielnej podstawy do przyznania odprawy określonej w art. 8 ust. 1 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunku pracy. Zgodnie zaś z treścią art. 10 tej ustawy przyczyny muszą stanowić jedyną przesłankę rozwiązania umowy, aby pracownik mógł żądać odprawy. Sąd oddalił więc powództwo wynoszące 12 tys. 490 zł.

Wątpliwa odprawaSąd Okręgowy w Toruniu przy rozpoznawaniu apelacji powódki powziął wątpliwości, czy rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika na podstawie art. 55 § 11 kodeksu pracy uprawnia do nabycia prawa do odprawy pieniężnej, o której mowa w art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn nie dotyczących pracowników.

Sąd Najwyższy podjął uchwałę, zgodnie z którą rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika na podstawie art. 55 § 11 kodeksu pracy uprawnia do nabycia prawa do odprawy pieniężnej, jeśli przyczyny te stanowią wyłączny powód rozwiązania umowy o pracę.

Wina pracodawcy przesądzaSędzia Zbigniew Hajn wyjaśniał, że w sytuacji, gdy pracodawca dopuszcza się ciężkiego naruszenia obowiązków, takich jak niewypłacanie wynagrodzenia lub nieopłacanie składek ZUS, to rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika należy traktować jakby to pracodawca rozwiązał umowę za porozumieniem.SN powołał się w tym miejscu na uchwałę 7 sędziów z 18 czerwca 2009 r. (III PZP 1/09). Stwierdzała ona, że rozwiązanie stosunku pracy w trybie art. 231 § 4 Kodeksu pracy nie uprawnia do nabycia odprawy pieniężnej, o której mowa w art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn nie dotyczących pracowników, chyba że przyczyną rozwiązania stosunku pracy była poważna zmiana warunków pracy na niekorzyść pracownika.

A zatem jeśli jest wina pracodawcy, to odprawa się należy - dodał sędzia Hajn. Zaznaczył jednak, że za każdym razem sąd musi zbadać, czy żądanie odprawy nie będzie nadużyciem prawa. Sąd może badać sprawę pod kątem naruszenia klauzuli zasad współżycia społecznego.

Uchwała 3 sędziów Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN z 2 lipca 2015 r., sygnatura akt III PZP 4/15

Katarzyna Żaczkiewicz-Zborska