Rozporządzenie określa minimalne wymagania dotyczące ustalania poziomu promieniowania i ekspozycji, oceny ryzyka zawodowego, unikania lub ograniczania ryzyka zawodowego oraz informowania i szkolenia pracowników podczas wykonywania prac, przy których może wystąpić ekspozycja pracownika na szkodliwe dla zdrowia czynniki środowiska pracy w postaci promieniowania laserowego albo nielaserowego promieniowania optycznego.
Rozporządzenie, w ślad za dyrektywą, definiuje następujące pojęcia:
1)promieniowanie optyczne –wszelkie promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali w przedziale od 100 nm do 1 mm, emitowane przez sztuczne źródła promieniowania jako:
a)promieniowanie nadfioletowe (UV), czyli nadfiolet – promieniowanie optyczne o długości fali w przedziale od 100 nm do 400 nm; zakres nadfioletu dzieli się na pasma: UVA (315-400 nm), UVB (280-315 nm) oraz UVC (100-280 nm);
b)promieniowanie widzialne (VIS) czyli światło - promieniowanie optyczne o długości fali w przedziale od 380 nm do 780 nm;
c)promieniowanie podczerwone (IR), czyli podczerwień - promieniowanie optyczne o długości fali w przedziale od 780 nm do 1 mm; zakres podczerwieni dzieli się na pasma: IRA (780-1400 nm), IRB (1400-3000 nm) oraz IRC (3000 nm-1 mm);
2)poziom promieniowania –wartość wielkości charakteryzujących promieniowanie optyczne jako fizyczny czynnik szkodliwy dla zdrowia w środowisku pracy;
3)poziom ekspozycji –poziom promieniowania oddziałujący na organizm pracownika, po uwzględnieniu środków ochrony zbiorowej zastosowanych w celu ograniczenia zagrożenia;
4)wartości MDE - maksymalne dopuszczalne ekspozycje na promieniowanie optyczne, określone w przepisach w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy;
5)grupy szczególnego ryzyka –pracownicy, którzy podlegają szczególnej ochronie zdrowia na podstawie odrębnych przepisów, w szczególności kobiety w ciąży oraz młodociani, a także pracownicy którzy mają stwierdzone schorzenia powodujące nadwrażliwość na promieniowanie optyczne lub stosują środki fotouczulające.
Za sztuczne źródła promieniowania optycznego należy uznawać:
1)w przypadku nielaserowego promieniowania optycznego - źródła elektryczne, w szczególności promienniki UV, IR, żarówki, świetlówki, lampy metalohalogenkowe, rtęciowe, ksenonowe, deuterowe i inne, źródła luminescencyjne i termiczne, które emitują promieniowanie optyczne jako produkt uboczny wykonywanego procesu technologicznego, w szczególności łuki elektryczne, palniki plazmowe i gazowe, paleniska, piece, roztopione metale lub inne materiały oraz wszelkie obiekty rozgrzane do wysokiej temperatury;
2)w przypadku promieniowania laserowego - lasery, czyli każde urządzenie wytwarzające lub wzmacniające promieniowanie optyczne w procesie kontrolowanej emisji wymuszonej, urządzenia laserowe, czyli każde urządzenie zawierające jeden albo więcej laserów w złożonym układzie optycznym, elektrycznym lub mechanicznym, laserowe systemy transmisji światłowodowej, w tym światłowodowe systemy telekomunikacyjne, źródła promieniowania wykorzystujące głównie emisję spontaniczną, ale charakter wytwarzanego promieniowania i stwarzane przez niego zagrożenia uzasadniają traktowanie takiego źródła na równi z laserami, w szczególności diody elektroluminescencyjne (LED) dużych mocy.
Dodajmy, że pełne wdrożenie przepisów dyrektywy 2006/25, poza powyższym rozporządzeniem, będzie wymagało:
zmiany rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 217, poz. 1833 z późn. zm.), w szczególności polegającej na dostosowaniu maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na promieniowanie laserowe i nielaserowe do wartości zgodnych z załącznikami nr 1 i 2 do dyrektywy 2006/25;
zmiany rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332 z późn. zm.), w szczególności polegającej na ujęciu nielaserowego promieniowania widzialnego jako fizycznego czynnika szkodliwego dla zdrowia i ustaleniu zakresu profilaktycznych badań lekarskich dla tego czynnika oraz uwzględnieniu wymagań wynikających z przepisów art. 8 dyrektywy;
zmiany rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 73, poz. 645 z późn. zm.), przez dostosowanie wymagań tego rozporządzenia do badań i pomiarów promieniowania optycznego (nielaserowego i laserowego) jako specyficznego czynnika fizycznego.
Przepis § 4 ust. 1 pkt 4 projektu rozporządzenia dotyczy konieczności uwzględniania przy ocenie ryzyka substancji chemicznych, których współwystępowanie z promieniowaniem optycznym w środowisku pracy może zwiększać ryzyko wystąpienia niekorzystnych skutków zdrowotnych. Jako przykłady substancji fotouczulających można wymienić środki promieniochronne (benzofenony, pochodne kwasu cynamonowego, oxybenzen, kwas p-aminobenzoesowy i estry), farby drukarskie, zawierające kwas amylo-o-dimetyloaminobenzoesowy, środki do impregnacji drewna oraz smoły i asfalty zawierające wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (fenantren, antracen), barwniki na bazie antrahionu (benzoantron, dyspersja blue 35), barwniki chemiczne (chinony, eozyna, błękit metylowy, róż bengalski). Rozporządzenie wejdzie w życie prawdopodobnie w kwietniu br.
Rozporządzenie, w ślad za dyrektywą, definiuje następujące pojęcia:
1)promieniowanie optyczne –wszelkie promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali w przedziale od 100 nm do 1 mm, emitowane przez sztuczne źródła promieniowania jako:
a)promieniowanie nadfioletowe (UV), czyli nadfiolet – promieniowanie optyczne o długości fali w przedziale od 100 nm do 400 nm; zakres nadfioletu dzieli się na pasma: UVA (315-400 nm), UVB (280-315 nm) oraz UVC (100-280 nm);
b)promieniowanie widzialne (VIS) czyli światło - promieniowanie optyczne o długości fali w przedziale od 380 nm do 780 nm;
c)promieniowanie podczerwone (IR), czyli podczerwień - promieniowanie optyczne o długości fali w przedziale od 780 nm do 1 mm; zakres podczerwieni dzieli się na pasma: IRA (780-1400 nm), IRB (1400-3000 nm) oraz IRC (3000 nm-1 mm);
2)poziom promieniowania –wartość wielkości charakteryzujących promieniowanie optyczne jako fizyczny czynnik szkodliwy dla zdrowia w środowisku pracy;
3)poziom ekspozycji –poziom promieniowania oddziałujący na organizm pracownika, po uwzględnieniu środków ochrony zbiorowej zastosowanych w celu ograniczenia zagrożenia;
4)wartości MDE - maksymalne dopuszczalne ekspozycje na promieniowanie optyczne, określone w przepisach w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy;
5)grupy szczególnego ryzyka –pracownicy, którzy podlegają szczególnej ochronie zdrowia na podstawie odrębnych przepisów, w szczególności kobiety w ciąży oraz młodociani, a także pracownicy którzy mają stwierdzone schorzenia powodujące nadwrażliwość na promieniowanie optyczne lub stosują środki fotouczulające.
Za sztuczne źródła promieniowania optycznego należy uznawać:
1)w przypadku nielaserowego promieniowania optycznego - źródła elektryczne, w szczególności promienniki UV, IR, żarówki, świetlówki, lampy metalohalogenkowe, rtęciowe, ksenonowe, deuterowe i inne, źródła luminescencyjne i termiczne, które emitują promieniowanie optyczne jako produkt uboczny wykonywanego procesu technologicznego, w szczególności łuki elektryczne, palniki plazmowe i gazowe, paleniska, piece, roztopione metale lub inne materiały oraz wszelkie obiekty rozgrzane do wysokiej temperatury;
2)w przypadku promieniowania laserowego - lasery, czyli każde urządzenie wytwarzające lub wzmacniające promieniowanie optyczne w procesie kontrolowanej emisji wymuszonej, urządzenia laserowe, czyli każde urządzenie zawierające jeden albo więcej laserów w złożonym układzie optycznym, elektrycznym lub mechanicznym, laserowe systemy transmisji światłowodowej, w tym światłowodowe systemy telekomunikacyjne, źródła promieniowania wykorzystujące głównie emisję spontaniczną, ale charakter wytwarzanego promieniowania i stwarzane przez niego zagrożenia uzasadniają traktowanie takiego źródła na równi z laserami, w szczególności diody elektroluminescencyjne (LED) dużych mocy.
Dodajmy, że pełne wdrożenie przepisów dyrektywy 2006/25, poza powyższym rozporządzeniem, będzie wymagało:
zmiany rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 217, poz. 1833 z późn. zm.), w szczególności polegającej na dostosowaniu maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na promieniowanie laserowe i nielaserowe do wartości zgodnych z załącznikami nr 1 i 2 do dyrektywy 2006/25;
zmiany rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332 z późn. zm.), w szczególności polegającej na ujęciu nielaserowego promieniowania widzialnego jako fizycznego czynnika szkodliwego dla zdrowia i ustaleniu zakresu profilaktycznych badań lekarskich dla tego czynnika oraz uwzględnieniu wymagań wynikających z przepisów art. 8 dyrektywy;
zmiany rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 73, poz. 645 z późn. zm.), przez dostosowanie wymagań tego rozporządzenia do badań i pomiarów promieniowania optycznego (nielaserowego i laserowego) jako specyficznego czynnika fizycznego.
Przepis § 4 ust. 1 pkt 4 projektu rozporządzenia dotyczy konieczności uwzględniania przy ocenie ryzyka substancji chemicznych, których współwystępowanie z promieniowaniem optycznym w środowisku pracy może zwiększać ryzyko wystąpienia niekorzystnych skutków zdrowotnych. Jako przykłady substancji fotouczulających można wymienić środki promieniochronne (benzofenony, pochodne kwasu cynamonowego, oxybenzen, kwas p-aminobenzoesowy i estry), farby drukarskie, zawierające kwas amylo-o-dimetyloaminobenzoesowy, środki do impregnacji drewna oraz smoły i asfalty zawierające wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (fenantren, antracen), barwniki na bazie antrahionu (benzoantron, dyspersja blue 35), barwniki chemiczne (chinony, eozyna, błękit metylowy, róż bengalski). Rozporządzenie wejdzie w życie prawdopodobnie w kwietniu br.