Pytanie pochodzi z publikacji Serwisu BHP
Kiedy należy wyznaczyć koordynatora bhp? Jesteśmy zakładem produkcyjnym, często odbywają się u nas duże inwestycje związane z robotami budowlanymi i w tym przypadku oczywiście powołany jest koordynator bhp - najczęściej zostaje nim kierownik budowy. Jednak w naszej firmie pojawiają się także inne mniejsze inwestycje jak np. wymiana okien, remont dachu, instalacja nowej maszyny, podczas których przez jakiś czas na teranie naszego zakładu prace wykonują inne firmy, czy w takim przypadku potrzebny jest koordynator bhp? A co w przypadku kiedy na terenie naszego zakładu inna firma świadczy usługi sprzątania i ochrony? Na terenie zakładu często też jest firma wykonująca pomiary czynników szkodliwych w środowisku pracy.
Czy w takich przypadkach także konieczny jest koordynator bhp?
Czy na terenie jednej firmy może być kilku koordynatorów?
Odpowiedź
Koordynator ds. bhp powinien zostać powołany wszędzie tam, gdzie w jednym miejscu świadczą pracę pracownicy różnych pracodawców, którzy mogą stwarzać dla siebie wzajemnie zagrożenia. Nie ma żadnego znaczenia, czy roboty realizowane przez różnych podwykonawców wykonywane są na budowie, w zakładzie przemysłowym, czy też w budynku biurowym. Istotne jest, aby poszczególni pracodawcy ustalili pomiędzy sobą zasady współdziałania w celu eliminowania potencjalnych zagrożeń oraz wyznaczyli osobę (koordynatora ds. bhp), która będzie czuwała nad przestrzeganiem tych ustaleń.
Uzasadnienie
Stosownie do art. 208 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p. w razie gdy jednocześnie w tym samym miejscu wykonują pracę pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców, pracodawcy ci mają obowiązek:
1) współpracować ze sobą,
2) wyznaczyć koordynatora sprawującego nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu,
3) ustalić zasady współdziałania uwzględniające sposoby postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń dla zdrowia lub życia pracowników.
4) informować siebie nawzajem oraz pracowników lub ich przedstawicieli o działaniach w zakresie zapobiegania zagrożeniom zawodowym występującym podczas wykonywanych przez nich prac.
Powyższy obowiązek jest niezależny od utworzenia służby bhp, a jego celem jest zapewnienie koordynacji prac prowadzonych równocześnie, w tym samym miejscu i czasie, przez różnych pracodawców po to, aby ograniczyć zagrożenia wypadkowe, eliminując wątpliwości który z pracodawców jest obowiązany do zapewnienia bhp, m.in. na kim spoczywają obowiązki informacyjne w tym zakresie.
Rolą koordynatora ds. bhp jest więc działanie na styku poszczególnych firm i "wkraczanie do akcji" wtedy, gdy występują sytuacje kolizyjne pomiędzy poszczególnymi pracodawcami w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, a oni sami nie potrafią dojść do porozumienia (np. pracownicy jednego pracodawcy wkraczają w strefę niebezpieczną drugiego pracodawcy). W związku z powyższym funkcja koordynatora ds. bhp powinna istnieć tak długo, jak długo prowadzone są prace, tak aby w każdej chwili mógł on przystąpić do działania.
Jak wynika z powyższego, koordynator ds. bhp powinien zostać powołany wszędzie tam, gdzie w jednym miejscu świadczą pracę pracownicy różnych pracodawców, a w trakcie wykonywania tych mogą stwarzać dla siebie wzajemne zagrożenia. Nie ma żadnego znaczenia, czy roboty realizowane przez różnych podwykonawców wykonywane są na budowie, w zakładzie przemysłowym, czy też w budynku biurowym. Ważne jest to, żeby poszczególni pracodawcy ustalili pomiędzy sobą zasady współdziałania w celu eliminowania potencjalnych zagrożeń oraz wyznaczyli osobę (właśnie koordynatora ds. bhp), która będzie czuwała nad przestrzeganiem tych ustaleń. Poruszony w pytaniu przykład firmy sprzątającej jest bardzo trafny, bowiem wielu pracodawców uważa, że tak banalne czynności, jak sprzątanie wykonywane przez pracownika firmy zewnętrznej, nie stwarzają istotnych zagrożeń dla zdrowia czy życia jego pracowników. Jest to błędne podejście, bowiem pozostawiona bezpośrednio po umyciu śliska nawierzchnia ciągów komunikacyjnych, schodów itp., w żaden sposób nie zabezpieczona (np. poprzez ustawienie "potykaczy" z ostrzeżeniem "uwaga śliska podłoga"), może przyczynić się do powstania bardzo poważnych w skutkach wypadków. Zatem w takim przypadku rolą wyznaczonego koordynatora ds. bhp (którym może być np. pracownik działu administracyjnego, odpowiedzialnego za współpracę z firmą sprzątającą), powinno być nadzorowanie, czy pracownik tej firmy nie stwarza zagrożeń dla pozostałych osób. Drugi – równie trafny przykład – dotyczy wykonywania na terenie firmy pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia. Warto zauważyć, że osoba wykonująca dane pomiary niekoniecznie musi znać specyfikę danej firmy oraz występujące w niej zagrożenia. Wpuszczona na teren danego zakładu pracy mogłaby przez przypadek znaleźć się np. w strefie niebezpiecznej, a tym samym narazić siebie lub innych na niebezpieczeństwo, doprowadzając do wypadku. Dlatego też nawet, jak mogłoby się wydawać błahego przypadku, taka osoba powinna mieć wyznaczonego "przewodnika", który pełniłby właśnie rolę koordynatora ds. bhp.
Odnosząc się do pytania, czy na terenie jednej firmy może być kilku koordynatorów ds. bhp sądzę, że powinno to być uzależnione od specyfiki danego zakładu pracy oraz prowadzonych w nim prac. Bez wątpienia w dużym zakładzie pracy, w którym prowadzona jest jednocześnie akcja wymiany okien w budynku biurowym oraz instalacja nowej maszyny w części produkcyjnej, dopuszczalnym byłoby wyznaczenie dwóch różnych koordynatorów, którzy oprócz tego, że posiadaliby odpowiednią wiedzę na temat zagrożeń występujących przy realizowanych pracach, byliby również w stanie współdziałać z firmami prowadzącymi te prace i swoim działaniem zabezpieczać przed wypadkami przy pracy zarówno "swoich", jak i "obcych" pracowników.
Na koniec należy również przypomnieć, że zgodnie art. 208 § 2 k.p., wyznaczenie koordynatora bhp nie zwalnia poszczególnych pracodawców z obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy zatrudnionym przez nich pracownikom.
Maciej Ambroziewicz, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.
Odpowiedzi udzielono: 5 sierpnia 2014 r.