Pracodawcy chętnie zatrudniają uczniów i studentów, często korzystając nie tylko z ich potencjału, ale również z naiwności. Młodym ludziom często brakuje podstawowej wiedzy z zakresu prawa pracy. W szkołach rzadko poruszane są tematy związane z zatrudnieniem. Wielu młodych ludzi nie wie, jakie prawa przysługują im w miejscu pracy. – Moją pierwszą pracę podjąłem zaraz po maturze. Pracowałem tam tylko miesiąc, nie było żadnej umowy na piśmie, myślałem, że na tak krótki okres nie trzeba nic podpisywać. Na koniec pracodawca zapłacił mi tylko połowę ustalonej wcześniej stawki – mówi Tomasz, student politechniki. – Moi rówieśnicy często są nieświadomi swoich praw w pracy. W dodatku boimy się domagać uczciwości od pracodawców – dodaje.

Kontrole Państwowej Inspekcji Pracy dotyczące pracowników sezonowych w województwie śląskim w ubiegłym roku przeprowadzone wśród 226 zatrudnionych w 60 podmiotach, wykazały nieprawidłowości w 58 proc. przypadków. Inspektorzy PIP dowiedli m.in., że co 7 pracownik nie otrzymał umowy na piśmie, co 8 osoba przed rozpoczęciem pracy nie została skierowana na żadne badania lekarskie, 37 osób nie zostało zgłoszonych terminowo do ubezpieczenia społecznego.

Umowa to podstawa!
Aby bezpiecznie podjąć pracę, niektórych spraw trzeba dopilnować samemu. W przypadku pracy sezonowej, można zawrzeć umowę o pracę (na czas określony, na czas wykonywania określonej pracy, na zastępstwo nieobecnego pracownika), umowę-zlecenie, umowę o dzieło lub umowę z agencją pracy tymczasowej w zależności od rodzaju wykonywanej pracy i długości zatrudnienia. W przypadku pracy na dłużej, w roku szkolnym lub akademickim, możliwe jest również zawarcie umowy na czas nieokreślony.

Umowa musi zawierać dane obu stron, rodzaj umowy, datę zawarcia, warunki pracy i płacy, miejsce wykonywania czynności, wysokość wynagrodzenia, wymiar czasu oraz datę rozpoczęcia pracy. Umowa i każda jej zmiana powinna mieć formę pisemną. Pracodawca ma obowiązek do 7 dni od podpisania umowy poinformować pracownika na piśmie o normach czasowych, przysługujących dniach urlopu, terminie wypłacania pensji oraz warunkach wypowiedzenia umowy. Po zakończeniu umowy o pracę, pracodawca ma obowiązek wystawić świadectwo pracy do 7 dni.

Pracownicy młodociani
Osoby w wieku od 16 lat, aby podjąć pracę muszą co najmniej ukończyć gimnazjum oraz posiadać zaświadczenie lekarskie stwierdzające, że praca nie będzie zagrażała ich zdrowiu. Te kryteria muszą być spełnione, aby zawrzeć umowę o pracę. Pracownik młodociany (16-18 lat) może wykonywać tylko prace lekkie, czyli takie, które nie zagrażają zdrowiu, życiu i rozwojowi psychofizycznemu oraz nie utrudniają wykonywania obowiązku szkolnego.

Polecamy: Młodociani będą mieli nowy wykaz prac wzbronionych


Młodociani pracownicy, podejmując pracę w czasie wakacji szkolnych mogą pracować maksymalnie 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu. Nie mogą pracować w godzinach nadliczbowych oraz w porze nocnej.

BHP i inne szkolenia
Przed podpisaniem umowy pracodawca musi upewnić się czy kandydat ma odpowiednie kwalifikacje i umiejętności, aby objąć dane stanowisko. Najczęściej jest to sprawdzane poprzez rozmowę kwalifikacyjną.

Kiedy kandydat spełni wymagania i zostanie przyjęty, przed rozpoczęciem pracy musi obowiązkowo przejść szkolenie z bezpieczeństwa i higieny pracy. Dodatkowo pracodawca powinien zapoznać nowego pracownika z jego obowiązkami oraz metodami wykonywania pracy. Wszystko to powinno odbyć się na koszt pracodawcy w ramach czasu pracy pracownika. Takie szkolenie powinno obejmować m. in. omówienie sytuacji kryzysowych, zagadnienia z zakresu udzielania pierwszej pomocy czy informacje o zagrożeniach i ryzyku zawodowym.