Pracownik, który podejmie pracę na zasiłku chorobowym, musi zwrócić pobrane świadczenie za cały okres zwolnienia. Sąd Najwyższy oceni, czy tak powinno być.

O rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego zwrócił się do Sądu Najwyższego sad okręgowy, który rozpoznawał sprawę chorego członka zarządu firmy. Pod koniec zwolnienia lekarskiego poszedł on do lekarza medycyny pracy i dostał zaświadczenie, że jest zdolny do pracy. Podjął więc zatrudnienie na tydzień przed upływem miesięcznego zwolnienia lekarskiego.

Gdy ZUS się tego dopatrzył, wydał decyzję, w której odmówił mu prawa do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia lekarskiego i jednocześnie zobowiązał do jego zwrotu: razem prawie 10 tys. zł, włącznie z odsetkami. Jako podstawę prawną decyzji wskazał art. 17, art. 61 ust. 1 pkt 2 lit. a i art. 66 ustawy zasiłkowej oraz art. 84 ustawy systemowej.

Art. 17 ust. 1 ustawy o zasiłkowej stanowi: ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy świadczenia zarobkowe lub wykorzystujący zwolnienie w sposób niezgodny z jego celem traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia.

Sąd okręgowy, rozpatrując sprawę, wskazał na wątpliwości prawne dotyczące zakresu podmiotowego tego przepisu. W jego świetle oraz art. 1, 4, 6, 53 ust. 1 i art. 55 ust. 1 ustawy zasiłkowej zakresem regulacji objęci są na pewno ubezpieczeni, którzy nabyli już prawo do zasiłku przez czas wskazany przez lekarza w zaświadczeniu, nie dłużej jednak niż okres zasiłkowy oznaczony w art. 8 ustawy. Praktyka jest jednak taka, że art. 17 ustawy ma niezależny byt: odrębną i samodzielną przesłanką utraty prawa do zasiłku jest wykonywanie pracy zarobkowej, nawet jeśli nie ma to wpływu na stan zdrowia ubezpieczonego.

Sąd okręgowy podkreślił, że przeciwko dopuszczalności szerokiego stosowania art. 17 ust. 1 przemawia to, że wystawienie przez lekarza orzeczenia o zdolności ubezpieczonego do pracy uzasadnia domniemanie, że pracownik ten nie jest niezdolny do pracy z powodu choroby co najmniej od dnia wystawienia zaświadczenia. Wówczas podjęcie przez niego pracy nie powinno być utożsamiane z pracą wykonywaną w trakcie orzeczonej choroby. A zatem nie ma podstawy do zastosowania art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej, nawet jeśli ubezpieczony pobrał zasiłek chorobowy również za czas zdolności do pracy i jej wykonywania.

Zdaniem sądu, pobieranie zasiłku chorobowego nie wyklucza ustalenia, że pracownik podczas zwolnienia odzyskał zdolność do pracy. Jeżeli więc zaczął pracować przed końcem zwolnienia, bo lekarz orzekł, że może już to robić od daty przypadającej podczas orzeczonej niezdolności do pracy, to może on być traktowany jak ubezpieczony, który pobrał część kwoty zasiłku chorobowego.

Równoważność rozbieżnych konkluzji wynikających z językowej i systemowej wykładni przepisów i formalistyczne ujęcie uprawnień ubezpieczonych uzasadniają, zdaniem sądu okręgowego, wystąpienie o zajęcie przez Sąd Najwyższy stanowiska w orzeczeniu rozstrzygającym to zagadnienie prawne.

sygn. akt. III UZP 15/15

Agnieszka Rosa