Pytanie użytkownika Serwisu BHP:

Czy wypadek pracownika, który przewrócił się idąc drogą komunikacyjną wewnątrz hali produkcyjnej z miejsca wykonywania pracy do miejsca spożywania posiłków traktujemy jako wypadek przy pracy czy jako wypadek w drodze?

Jak rozumieć zapis w u.e.r. „miejsce zwykłego spożywania posiłków”?

Odpowiedź

Związku z pracą, który jest jedną z przesłanek uznania zdarzenia za wypadek przy pracy, nie zrywają przerwy w pracy powodowane względami bytowymi, np. przejście do stołówki, czy pomieszczenia socjalnego, fizjologicznymi ani organizacyjnymi wynikającymi z procesu pracy.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych – dalej u.u.w. za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:
1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych,
2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia,
3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

W doktrynie przyjmuje się, że związku z pracą nie przerywają przerwy w pracy powodowane względami bytowymi.

W tym zakresie wypowiedział się Sąd Najwyższy stwierdzając, że od momentu przekroczenia bramy zakładu pracownik jest objęty ochroną ubezpieczeniową, chociażby nawet w tym momencie pozostawał poza swoim właściwym stanowiskiem pracy (uchwała SN z 28.08.1978 r., III PZP 12/78).

Natomiast w wyroku z 17.09.2008 r., I UK 66/08, Sąd Najwyższy wskazał, że nie zrywa związku z pracą ten, kto spożywa posiłek lub nawet wychodzi na obiad w czasie przerwy w pracy. Powiązanie wypadku z pracą może bowiem zachodzić zarówno przy wykonywaniu czynności łączących się ze stosunkiem pracy, jak i w czasie pozostawania podwładnego do dyspozycji pracodawcy na terenie zakładu lub nawet poza nim.
Podkreślić należy, iż o zerwaniu związku z pracą mogłoby przesądzić tylko świadome i zawinione przeniesienie się ze sfery spraw związanych z pracą do sfery spraw prywatnych.

Natomiast pojęcie wypadku w drodze do lub z pracy zostało zdefiniowane w art. 57b ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – dalej u.e.r.f.u.s., zgodnie z którym za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana. Ponadto zgodnie z art. 57b ust. 2 pkt 3 u.e.r.f.u.s, za drogę z pracy uważa się oprócz drogi z pracy do domu również drogę do miejsca lub z miejsca zwykłego spożywania posiłków. Omawiany przepisy posługując się zwrotem „miejsce zwykłego spożywania posiłków”, nie zawierając jego definicji.

Pomocny w ocenie, czym jest miejsce zwykłego spożywania posiłków, może być wyrok Sądu Najwyższego z 24.04.1970 r., II PR 84/70, w którym SN stanął na stanowisku, iż nie jest wypadkiem w drodze z pracy do domu wypadek, któremu uległ pracownik w lokalu gastronomicznym, w którym nie spożywał zwykle posiłków. Opierając się na powyższym orzeczeniu, należy przyjąć, że jeśli lokal gastronomiczny, do którego pracownik udał się po pracy, ulegając w drodze wypadkowi, jest miejscem, w którym pracownik zwykle spożywa posiłek po pracy, zdarzenie będzie mogło być oceniane w kategoriach wypadku w drodze z pracy do domu.