W wyroku z 12 grudnia 2019 r.  w sprawie C-450/18 Instituto Nacional de la Seguridad Social (dotyczącego dodatku do emerytury dla matek, komunikat prasowy nr 154/19) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że dodatek do świadczenia emerytalno-rentowego przyznany przez Hiszpanię wyłącznie matkom pobierającym rentę z tytułu niezdolności do pracy, jeżeli mają one dwoje lub więcej dzieci (biologicznych lub przysposobionych), z wyłączeniem ojców znajdujących się w porównywalnej sytuacji, może stanowić bezpośrednią dyskryminację ze względu na płeć, sprzeczną z dyrektywą w sprawie równego traktowania (dyrektywa Rady 79/7/EWG z dnia 19 grudnia 1978 r. w sprawie stopniowego wprowadzania w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego - Dz.U. 1979, L 6, s. 24).

Czytaj również: Pracownicy przygraniczni: Związek partnerski zawarty w innym kraju UE nie musi być wpisany do rejestru w Luksemburgu>>

Tło sprawy

Na podstawie tego wyroku ojciec dwojga dzieci zwrócił się w listopadzie 2020 r. do hiszpańskiego zakładu ubezpieczeń społecznych o uznanie jego prawa do dodatku do świadczenia z tytułu całkowitej i trwałej niezdolności do pracy, które pobierał od listopada 2018 r. Ponieważ jego wniosek został oddalony, skierował sprawę na drogę sądową. W pierwszym wyroku sąd uznał prawo tego ojca do spornego dodatku do świadczenia emerytalno-rentowego, oddalając jednocześnie wysuwane przez niego żądanie odszkodowania. Zarówno ojciec, jak i władze hiszpańskie wnieśli odwołanie od tego wyroku do wyższego trybunału sprawiedliwości Galicji (Hiszpania).

Sąd ten powziął wątpliwość co do tego, czy praktykę polegającą na każdorazowym odmawianiu przyznania mężczyznom – do czasu dostosowania dyskryminujących przepisów hiszpańskich do wyroku Trybunału z dnia 12 grudnia 2019 r. – spornego dodatku do świadczenia emerytalno-rentowego, co zobowiązuje ich do dochodzenia go na drodze sądowej, należy uznać za dyskryminację odrębną od dyskryminacji, której został poświęcony wspomniany wyrok. Sąd ten zastanawia się również nad możliwością przyznania ojcu, w razie stwierdzenia naruszenia prawa Unii, dodatkowego odszkodowania i nad elementami tego odszkodowania.

Czytaj też w LEX: Składanie wniosku i rezygnacja z urlopu rodzicielskiego na przykładach >

 

Sprawdź również książkę: Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - Nr 7/2023 >>


Nowa dyskryminacja ubezpieczonych płci męskiej

W czwartkowym wyroku w sprawie C-113/22 | TGSS (Odmowa przyznania dodatku macierzyńskiego) Trybunał przypomniał przede wszystkim, że w razie stwierdzenia istnienia dyskryminacji niezgodnej z prawem Unii i dopóki nie zostaną przyjęte środki zmierzające do przywrócenia równego traktowania, sądy krajowe i krajowe organy administracyjne są zobowiązane do niestosowania wszelkich dyskryminujących przepisów krajowych, nie czekając na ich uchylenie przez ustawodawcę. Powinny zatem stosować wobec członków gorzej traktowanej grupy, w niniejszym wypadku ojców, przepisy obowiązujące wobec osób należących do kategorii uprzywilejowanej, w niniejszym wypadku matek.

Następnie Trybunał uznał, że decyzja odmowna wydana na podstawie takiej praktyki administracyjnej może powodować, oprócz dyskryminacji, o której mowa w wyroku z dnia 12 grudnia 2019 r., nową dyskryminację ubezpieczonych płci męskiej. Wyłącznie mężczyźni są bowiem zmuszeni dochodzić ich prawa do spornego dodatku do świadczenia emerytalno-rentowego na drodze sądowej, co w szczególności naraża ich na dłuższy czas oczekiwania na uzyskanie tego dodatku oraz ewentualnie na dodatkowe wydatki.

W konsekwencji sąd krajowy rozpatrujący skargę na taką decyzję odmowną nie może ograniczyć się do przyznania danemu ubezpieczonemu płci męskiej prawa do spornego dodatku do świadczenia emerytalno-rentowego z mocą wsteczną. Nie naprawiłoby to bowiem szkód spowodowanych tą nową dyskryminacją. Ubezpieczonemu płci męskiej należy zatem przyznać również odpowiednie odszkodowanie pieniężne, które pozwoliłoby na całkowite naprawienie szkody faktycznie poniesionej w wyniku dyskryminacji. Odszkodowanie to powinno uwzględniać koszty poniesione przez ubezpieczonego, w tym koszty sądowe i wynagrodzenie adwokata.

Czytaj też w LEX: 

Urlop rodzicielski - zasady udzielania > 

Urlop macierzyński - zasady udzielania >

Łączenie urlopu macierzyńskiego z pracą >

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.