Odpowiedź
Przepisy regulujące problematykę komisji bhp nie odnoszą się do sankcji, czy szeroko rozumianej odpowiedzialności, z tytułu nieuczestniczenia przedstawicieli pracowników w pracach komisji. W omawianym przypadku można zastanowić się nad zastosowaniem przepisów o pracowniczej odpowiedzialności porządkowej. U pracodawcy zatrudniającego powyżej 250 pracowników komisja bhp jest elementem szeroko rozumianej prawidłowej organizacji pracy. Uczestnictwo w jej pracach, z uwagi na rangę omawianych zagadnień i podejmowanych inicjatyw, nie jest prawem, a obowiązkiem wybranych pracowników. Tym samym nie można wykluczyć zastosowania wobec osób, które mimo prawidłowego zawiadomienia o posiedzeniach komisji nie uczestniczą w jej pracach, przepisów o pracowniczej odpowiedzialności porządkowej. Nieuzasadniony brak udziału w pracach komisji można kwalifikować wówczas w kategoriach zarówno nieprzestrzegania przepisów bhp – regulujących działalność komisji, jak i przyjętej organizacji i porządku w procesie pracy.
Uzasadnienie
Podmiotem odpowiedzialnym za stan bhp w zakładzie pracy jest pracodawca. Im większy zakład i liczba pracowników, tym z oczywistych względów trudniej panować nad zapewnieniem należytego bezpieczeństwa zatrudnionym. W przypadku pracodawców zatrudniających powyższej 250 pracowników, zgodnie z art. 237[12] ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.) - dale k.p., powoływana jest komisja bhp jako organ doradczy i opiniodawczy. W pracach komisji obok przedstawicieli pracodawcy, pracowników służby bhp, lekarza sprawującego opiekę profilaktyczną nad pracownikami wchodzą przedstawiciele pracowników.
Posiedzenia komisji odbywają się z określoną częstotliwością, przynajmniej raz na kwartał. Ma to miejsce w godzinach pracy, a uczestniczący w nich pracownicy zachowują prawo do wynagrodzenia w związku z niewykonywaniem w tym czasie zadań wynikających z umowy o pracę.
Wyboru na członka komisji konkretnych pracowników dokonują organizacje związkowe, w przypadku braku w zakładzie związków zawodowych – przez załogę w trybie przyjętym u pracodawcy. Powołanie do komisji bhp oznacza, że na wybranych pracownikach obok obowiązków podstawowych, wynikających z umówionej pracy, ciążą dodatkowe powinności związane z udziałem w posiedzeniach komisji.
Problematyczną kwestią jest zmobilizowanie pracowników do uczestnictwa w pracach komisji w przypadku, gdy brak z ich strony woli w tym zakresie. Przepisy regulujące problematykę powoływania i prac komisji nie regulują skutków niestawiennictwa na posiedzeniach, jak również nie dają pracodawcy bezpośrednich instrumentów w celu zmobilizowania „opornych” przedstawicieli pracowników. Wydaje się, że można odwołać się do przepisów o pracowniczej odpowiedzialności porządkowej. Nieusprawiedliwione niestawiennictwo, szczególnie powtarzające się, może być zakwalifikowane jako nieprzestrzeganie przez pracownika przyjętej w zakładzie pracy organizacji i porządku w procesie pracy – w tym przepisów bhp regulujących prace komisji. Elementem prawidłowej organizacji pracy w zakładzie liczącym powyżej 250 pracowników jest komisja bhp. Tym samym można uznać, że naruszanie obowiązków pracowników w postaci nieusprawiedliwionego nie uczestnictwa w pracach komisji może zostać zakwalifikowane w kategoriach przewinienia porządkowego, o którym mowa w art. 108 § 1 kp.
W pierwszej kolejności warto rozważyć zwrócenie się do organizacji związkowych, które wybrały konkretne osoby do prac w komisji. Można również z pracownikami nieuczestniczącymi w pracach komisji przeprowadzić rozmowy dyscyplinujące ostrzegając jednocześnie o możliwości zastosowania w przyszłości przepisów o pracowniczej odpowiedzialności porządkowej.
Sebastian Kryczka, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.
Odpowiedzi udzielono: 1 października 2016 r.
