Odpowiedź:
Przepisy art. 12 ust. 2a–2c u.p.d.o.f., które weszły w życie 1 stycznia 2015 r., dotyczą wszystkich samochodów służbowych, bez względu na ich wielkość oraz częstotliwość użytkowania. Wartość pieniężna nieodpłatnego świadczenia polegającego na wykorzystywaniu samochodu służbowego do celów prywatnych stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracownika.
Uzasadnienie:
W dniu 1 stycznia 2015 r. weszły w życie przepisy art. 12 ust. 2a–2c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.f., które określają zasady ustalania wartości pieniężnej nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych. Z przepisów tych wynika, że: 1) wartość pieniężną nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych ustala się w wysokości 250 zł miesięcznie dla samochodów o pojemności silnika do 1600 cm3 oraz 400 zł miesięcznie dla samochodów o pojemności silnika powyżej 1600 cm3, 2) w przypadku wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych przez część miesiąca wartość pieniężną świadczenia ustala się za każdy dzień wykorzystywania samochodu do celów prywatnych w wysokości 1/30 kwot określonych w pkt 1, c) jeżeli świadczenie przysługujące pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych jest częściowo odpłatne, to przychodem pracownika jest różnica pomiędzy wartością określoną w pkt 1 albo pkt 2 i odpłatnością ponoszoną przez pracownika.
Jak nietrudno zauważyć przepisy art. 12 ust. 2a-2c u.p.d.o.f. dotyczą wszystkich samochodów służbowych, bez względu na ich wielkość oraz częstotliwość ich wykorzystywania. Jeżeli chodzi do przejazdy samochodem służbowym z domu do pracy i z pracy do domu to organy podatkowe stoją na stanowisku, że tego rodzaju przejazdy nie rodzą po stronie pracownika powstania przychodu ze stosunku pracy w rozumieniu u.p.d.o.f., jeżeli stanowią realizację obowiązków służbowych (np. do obowiązków pracownika należy bezpieczne parkowanie samochodu służbowego w pobliżu miejsca zamieszkania) (indywidualna interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia z 6 grudnia 2012 r., IPPB2/415-831/12-5/MK).
Stosownie do art. 18 ust. 1 oraz art. 20 ust. 1 w zw. z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 1442 z późn. zm.) – dalej u.s.u.s., oraz art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) – dalej u.ś.o.z., podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracownika stanowi przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów u.p.d.o.f. Zgodnie z art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f. za przychód ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Nieodpłatne świadczenie w postaci wykorzystywania samochodu służbowego przez pracownika do celów prywatnych jest bez wątpienia przychodem ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f.
Jeżeli chodzi o możliwość wyłączenia tego rodzaju przychodu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracownika to w pierwszym rzędzie należy zwrócić uwagę na to, że taki przychód nie został wymieniony wprost w § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm) – dalej r.sz.z., a więc w przepisie, w którym zostały wskazane przychody ze stosunku pracy wolne od składek. Ponadto ZUS prezentuje pogląd, że do nieodpłatnego świadczenia polegającego na wykorzystywaniu samochodu służbowego do celów prywatnych nie można zastosować § 2 ust. 1 pkt 26 r.sz.z. (interpretacja indywidualna Oddziału ZUS w Gdańsku z dnia 29 maja 2013 r., znak: DI/100000/451/659/2013). Na mocy tego przepisu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracownika wyłączone są korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji. Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, że omawiany przychód ze stosunku pracy stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracownika. Kierując się jednak wyżej przywołanymi interpretacjami podatkowymi można przyjąć, że jeżeli w danym przypadku przejazdy samochodem służbowym z domu do pracy i z pracy do domu są wykonywane w ramach obowiązków pracowniczych (np. w umowie o pracę jest zawarte postanowienie, zgodnie z którym do "Do obowiązków pracownika, który w celach służbowych korzysta z samochodu służbowego, należy parkowanie tego samochodu w miejscu zamieszkania (pobytu) pozwalającym na znaczące ograniczenie ryzyka jego kradzieży bądź zniszczenia (np. w garażu, na parkingu strzeżonym), a także zapewniającym pracownikowi możliwość szybkiego dotarcia do klientów (kontrahentów) to należy przyjąć, że w takim przypadku po stronie pracownika nie powstaje przychód ze stosunku pracy w rozumieniu u.p.d.o.f., a co za tym idzie w tym zakresie nie istnieje obowiązek obliczenia, rozliczenia i opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.
Piotr Kostrzewa, autor współpracuje z publikacją Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Odpowiedzi udzielono 8 stycznia 2015 r.