Odpowiedź
Społeczna inspekcja pracy nie ma formalnego obowiązku współdziałania z zakładową służbą bhp, natomiast służba bhp jest obowiązana współdziałać ze społeczną inspekcją pracy oraz z zakładowymi organizacjami związkowymi przy:
- podejmowaniu przez nie działań mających na celu przestrzeganie przepisów oraz zasad bhp, w trybie i w zakresie ustalonym w odrębnych przepisach,
- podejmowanych przez pracodawcę przedsięwzięciach mających na celu poprawę warunków pracy.
Uzasadnienie
Służba bhp, której zasady tworzenia, organizacji, działania, uprawnień i kwalifikacji określają art. 237[11] ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.) – dalej k.p. oraz rozporządzenie Rady Ministrów z 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 109, poz. 704 z późn. zm.) – dalej r.s.b.h.p., to organ pełniący funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bhp. Służba ta działa z ramienia pracodawcy i reprezentuje jego interesy.
Społeczna inspekcja pracy, której organizację określa ustawa z dnia 24 czerwca 1983 r. o społecznej inspekcji pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 567) – u.s.i.p., jest służbą społeczną pełnioną przez pracowników, mającą na celu zapewnienie przez zakład pracy bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz ochronę uprawnień pracowniczych, określonych w przepisach prawa pracy. Służba ta powinna reprezentować interesy i chronić wszystkich pracowników danego zakładu pracy, niezależnie od ich przynależności do organizacji związkowych działających na terenie zakładu, choć jest kierowana przez zakładowe organizacje związkowe.
Przepisy bhp nie precyzują obowiązku współdziałania społecznej inspekcji pracy z zakładową służbą bhp, natomiast zobowiązują służbę bhp do współdziałania ze społeczną inspekcją pracy.
Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 20 r.s.b.h.p., do zakresu działania służby bhp należy współdziałanie ze społeczną inspekcją pracy oraz z zakładowymi organizacjami związkowymi przy:
- podejmowaniu przez nie działań mających na celu przestrzeganie przepisów oraz zasad bhp, w trybie i w zakresie ustalonym w odrębnych przepisach,
- podejmowanych przez pracodawcę przedsięwzięciach mających na celu poprawę warunków pracy.
Niezależnie od powyższego, pracownik służby bhp oraz społeczny inspektor pracy są zobligowani przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 105, poz. 870) do współdziałania w zakresie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sporządzania dokumentacji powypadkowej.
Pracownik służby bhp oraz społeczny inspektor pracy biorą również udział w posiedzenia komisji bhp, o której mowa w art. 237[12] k.p.
Jak wynika z powyższego, społeczna inspekcja pracy nie ma formalnego obowiązku współdziałania z zakładową służbą bhp, poza dwoma wymienionymi przypadkami, natomiast służba bhp jest obowiązana współdziałać ze społeczną inspekcją pracy.
Praktyka pokazuje jednak, że jeżeli osoba pełniąca funkcję społecznego inspektora pracy faktycznie angażuje się w działania związane z ochroną pracy, to współpraca ze służbą bhp może przynieść wiele obopólnych korzyści. Społeczny inspektor pracy, będąc przeważnie osobą nieposiadającą dostatecznej wiedzy merytorycznej, jako osoba zatrudniona przy innej pracy, a pełniąca swoją funkcję wyłącznie społecznie, może korzystać z profesjonalnej wiedzy pracownika służby bhp. Z kolei pracownik służby bhp rękoma społecznego inspektora pracy (posiadającego szczególne uprawnienia i ochronę stosunku pracy) może wpłynąć na pracodawcę, w celu załatwienia jakiejś sprawy związanej z bhp, z którą sam nie jest w stanie sobie poradzić. W konsekwencji dobra współpraca społecznej inspekcji pracy oraz służby bhp może przynosić korzyści pracownikom całego zakładu.
Maciej Ambroziewicz, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.
Odpowiedzi udzielono: 2 października 2016 r.
