W całym kraju wsparciem z rządowego programu objętych jest 2,45 mln rodzin. Trafiło do nich już ponad 11 mld zł. Wśród uczestników programu najwięcej jest rodzin z dwójką dzieci - w czerwcu 2018 roku było ich ponad 1,5 mln. Kolejną grupę stanowią rodziny z jednym dzieckiem - blisko 570 tys. i rodziny z trójką dzieci - 304 tys. W programie jest też 73 tys. rodzin z co najmniej czwórką dzieci. Łącznie świadczeniem objętych jest (na koniec czerwca 2018 roku) 3,74 mln dzieci, co stanowi 54,1 proc. wszystkich dzieci do 18 roku życia. Na wsi odsetek ten wynosi 61 proc. W gminach miejskich – 47 proc., a w miejsko-wiejskich 55 proc.
500 plus w regionach
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej opublikowało też dane z poszczególnych województw. Najwyższy odsetek dzieci objętych świadczeniem 500 plus mieszka w województwie lubelskim - 6 na 10 dzieci w wieku do 18 lat jest tam objętych rządowym programem. Podobny udział zarejestrowano w woj. podkarpackim i podlaskim - po 59 proc. Na drugim biegunie jest opolskie i dolnośląskie - tam odsetek dzieci z 500 plus jest najniższy i wynosi po 48 proc.
Warto pamiętać, że świadczenie 500 plus jest przyznawane na jeden rok i aby je utrzymać w kolejnym okresie świadczeniowym (od 1 października 2018 do 30 września 2019 r.), należy złożyć nowy wniosek. W sierpniu można to zrobić zarówno osobiście - w urzędzie, listownie, jak i przez bankowość elektroniczną.
Czytaj też: Kto zapomni o wniosku, nie dostanie 500 plus >
Dla kogo świadczenie z programu Rodzina 500 plus?
Program Rodzina 500 plus ruszył 1 kwietnia 2016 roku. Świadczenie wychowawcze w wysokości 500 zł rodzice otrzymają niezależnie od dochodu na drugie i kolejne dzieci do ukończenia przez nie 18. roku życia. W przypadku rodzin z dochodem poniżej 800 zł netto na osobę (lub 1200 zł netto w przypadku wychowywania w rodzinie dziecka niepełnosprawnego) wsparcie można otrzymać także na pierwsze lub jedyne dziecko.
500 plus zamiast etatu
To, że rodzinom żyje się lepiej po wprowadzeniu programu, nie podlega dyskusji. Wiele rodzin może pozwolić sobie na większe codzienne wydatki czy wakacyjny wyjazd. Coraz głośniej mówi się jednak o niekorzystnym efekcie ubocznym programu - po jego uruchomieniu więcej kobiet rezygnuje z pracy. Ministerstwo Rodziny konsekwentnie wskazuje, że nie ma żadnych podstaw, aby twierdzić, że jedynym czynnikiem wpływającym na wzrost bierności zawodowej kobiet pobierających świadczenie jest świadczenie wychowawcze. Same kobiety przyznają jednak często, że mając gwarancję 1000 zł każdego miesiąca na dwójkę dzieci wolą zostać w domu niż za niewiele więcej codziennie chodzić do pracy. Potwierdzają to też eksperci.
Wykorzystując dane z Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności prowadzonego przez GUS, Iga Magda i Aneta Kiełczewska z Instytutu Badań Strukturalnych oraz Nicola Brandt z Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju porównały zmiany w aktywności zawodowej kobiet uprawnionych i nieuprawnionych do świadczenia 500 plus. Autorki badania wskazały, że na skutek wprowadzenia świadczenia 500 plus aktywność zawodowa kobiet z dziećmi jest niższa o ok. 2,4 punktu procentowego od poziomu, jaki mogłaby osiągnąć bez wprowadzenia programu.
- Policzyliśmy to dokładnie. Tylko z powodu świadczenia 500 plus w okresie do drugiej połowy 2017 roku ok. 100 tys. kobiet więcej pozostawało poza rynkiem pracy - mówi serwisowi Prawo.pl Iga Magda z Instytutu Badań Strukturalnych. Dodaje, że to oszacowanie pewne, zebrane bardzo rzetelnie. Dzięki zastosowanej metodologii autorki badania mogły bowiem odseparować wpływ programu Rodzina 500 plus od innych czynników wpływających na dezaktywizację zawodową kobiet między III kwartałem 2016 roku a II kwartałem 2017 roku.
W początkowym etapie efekt był silniejszy wśród kobiet żyjących z małżonkami/partnerami. W 2017 roku ujawnił się także wśród samodzielnych matek. Warto również podkreślić, że silniejsze zmiany dotyczyły kobiet o niższym poziomie wykształcenia i tych mieszkających w miastach od 20 do 100 tys. mieszkańców. Tym bardziej warto obserwować trend i długoterminowe konsekwencje rządowych działań.
Teraz czas na Mama plus
W MRPiPS trwają obecnie prace nad kolejnym prorodzinnym projektem - to program Mama plus, czyli emerytura dla matek, które urodziły i wychowały co najmniej czwórkę dzieci. Wiceminister Bartosz Marczuk mówi, że projekt jest już w zasadzie gotowy i po wakacjach trafi do konsultacji społecznych.
Od 2019 roku wyrównanie do minimalnej emerytury (1029,80 zł) otrzymać mają kobiety, które nie wypracowały wymaganego przepisami stażu i otrzymują niższe świadczenia oraz te, które nigdy nie pracowały i prawa do emerytury w ogóle nie mają. Warunek to urodzenie i wychowanie co najmniej czwórki dzieci. Nowe przepisy objąć mają nie tylko kobiety, które urodzą dzieci po wejściu w życie zmian, ale wszystkie, które już taką gromadkę wychowały.
Więcej materiałów dotyczących świadczenia wychowawczego znajdziesz w LEX Kadry.
Polecamy:
- analizę Anny Kaweckiej: Program Rodzina 500 plus* >
- odpowiedź na pytanie: W jaki sposób obliczyć dochód ustalając prawo do świadczenia wychowawczego?* >
- odpowiedź na pytanie: Czy do dochodu wlicza się kwoty zasądzonych alimentów na dzieci, których rodzina w ogóle nie otrzymuje?* >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
* Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu.