Pytanie pochodzi z publikacji Serwisu BHP
Zgodnie z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej czas pracy osób niepełnosprawnych nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Jeżeli osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności zamierza skorzystać ze skróconej normy czasu pracy powinna przedstawić pracodawcy zaświadczenie od lekarza profilaktyka bądź sprawującego opiekę nad niepełnosprawnym. W tym celu pracownik powinien wystąpić z takim wnioskiem do pracodawcy. Czy ten wniosek powinien być pisemny? Jak powinno wyglądać skierowanie wydane przez pracodawcę do lekarza medycyny pracy celem przeprowadzenia badań koniecznych do uzyskania zaświadczenia, o którym mowa? Badanie w celu uzyskania zaświadczenia o celowości stosowania skróconej normy czasu pracy, stanowi odrębną kategorię badań i nie jest ani badaniem wstępnym, ani też okresowym czy kontrolnym.
Czy niżej opisane postępowanie pracodawcy jest prawidłowe? Pracodawca wystawiając skierowanie na badania profilaktyczne, wpisuje adnotację, iż osoba posiada orzeczenie o niepełnosprawności o lekkim, umiarkowanym lub znacznym stopniu - w zależności od sytuacji. Jednocześnie na skierowaniu w warunkach pracy wpisuje na danym stanowisku praca na trzy zmiany (nocna). Lekarz badając pracownika, oraz na podstawie wywiadu orzeka wydając zaświadczenie z badań profilaktycznych, iż pracownik jest "zdolny do pracy na stanowisku np. pracownika produkcyjnego + praca w porze nocnej". Lekarz nie wydaje żadnego dodatkowego zaświadczenia, że pracownik może pracować w porze nocnej. Wyraża na to zgodę, określając brak przeciwwskazań zdrowotnych na zaświadczeniu, wpisując wyraźnie, iż pracownik. może pracować w porze nocnej.
Czy pracownik pomimo tak wypełnionego zaświadczenia powinien dawać lekarzowi dodatkowy wniosek do wypełnienia, będący potwierdzeniem wyrażenie zgody na pracę nocną?
Odpowiedź
W obowiązującym stanie prawnym, na skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 13 czerwca 2013 r., K 17/11 (Dz. U. poz. 791), osoba niepełnosprawna nie musi już występować z wnioskiem o wydanie przez lekarza medycyny pracy zaświadczenia o celowości stosowania skróconej normy czasu pracy (7 godzin na dobę i 35 tygodniowo). Wręcz przeciwnie – z takim wnioskiem może wystąpić, jeżeli chciałaby pracować 8 godzin na dobę i 40 tygodniowo, a także w porze nocnej i/lub godzinach nadliczbowych. W takim przypadku pracodawca powinien uzyskać od tej osoby pisemną zgodę oraz przekazać ją lekarzowi medycyny pracy który po przeprowadzonych badaniach, wyrazi na to zgodę (lub nie – wtedy sprawa upada). Jeśli to możliwe, warto zatem połączyć formularz kopii wniosku pracownika o skierowanie go na takie badania oraz formularz skierowania wystawionego przez pracodawcę.
Uzasadnienie
Według art. 229 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom, na swój koszt, profilaktyczną opiekę lekarską. Na tę opiekę składają się trzy rodzaje badań: (1) wstępne, dla osób przyjmowanych do pracy lub pracowników młodocianych przenoszonych na inne stanowiska pracy i innych pracowników przenoszonych na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe; (2) okresowe, w terminie wyznaczonym przez lekarza medycyny pracy oraz (3) kontrolne, w przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą.
Jak wynika z art. 15 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm.) – dalej -u.r.z.o.n., czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Pracowników niepełnosprawnych nie wolno również zatrudniać w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych. W przypadku osób niepełnosprawnych z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności, nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Ponadto osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych.
Powyższe przepisy nie mają zastosowania wobec osób zatrudnionych przy pilnowaniu, a także wtedy, gdy – na wniosek osoby niepełnosprawnej – lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub (w razie jego braku) lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą, wyrazi na to zgodę (art. 16 u.r.z.o.n.).
Badanie to może być powiązane z badaniami profilaktycznymi (wstępnymi, okresowymi lub kontrolnymi). Gdyby pracownik złożył taki wniosek w okresie ważności badań profilaktycznych, pracodawca kierując go na badania, jako podstawę ich wykonania powinien wskazać art. 15 ust. 2 w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 2 u.r.z.o.n. Dla celów dowodowych, wniosek niepełnosprawnego pracownika o skierowanie go na takie badania powinien mieć formę pisemną.
Warto również połączyć formularz kopii wniosku pracownika o skierowanie go na badania mające na celu uzyskania zaświadczenie o dopuszczalności stosowania wydłużonej normy czasu pracy i/lub dopuszczalności zatrudniania go w porze nocnej i godzinach nadliczbowych, z formularzem skierowania wystawionym przez pracodawcę.
Maciej Ambroziewicz, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.
Odpowiedzi udzielono: 28 lipca 2014 r.