Umowy o zakazie konkurencji zawarte z pracownikami przez pracodawcę przejętego wraz z załogą w trybie art. 231 Kodeksu pracy przez nowy podmiot nie przechodzą na niego. Nie ma znaczenia nawet to, że taka klauzula znajduje się w umowie o pracę.

To utrwalone stanowisko Sądu Najwyższego, które znalazło odzwierciedlenie m.in. w wyrokach z 11 lutego 2015 r., I PK 123/14, oraz z 6 maja 2015 r., III PZP 2/15.

W pierwszym z wymienionych orzeczeń SN stwierdził, że to, iż nie można uznać, że przy przejęciu zakładu pracy na nowego pracodawcę przechodzi zobowiązanie wynikające z umowy o zakazie konkurencji. Wynika z tego, że przejście pracodawcy i pracownika na innego pracodawcę obejmuje tylko zobowiązania ze stosunku pracy, a nie z umowy o zakazie konkurencji. Taka klauzula jest bowiem umową odrębną od umowy o pracę i nie ma znaczenia, że wola stron znalazła się w jednym dokumencie z umową o pracę.

Podobnie Sąd Najwyższy zawarł w najnowszej uchwale, z 6 maja 2015 r. W sprawie chodziło o przejętych pracowników wielkopolskich tartaków przez producenta okien. Część z nich w wyniku fuzji odeszła. Jeden z nich, przedstawiciel handlowy ds. kluczowych klientów, po niemal pół roku od zakończenia pracy zażądał od byłego - nowego pracodawcy 15 tys. zł odszkodowania za powstrzymywanie się od działalności konkurencyjnej.

Pracodawca, który przejął załogę nie wiedział, że jego poprzednik zawarł z zatrudnionymi umowy o zakazie konkurencji po ustaniu zatrudnienia. Zgodnie z nimi, pracownicy mieli się powstrzymywać od podejmowania działalności konkurencyjnej przez sześć miesięcy od odejścia z firmy. W zamian za to pracodawca miał płacić odszkodowanie w wysokości 25 proc. ich dotychczasowego wynagrodzenia. Powstał spór i sprawa trafiła do sądu.

Ten w I instancji uznał, że umowa o zakazie zatrudnienia po ustaniu stosunku pracy to odrębna umowa od stosunku pracy, dlatego nie przechodzi na nowego pracodawcę w trybie art. 231 k.p. Sąd okręgowy, do którego trafiła apelacja pracownika, miał wątpliwości co do rozstrzygnięcia i zadał pytanie prawne Sądowi Najwyższemu.

SN w uchwale uznał, że pracownikowi nie należy się odszkodowanie z umowy o zakazie konkurencji. Sąd pokreślił, że art. 231 k.p. nie ma zastosowania do umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy zawartej z poprzednim. Nie należy rozszerzać znaczenia tego przepisu, bo pracodawca przejmujący staje się stroną w dotychczasowych stosunkach pracy. Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu zatrudnienia nie jest częścią składową umowy o pracę, dlatego obowiązki wynikające z niej nie przechodzą więc na nowego pracodawcę.

Nie bez znaczenia w sprawie, w której zajmował się SN było to, że nowy pracodawca nie wiedział, że poprzedni zawarł umowy o zakazie konkurencji. Zakład pracy, który przejął poprzednią firmę ma inny profil działalności i z tego powodu nie można go obciążać obowiązkiem wypłaty odszkodowania. W niektórych okolicznościach byłoby to nadużycie prawa, które zgodnie z art. 8 k.p. nie korzysta z ochrony.

Agnieszka Rosa