Pytanie pochodzi z publikacji Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Osoba prowadzi działalność gospodarczą i opłaca "niski zus", zgłoszona jest do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Podlega ubezpieczeniu chorobowemu przez 90 dni. Zawiesza działalność na miesiąc (30 dni), po odwieszeniu zgłasza się do ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia chorobowego. Za miesiąc po wznowieniu działalności opłaca składki od maksymalnej podstawy ubezpieczenia chorobowego – ok. 9000 zł
Czy osoba ta, gdy zachoruje otrzyma wypłatę zasiłku chorobowego bez okresu wyczekiwania (przerwa w ubezpieczeniu wynosi 30 dni)? Od jakiej podstawy będzie miała wyliczony zasiłek chorobowy – z jednego wysokiego miesiąca, czy średnią z 12 miesięcy?
Jak należy traktować przerwę, która zapewnia ciągłość zasiłku chorobowego miesiąc, czy 30 dni?
Co dzieje się w przypadku, gdy miesiąc ma 31 dni?
Odpowiedź:
Jeżeli przerwa w ubezpieczeniu chorobowym nie przekracza 30 dni to do wymaganego okresu nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego zalicza się również okres ubezpieczenia chorobowego przebyty przed tą przerwą. W podstawie wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego przedsiębiorcy uwzględnia się przychód osiągnięty w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.
Uzasadnienie:
Stosownie do art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 159) – dalej u.ś.p., ubezpieczony podlegający dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu (np. przedsiębiorca) nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, który potocznie określany jest mianem „okresu wyczekiwania”. Do okresu nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego na mocy art. 4 ust. 2 u.ś.p. zalicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego. Jeżeli zatem przerwa w ubezpieczeniu chorobowym trwała 31 lub więcej dni to w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego nie zalicza się poprzednich okresów ubezpieczenia chorobowego, chyba że przerwa była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego. Osoby wymienione w art. 4 ust. 3 u.ś.p. mają zaś prawo do zasiłku chorobowego już od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego, a więc bez okresu wyczekiwania (np. absolwenci szkół lub szkół wyższych, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych). Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że przerwa w dobrowolnym ubezpieczeniu chorobowym przedsiębiorcy, która wynosi 30 dni, nie wyklucza zaliczenia do okresu nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego poprzednich okresów ubezpieczenia chorobowego.
Jeżeli zaś chodzi o podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego przedsiębiorcy – zgodnie z art. 48 u.ś.p. – stanowi przeciętny miesięczny przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Za przychód uważa się kwotę stanowiącą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe ubezpieczonego niebędącego pracownikiem, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe. Na mocy art. 48 ust. 2 w związku z art. 36 ust. 4 u.ś.p. w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego przedsiębiorcy uwzględnia się przychód uzyskany za okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, z tytułu którego przysługuje zasiłek. ZUS za okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego uważa także kolejne okresy podlegania ubezpieczeniu chorobowemu z tego samego tytułu trwające bez przerwy albo gdy przerwa przypada na dzień ustawowo wolny od pracy (np. kolejne okresy prowadzenia działalności pozarolniczej). Mając to na uwadze należy stwierdzić, że w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego, przysługującego z tytułu niezdolności do pracy, która wystąpiła po 30-dniowej przerwie w ubezpieczeniu chorobowym, powinien być uwzględniony tylko przychód za miesiące następujące po ponownym objęciu dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Na marginesie wypada dodać, że Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 18 sierpnia 2009 r. (I UZP 9/09, OSNP 2010, nr 7-8, poz. 95) zajął nieco odmienne stanowisko w tej kwestii, a mianowicie przyjął, że do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego ubezpieczonego prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą uwzględnia się przychód uzyskany w poprzednim okresie dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, jeżeli w ubezpieczeniu chorobowym – bez względu na jego tytuł – nie wystąpiły przerwy przekraczające 30 dni.
Piotr Kostrzewa, autor współpracuje z publikacją Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Odpowiedzi udzielono 29.07.2014 r.